Κι' αν η Ευρωζώνη γινόταν τραπεζική Ένωση;

Του Παύλου Τσίμα

Στο καλάθι εισερχομένων της Καγκελαρίας, στο Βερολίνο, έχουν πυκνώσει, λένε οι γνωρίζοντες, σχέδια με ιδέες, ώς πρόσφατα, απαγορευμένες.

Ιδέα πρώτη, η μετατροπή της ευρωζώνης σε τραπεζική ένωση. Η δημιουργία δηλαδή ενός ευρωμηχανισμού για τη διάσωση και την εποπτεία των τραπεζών, έργο που ώς πρόσφατα ανήκε στην ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων. Ιδέα δεύτερη, η έκδοση κάποιας μορφής ευρωομολόγου. Η δημιουργία, δηλαδή, ενός ευρωμηχανισμού διαχείρισης χρέους. Ιδέα τρίτη, και πιο ρηξικέλευθη, η αποκατάσταση της ανισορροπίας μεταξύ «κέντρου» και «περιφέρειας» της ευρωζώνης, όχι μόνο διά της «εσωτερικής υποτίμησης» στις οικονομίες της περιφέρειας, όπως γινόταν ώς τώρα, με κακά αποτελέσματα, αλλά και με μια ανατίμηση στις οικονομίες του «κέντρου», με ελαφρώς μεγαλύτερο πληθωρισμό, και με ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα επενδύσεων στις συρρικνούμενες οικονομίες του Νότου.

Θα ήταν αφελές και υπεραισιόδοξο να πιστέψει κανείς ότι αυτές οι ιδέες θα υιοθετηθούν ακέραιες και μάλιστα γρήγορα, χωρίς μάχες σκληρές, χρονοτριβή και συμβιβασμούς μακρόσυρτους, από το Βερολίνο. Αλλά και μόνον ότι ανασύρονται από το index των απαγορευμένων ιδεών και μπαίνουν στην ατζέντα είναι μια απόδειξη ότι οι καιροί άλλαξαν. Και μια ομολογία ότι η «γερμανική συνταγή», η ιδέα πως η κρίση στην ευρωζώνη θα ξεπεραστεί με λιτότητα και προσευχή, απέτυχε και πρέπει να αντικατασταθεί.

Και θα μπορούσε η Καγκελάριος Μέρκελ να κάνει τέτοια στροφή και να εγκαταλείψει το δόγμα που ώς τώρα υποστήριζε;

Είχα την ευκαιρία να θέσω το ερώτημα σε δύο διαφορετικούς ανθρώπους που διετέλεσαν σύμβουλοί της. Μου απάντησαν και οι δύο με τον ίδιο τρόπο: Η Μέρκελ δεν είναι πολιτικός με ιδεολογικές εμμονές, είναι πραγματίστρια, προσανατολισμένη στον υπολογισμό πολιτικού κόστους και ωφέλειας, ικανή να αλλάζει γνώμη και στάση. Παράδειγμα, η στάση της στο θέμα της πυρηνικής ενέργειας. Είχε εκλεγεί με ένα πρόγραμμα επέκτασης των πυρηνικών εργοστασίων της Γερμανίας και μέσα σε μια νύχτα πέρασε στην απέναντι όχθη, με ένα πρόγραμμα εγκατάλειψης της πυρηνικής επιλογής. Τι μεσολάβησε; Η Φουκουσίμα. Και το σοκ που αυτή προκάλεσε στη γερμανική κοινή γνώμη.
Η Καγκελάριος, με διαβεβαίωσαν οι συνομιλητές μου, θα έκανε εύκολα μια αντίστοιχη στροφή στην ευρωπαϊκή της πολιτική - αρκεί να εξασφάλιζε ότι αυτή θα περνούσε δίχως κόστος στο εκλογικό της σώμα. Κι ένα δυστύχημα α λα ιαπωνικά, μια οικονομική και κοινωνική Φουκουσίμα στην ευρωζώνη, με το σοκ που θα προκαλούσε στη γερμανική κοινή γνώμη, θα διευκόλυνε μια τέτοια στροφή, την ανάγκη της οποίας σχεδόν όλοι πλέον στην Ευρώπη, ακόμη και στο Βερολίνο, συνομολογούν. Σημαίνει αυτό ότι η Γερμανία θα έσπρωχνε την Ελλάδα (ίσως και την Πορτογαλία) εκτός ευρώ, όπως πολλοί λένε, ώστε να εφαρμόσει μια διαφορετική πολιτική, ευρω-αλληλεγγύης και ανάπτυξης, με όσους απομείνουν;
Εθεσα το ερώτημα σε έναν σοφό του ευρω-ιερατείου. Προφανώς όχι, μου απάντησε. Δεν θα το αποτολμήσει και, άλλωστε, δεν αποφασίζει η Γερμανία μόνη της. Αλλά αν τα πράγματα στην Ελλάδα οδηγήσουν προς ατύχημα, δεν θα κάνει τίποτε για να το εμποδίσει. Θα το αφήσει να συμβεί και, κατόπιν, με τις εικόνες μιας ελληνικής συμφοράς να πλημμυρίζουν τις τηλεοράσεις των Γερμανών, θα ανακοινώσει μια νέα ευρω-πολιτική, με το πειστικό επιχείρημα ότι το κακό δεν πρέπει να επαναληφθεί. Αυτή, νομίζω, είναι μια ρεαλιστική αποτίμηση του κινδύνου που αντιμετωπίζουμε. Δεν κινδυνεύουμε με έξωση. Κινδυνεύουμε, όμως, να γίνουμε ένα πολιτικά βολικό δυστύχημα που πολλοί περιμένουν να συμβεί. Υποθέτω ότι όλες οι πολιτικές δυνάμεις που διεκδικούν συμμετοχή στη διακυβέρνηση έχουν πλήρη επίγνωση του κινδύνου. Και ελπίζω ότι, όταν περάσει η εκλογική έξαψη, θα πολιτευθούν με τρόπο που να αποτρέπει το δυστύχημα, έστω και στο παραπέντε. Αλλωστε, ξέρουν και ξέρουμε ότι στο σενάριο του δυστυχήματος που πρέπει να αποφύγουμε δεν μας παραμονεύουν μόνον η φτώχεια, η εξαθλίωση και οι μαυραγορίτες της δραχμής. Παραμονεύουν και οι κασιδιάρηδες...

Πηγή: www.tanea.gr