Κάρλο Τζεζουάλντο: Δολοφόνησε την γυναίκα του & τον εραστή της - ουδέποτε φυλακίστηκε γιατί ήταν αριστοκράτης

Ο  πρίγκιπας της Βενόζα και κόμης της Κόντσα Κάρλο Τζεζουάλντο (Carlo Gesualdo da Venosa, 8 Μαρτίου 1566 – 8 Σεπτεμβρίου 1613) μπορεί να σκότωσε σύζυγο και εραστή όμως την «έβγαλε καθαρή»!

Ως συνθέτης ο Τζετζουάλντο είναι περισσότερο γνωστός από τα έντονα εκφραστικά μαδριγάλια και τα κομμάτια θρησκευτικής μουσικής όπου χρησιμοποιείται μία χρωματική γλώσσα που δεν ακούστηκε ξανά μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.

Ωστόσο το πιο γνωστό γεγονός της ζωής του είναι η βίαιη δολοφονία της πρώτης του συζύγου και του αριστοκράτη εραστή της όταν τους έπιασε επ' αυτοφώρω.

Ο ίδιος δεν φυλακίστηκε ποτέ. Αφού είπαμε... ήταν πρίγκιπας... Ο Τζεζουάλντο ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, στην οποία ανήκε η επαρχία της Βενόζα από το 1560.

Ο θείος του, Κάρολος Μπορομέο, ήταν καρδινάλιος και αργότερα άγιος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, ενώ η μητέρα του, Τζιρόλαμα, ήταν ανεψιά του Πάπα Πίου Δ΄. 

Η δολοφονιά της  Ντόνα Μαρία Ντ' Άβαλος και του Φαμπρίτσιο Καράφα

Το 1586 νυμφεύεται την πρώτη του εξαδέλφη και χήρα, Ντόνα Μαρία Ντ' Άβαλος, κόρη του Μαρκησίου της Πεσκάρα, η οποία δύο χρόνια μετά συνδέεται ερωτικά με τον Φαμπρίτσιο Καράφα, Δούκα της Άντρια.

Ο δεσμός μένει κρυφός από τον Τζεζουάλντο για περίπου δυο χρόνια, όχι όμως και από τον κόσμο γενικότερα, ώσπου στις 16 Οκτωβρίου 1590 συμβαίνει το απονεννοημένο: ο Τζεζουάλντο βρίσκεται σε κυνηγετική εκδρομή και το ζεύγος συνευρίσκεται (με ανεπαρκή μέτρα προστασίας) στο Παλάτι Σαν Σεβέρο της Νάπολης.

Επιστρέφοντας ο απατημένος σύζυγος τους βρίσκει εν περιπτύξει και τους δολοφονεί επιτόπου στο κρεβάτι. Κατόπιν, τοποθέτησε τα πτώματά τους στην είσοδο του παλατιού, σε κοινή θέα και, καθότι ευγενής, δεν του ασκήθηκε δίωξη.

Θέλοντας να αποφύγει μια πιθανή βεντέτα με τους συγγενείς του Δούκα ή της γυναίκας του, διαφεύγει στο κάστρο του στη Βενόζα, όπου και μένει μέχρι το τέλος της ζωής του.

Οι λεπτομέρειες της σφαγής σώζονται με κάθε ακρίβεια, χάρη στα πρακτικά μεταξύ μαρτύρων και αρχών· αν και σε κάποια σημεία διαφέρουν, η πλοκή παραμένει αυτούσια, στην οποία εμπλέκεται το υπηρετικό προσωπικό του Τζεζουάλντο, πρόθυμο για κάθε εξυπηρέτηση.

Χαρακτηριστικό είναι ότι η Μαρία μαχαιρώθηκε αρκετές φορές από τον σύζυγό της, ο οποίος κατά την πράξη φώναζε "δεν θα ψοφήσεις; θα ψοφήσεις!". Ο δε εραστής της, υπέκυψε σε αρκετά χτυπήματα με ξίφος, ένα εξ αυτών στο κεφάλι. Το πτώμα του βρέθηκε ντυμένο με το νυχτικό φόρεμα της Μαρίας, ενώ τα ρούχα του ήταν αναίμακτα, πλάι στο αμαρτωλό κρεβάτι.

Ο φόνος πήρε μεγάλες διαστάσεις, αφηγήσεις του οποίου κυκλοφόρησαν σε έντυπα, αλλά και σε στιχομυθίες του Τάσσο καθώς και άλλων ποιητών. Οι αναφορές της αστυνομίας παραμένουν ανατριχιαστικές, 400 χρόνια μετά, ενώ τα μετέπειτα γεγονότα διίστανται: φήμες λένε ότι ο Τζεζουάλντο σκότωσε και τον δεύτερο γιό του (πηγή του 19ου αιώνα αναφέρει ότι κουνούσε το βρέφος γύρω από την κούνια του μέχρι να ξεψυχήσει), αμφισβητώντας την πατρότητά του, ενώ άλλες πηγές αναφέρουν τον επιπλέον φόνο του πεθερού του, ο οποίος θέλησε να πάρει εκδίκηση για την αδικοχαμένη κόρη του.

