Εκθεση φωτογραφίας του Μάικλ Σόμοροφ «Εν απουσία θέματος», στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς

Η παρατήρηση στο έργο του θρυλικού φωτογράφου Ογκύστ Σάντερ «Άνθρωποι του 20ου αιώνα» και η ερμηνεία που δίνει σε αυτό ο 57χρονος, επίσης φωτογράφος, Μάικλ Σόμοροφ, τίθεται στο «μικροσκόπιο» του αθηναϊκού κοινού, από αύριο και έως τις 6 Απριλίου, στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς, στην έκθεση «Εν απουσία θέματος».

Πενήντα χρόνια από τον θάνατο του Ογκύστ Σάντερ (1876-1964), τον δημιουργό που επηρέασε με το έργο του όσο λίγοι τις επόμενες γενιές φωτογράφων, ο Αμερικανός Μάικλ Σόμοροφ, αποτίοντας φόρο τιμής στον μεγάλο Σάντερ, πρωτοτυπεί, και δημιουργεί τη δική του σειρά, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο, με χρήση λογισμικού, το φόντο των φωτογραφιών του Ο. Σάντερ και διαγράφοντας το θέμα, δηλαδή το πορτρέτο, αυτό που θεωρείται ως το «ουσιώδες στοιχείο».

Όταν ο Ογκύστ Σάντερ φωτογράφιζε πρόσωπα και επαγγέλματα της Γερμανίας του μεσοπολέμου, είχε στον νου του να καταρτίσει μια φωτογραφική χαρτογράφηση όλων των κοινωνικών τάξεων που αποτελούσαν την εθνική διάρθρωση της χώρας του, την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

Το βιβλίο του «Face of our Time» (Antlitz der zeit) με μια επιλογή 60 αντιπροσωπευτικών πορτρέτων εκείνης της κοινωνίας, εκδόθηκε το 1929, αλλά το 1934 έπεσε και αυτό θύμα της ναζιστικής μανίας και κάηκε στην πυρά, μαζί με όλα τα αντίτυπα και τις φωτογραφικές πλάκες.

Ο Ο. Σάντερ, εγκατέλειψε την Κολωνία και στη συνέχεια κατόρθωσε να αποκαταστήσει τα αρνητικά, συνεχίζοντας τη σειρά που αποτέλεσε το έργο ζωής του και που εξελίχθηκε στο βιβλίο του «Άνθρωποι του 20ου αιώνα» (Menschen des 20 Jarhunderts).

Αγρότες, ειδικευμένοι τεχνίτες, γυναίκες, καλλιτέχνες, η πόλη και οι παρίες (άστεγοι, απόμαχοι κ.ά.) συνθέτουν την πινακοθήκη τύπων ανθρώπων, που απαθανάτιζε ο Ογκύστ Σάντερ.

«Επρόκειτο για παραγγελία που του είχαν δώσει και σκόπευε να εκθέσει αυτές τις φωτογραφίες σε μια γιγαντιαία εγκατάσταση για να δώσει έμφαση στο ακράδαντο πιστεύω του: ότι οι άνθρωποι είναι ίσοι ανεξαρτήτως φύλου και καταγωγής», ανέφερε ο Μάικλ Σόμοροφ ξεναγώντας, σήμερα, τους δημοσιογράφους στην έκθεση της Αθήνας.

Από τη μια πλευρά της αίθουσας οι φωτογραφίες του Ο. Σάντερ και από την άλλη αυτές του Μ. Σόμοροφ, χωρίς τα πρόσωπα, μόνο το φόντο τους.

«Κανένα από αυτά τα πρόσωπα δεν ζει πια. Ήθελα να ανιχνεύσω την απουσία, τις σκιές αυτών των ανθρώπων. Την απουσία για όσα μας λείπουν και την ελπίδα που μας δίνει για την αξία της ζωής», λέει ο Αμερικανός φωτογράφος.

Μια και μοναδική φωτογραφία είναι εντελώς μαύρη. «Φωτογράφισα το απόλυτο τίποτε. Αφαίρεση, απλότητα και μεταφυσική», εξήγησε.

Στο βάθος της αίθουσας τρία βίντεο του Σόμοροφ, με μια ανεπαίσθητη κίνηση στην εικόνα τους, δημιουργούν ένα περιβάλλον που κεντρίζει την φαντασία, τη μνήμη, τα ντοκουμέντα της ίδιας της ζωής.