Πέρα από το Μνημόνιο… Ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης

Άρθρο του κ. Πάνου Καρβούνη, Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Το Πρώτο Θέμα" (13/1/13).

Με τις πρόσφατες αποφάσεις στήριξης της ΕΕ στην χώρα μας και την επιβεβαίωση της παραμονής της εντός της ζώνης του ευρώ μια νέα εποχή ανοίγει κατά την οποία η Ελλάδα μπορεί προοδευτικά να πάρει τον δρόμο της ανάκαμψης.

Αν και το 2013 προβλέπεται μια ακόμη πολύ δύσκολη χρονιά για τους πολίτες, η προσήλωση της χώρας μας στις δεσμεύσεις που προσυπέγραψε δημιουργούν την αίσθηση, για πρώτη φορά από την αρχή της κρίσης, ότι υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ.

Ο οδικός χάρτης που πρέπει να ακολουθήσουμε για την οριστική έξοδο από την κρίση εμπεριέχεται σε ένα μεγάλο ποσοστό στο Μνημόνιο, γεγονός που θέτει ένα διπλό ερώτημα:

- Η τήρηση των μνημονιακών μας υποχρεώσεων είναι αρκετή για να ανακάμψει η χώρα;

- Έχει στα μάτια του Έλληνα πολίτη το Μνημόνιο αρκετή νομιμοποίηση ώστε να αποτελεί το σημείο αναφοράς και την κινητήρια δύναμη για το τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα προκειμένου να ανακάμψει;

Αν η απάντηση, στα μάτια των πολιτών, είναι για το πρώτο ερώτημα "Ίσως", η απάντηση για το δεύτερο είναι "Ασφαλώς όχι".

Αυτή η δυσπιστία/άρνηση οφείλεται κατά ένα μέρος στις αστοχίες του πρώτου Μνημονίου αλλά και στην ελλιπέστατη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που είχαν προβλεφθεί ώστε να αποφευχθεί, όπως τελικά συνέβη, να σηκώσουν οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι το κυριότερο βάρος της δημοσιονομικής προσαρμογής.

Οφείλεται όμως κατά ένα μεγάλο ποσοστό και στο ότι το Ελληνικό πολιτικό σύστημα, εν πολλοίς για να αποσείσει ίδιες ευθύνες για το ξέσπασμα της κρίσης και για τα επίπονα μέτρα που εκλήθη να λάβει στη συνέχεια για την περιστολή της, στοχοποίησε το εργαλείο που το ίδιο συμφώνησε σαν αντάλλαγμα της οικονομικής στήριξης την οποία πρόσφεραν στη χώρα οι εταίροι μας με δικό μας αίτημα.

Παρόλες τις σοβαρές προσπάθειες που κατεβλήθησαν τους τελευταίους μήνες, το Μνημόνιο είναι "δαιμονοποιημένο" στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη. Αυτή είναι η πραγματικότητα που αποτυπώνουν όλες οι δημοσκοπήσεις και θα περάσουν πολλά χρόνια για να μπορέσουμε να κάνουμε έναν αντικειμενικό και ψύχραιμο απολογισμό.

Πιστεύω λοιπόν ότι για να κινητοποιηθούν οι Έλληνες πολίτες στην οικοδόμηση ενός μοντέρνου κράτους και μιας βιώσιμης οικονομίας, είναι ανάγκη να καταρτίσουμε ένα "εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης" που θα θέτει ρεαλιστικούς στόχους για την ανάπτυξη της χώρας και θα έχει 100% "Ελληνικό αποτύπωμα".

Το Σχέδιο αυτό θα είναι συμβατό φυσικά με το Μνημόνιο, η υλοποίηση του οποίου αποτελεί διεθνή υποχρέωση της χώρας και συνδέεται με την παροχή των αναγκαίων πόρων όσο καιρό οι αγορές είναι κλειστές για αυτήν. Απλά το  Μνημόνιο θα είναι τμήμα ενός συνολικότερου σχεδίου το οποίο θα πηγαίνει όμως πιο μακριά από αυτό. Έχει πράγματι καταδειχθεί ότι το Μνημόνιο περιέχει πλήθος μεταρρυθμίσεων τις οποίες η χώρα μας θα έπρεπε να έχει υλοποιήσει εδώ κα πολλά χρόνια, γεγονός – ειρήσθω εν παρόδω – που θα είχε σίγουρα ως αποτέλεσμα να αποφευχθούν πάρα πολλά από τα επίπονα μέτρα που επεβλήθηκαν.

Αλλά το Μνημόνιο δεν μπορεί να υποκαταστήσει το χρέος της Ελληνικής Πολιτείας να σχεδιάσει και να υλοποιήσει η ίδια ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης. Πρέπει λοιπόν να θεωρήσουμε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Μνημόνιο ως ένα τμήμα της προσπάθειας, ένα μίνιμουμ. Και βάζοντας τον πήχυ πιο ψηλά να προετοιμάσουμε την χώρα καλύτερα για τον παγκόσμιο ανταγωνισμό που είναι αδυσώπητος και χτυπάει την πόρτα και των πιο ανεπτυγμένων οικονομιών. Και όπως απεδείχθη διεθνώς, αλίμονο σε αυτούς που δεν παίρνουν τα μέτρα τους για να τον αντιμετωπίσουν εγκαίρως!