Σε κάθε περίπτωση ο «φονιάς» κυκλοφορούσε ελεύθερος, πάντα με συνοδεία!

Ο δεύτερος αποτυχημένος γάμος και τα μάγεια

Περί το 1594 ο Κάρλο συμφώνησε να παντρευτεί με τη Λεωνόρα ντ' Έστε, ανιψιά του Δούκα Αλφόνσου Β΄. Ο γάμος του έγινε το 1597, οπότε και έφυγαν για την έδρα του στη Βενόζα.

Σύμφωνα με την Britannica ο Τζεζουάλντο ταξίδεψε στη Φεράρα τόσο ως συνθέτης και μουσικός, όσο και για να  διεκδικήσει τη νέα του γυναίκα. Ωστόσο μάλλον είχε μεγάλες προσδοκίες αφού έφυγε χωρίς τη νύφη, λίγους μήνες μετά το γάμο και έμεινε μακριά της για περίπου επτά μήνες 

Αυτό ήταν ένα μοτίβο παρατεταμένης απουσίας που θα επαναλάμβανε. Επιπλέον, σύμφωνα με δημοσιεύματα, κακοποίησε και σωματικά την Ελεονώρα, ενώ επίσης ήταν άπιστος. Ωστόσο, βρήκε την ατμόσφαιρα της αυλής του Este και τη γειτνίασή του με αρκετούς από τους κορυφαίους συνθέτες της εποχής αρκετά διεγερτική. 

Μέχρι τις αρχές του 1597 είχε επιστρέψει στο σπίτι του. Απρόθυμα, η γυναίκα του ήρθε μαζί του για να περάσει το φθινόπωρο στη Βενόζα. Αναφορές των αρχών του 21ου αιώνα αποκάλυψαν ότι η Ελεονώρα τα επόμενα χρόνια προσπάθησε να κάνει μάγεια στην  πρώην παλλακίδα του συζύγου της! 

Μια μαρτυρία έκανε λόγο για μάγεια και φίλτρα αγάπης, ενώ δύο γυναίκες τελικά καταδιστάστηκαν για εμπλοκή... Παραδόξως φυλακίστηκαν στο κάστρο του Κάρλο.

 Η wikipedia αναφέρει ότι η Λεωνόρα περνούσε μεγάλα διαστήματα μακριά του, μένοντας με τον αδελφός της στη Μόντενα. Ο Τζεζουάλντο της έστελνε πολλές απειλητικές επιστολές και η μεταξύ τους σχέση δεν βελτιώθηκε. Το 1600 πεθαίνει ο δεύτερος γιος από τον νέο του γάμο. 

Το υπόλοιπο της ζωής του το πέρασε υποφέροντας από κατάθλιψη. Το κατά πόσο αυτό σχετίζεται με τις Ερινύες για τους φόνους είναι αμφίβολο, ωστόσο σύμφωνα με τον Καμπανέλλα, σε γράμμα του στη Λυών το 1635, ο Τζεζουάλντο έβαζε τους υπηρέτες του να τον δέρνουν καθημερινά, ενώ αλληλογραφούσε τακτικά με τον Καρδινάλιο Μπορομέο, ζητώντας επιτακτικά τα λείψανα του θείου του -Κάρλο-, πιστεύοντας ότι θα τον βοηθούσαν να καταπολεμήσει την ψυχική του ανισορροπία και θα του χάριζαν την άφεση για τα εγκλήματα που είχε διαπράξει.

Η κατάσταση αυτή αντικατοπτρίζεται ιδιαίτερα εμφανώς στη μελοποίηση του Μιζερέρε, όπου αντιπαρατίθενται οι επίμονες επαναλήψεις μια μονοφωνικής ψαλμωδίας με την διαπεραστικά χρωματική πολυφωνία, στη χαμηλή έκταση της φωνής.

Ο Τζεζουάλντο πεθαίνει απομονωμένος στο κάστρο του, στο Τζεζουάλντο του Αβελλίνο, τρεις εβδομάδες μετά το χαμό του πρωτότοκου γιου του Εμανουέλε, από τον πρώτο του γάμο.Ετάφη στο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιγνατίου, της εκκλησίας του Gesù Nuovo, στη Νάπολη. Το μνήμα του καταστράφηκε από σεισμό του 1688 και κατά την επισκευή του ναού θάφτηκε κάτω από το πλακόστρωτο, με την ταφόπλακα να σώζεται μέχρι σήμερα.