Έτσι το εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης θα περιλαμβάνει τα συστατικά που θα οδηγήσουν και θα διατηρήσουν την χώρα στο δρόμο μιας βιώσιμης ανάπτυξης και του εκσυγχρονισμού, όπως η:

- Αναμόρφωση της παιδείας, με έμφαση στην προσαρμοστικότητα της ανώτατης στις ταχύτατες αλλαγές της αγοράς, ακολουθώντας υψηλά standards, γεγονός που θα έχει για αποτέλεσμα να κλείσει και η χαίνουσα πληγή της ομαδικής φυγής της νεολαίας προς τα πανεπιστήμια του εξωτερικού μετά το λύκειο.

- Ενίσχυση της καινοτομίας, της έρευνας και της τεχνολογικής παιδείας για να καταστεί η Ελληνική οικονομία πιο ανταγωνιστική χωρίς μειώσεις μισθών, όπως συνέβη πρόσφατα.

- Αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων του νέου χρηματοδοτικού πακέτου 2014-2020 για τη βελτίωση των υποδομών της χώρας, ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, αλλαγών στη γεωργία και γενικότερα προώθησης ενός μοντέλου ανάπτυξης  ανταγωνιστικού και το οποίο παράλληλα θα εξοικονομεί τους πόρους της φύσης.

- Δημιουργία ενός κλίματος φιλικού προς τις επιχειρήσεις και προσανατολισμός των επενδύσεων, ελληνικών και ξένων, στους τομείς όπου η χώρα μας έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα και γεωπολιτικά ατού: μεταφορές, ενέργεια, ψηφιακά δίκτυα, τουρισμός, γεωργία.

- Αποκατάσταση της εικόνας της κρατικής μηχανής στη συνείδηση των πολιτών με την προώθηση της αξιοκρατίας, την αύξηση της αποδοτικότητας και την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών καθιστώντας τους δημόσιους υπάλληλους υπόλογους για την ποιότητα αυτών όπως συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα.

- Δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών, μέσω ενός απλού φορολογικού συστήματος, σ' όλες τις κατηγορίες πολιτών με παράλληλη βελτίωση των παρεχόμενων από το κράτος υπηρεσιών, και αποτελεσματικότερος εισπρακτικός μηχανισμός των φόρων και των εισφορών.

- Μηδενική ανοχή της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα, θέση σε λειτουργία μηχανισμών πρόληψης και καταστολής και συντριπτική τιμώρηση των κρουσμάτων.

Όσον αφορά την κατάρτιση ενός τέτοιου εθνικού σχεδίου, θα πρέπει για να εμπλουτιστεί, να έχει για αφετηρία έναν εθνικό διάλογο, όπου θα συμμετάσχουν όλες οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας, εκπρόσωποι των οικονομικών και κοινωνικών φορέων καθώς και των τοπικών κοινωνιών, ώστε το Σχέδιο αυτό να είναι στη συνείδηση των πολιτών "ελληνικής ιδιοκτησίας".

Μια τέτοια ευρεία δημοκρατική διαβούλευση όχι μόνον θα επιτρέψει να σχεδιάσουμε το μέλλον μας όπως εμείς το επιθυμούμε, αλλά επίσης θα συμβάλει στην εθνική συμφιλίωση, που τόσο έχουμε ανάγκη μετά τη δίνη στην οποία βρέθηκε η χώρα τα τελευταία χρόνια και τα "ρήγματα" που υπέστη η κοινωνική συνοχή, λόγω της κρίσης.

Συγχρόνως το όλο εγχείρημα θα αποτελέσει ουσιαστική πράξη άσκησης εθνικής κυριαρχίας σε ένα θέμα τόσο σημαντικό όπως η χάραξη της μελλοντικής πορείας της χώρας.

Το 2013 είναι η χρονιά που αν όλα πάνε καλά, θα είναι η τελευταία της ύφεσης, ενδείκνυται συνεπώς ιδιαίτερα για την προετοιμασία αυτού του Σχεδίου. Η θέση του σε εφαρμογή μετά ένα χρόνο, στην αρχή του 2014, όταν η Ελλάδα θα αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ, θα σημάνει την επιστροφή της χώρας μας στον πυρήνα της ΕΕ και θα σηματοδοτήσει μια νέα πορεία, την έναρξη μιας νέας εποχής όπου η Ελλάδα θα έχει νικήσει για μια ακόμη φορά τους δαίμονές της και θα έχει ξαναβρεί τον βηματισμό της ανταποκρινόμενη στον ρόλο που της έχει επιφυλάξει η ιστορία.