Η Ελλάς του 2060-Άρθρο του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Ο κ. Μιχάλης Μασουράκης, ανώτερος διευθυντής Οικονομικών Μελετών στην Alpha Bank, είναι ένας έγκριτος και πολύ σοβαρός οικονομολόγος, οι αναλύσεις του οποίου αποπνέουν σοβαρότητα, ευθύνη και διαύγεια.



Πριν λίγες ημέρες, σε συνάντηση που είχαμε, μάς παρουσίασε την πιθανή πορεία του ελληνικού δημοσίου χρέους έως το 2060 και μάς είπε ότι, αν η Ελλάδα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, από το 2016 και μετά η ετήσια επιβάρυνση για την εξυπηρέτηση του χρέους της δεν θα ξεπερνά τα 8,5 δισεκατ. ευρώ ετησίως –υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, προσθέτουμε εμείς, ότι στην μακρά αυτή περίοδο η χώρα δεν θα δανείζεται για να το γλεντάνε οι συντεχνίες, οι διαπλεκόμενοι επιχειρηματίες, οι αρχιερείς της διαφθοράς και οι νάρκισσοι των μέσων μαζικής επικοινωνίας.

Άλλες, επίσης βασικές προϋποθέσεις για την εξυπηρέτηση του χρέους μας είναι η ύπαρξη δημοσιονομικής ισορροπίας, η τόνωση της παραγωγικής δραστηριότητος, η εξάλειψη της γραφειοκρατίας και η αύξηση της χρηματοδοτήσεως που έχει σχέση με την έρευνα και την εξ αυτής παραγωγή γνώσεων. Συμπληρωματικά, η χώρα θα χρειαστεί να καταστήσει ορθολογικότερο και πιο αποτελεσματικό το φορολογικό της σύστημα, να απαλλάξει την απονομή της δικαιοσύνης από τις σημερινές απαράδεκτες δουλείες της και, βέβαια, να αναβαθμίσει την παιδεία της, που σήμερα είναι είδος εν ανεπαρκεία.

Οι ψυχροί αριθμοί που έχουν στην διάθεσή τους η Alpha Bank και οι αρμόδιοι για την οικονομική διακυβέρνηση της χώρας –συμπεριλαμβανομένου και του πρωθυπουργού, βεβαίως– είναι εύγλωττοι και εξόχως αποκαλυπτικοί. Ως τέτοιοι δε, εμπεριέχουν ισχυρή δόση αισιοδοξίας. Όμως, φυσικόν είναι οι παραπάνω ψυχροί αριθμοί να μην λαμβάνουν υπ’ όψιν τους μία σειρά προϋποθέσεων που απαιτούνται για να γίνει δυνατή η επαλήθευσή τους σε βάθος χρόνου. Οι προϋποθέσεις αυτές είναι πολλές και εξόχως σοβαρές.

Η πρώτη και βασική προϋπόθεση έχει αμιγώς πολιτικό χαρακτήρα. Επειδή η οικονομία κινείται σε μεγάλο βαθμό με πολιτικά κριτήρια, η όποια πορεία της στον χρόνο είναι άμεσα εξαρτημένη από την ποιότητα και την φύση του πολιτικού συστήματος που την περιβάλλει. Συνδέεται δε, ασφαλώς, και με το περιβάλλον μέσα στο οποίο το πολιτικό αυτό σύστημα εξελίσσεται και κινείται.

Από την άποψη αυτή, η Ελλάδα έχει ένα πολύ σοβαρό πλεονέκτημα, το οποίο οι εσωτερικοί αποκρουστικοί εχθροί της θέλουν να ακυρώσουν. Το πλεονέκτημά της είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θέλει να την διατηρήσει εν ζωή, ακόμα και ως χώρα-παράσιτο, και άρα να την κρατήσει στους κόλπους της –υπό τον όρο, όμως, ότι, από ελληνικής πλευράς, 192 έτη μετά την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, η χώρα θα αποβάλει την βυζαντινο-οθωμανική κληρονομιά της και θα ενταχθεί στην Ευρώπη, όπου και θεσμικά ανήκει σήμερα. Η πρόκληση δεν είναι μικρή. Το αντίθετο –είναι τεράστια και αποφασιστική για τις γενιές του μέλλοντος. Αυτές θα κληθούν να ζήσουν σε έναν βαθύτατα αλλαγμένο από κάθε άποψη κόσμο, στον οποίον ήδη οι δυνάμεις του ζόφου και της βίας δίνουν μάχες σε παγκόσμιο επίπεδο για να διατηρήσουν κάποια ερείσματά τους.

Η Ελλάδα έχει την τύχη να είναι στην καλή όχθη. Όμως, όπως θα έλεγε και ο Στέλιος Ράμφος, στο πλαίσιο των ηθών και των κανόνων της ΕΕ, ο ανατολισμός μας πιέζεται και η ιστορική του αμηχανία εκδηλώνεται παροξυστικά. Τα παρελθούσης χρήσεως θεωρητικά εργαλεία των πολιτικών κομμάτων δεν έχουν εφαρμογή στην σημερινή πραγματικότητα για να αποδίδουν. Η κοινωνία της ευημερίας βασίζεται σε εκτεταμένους μεσαίους χώρους, οι οποίοι, υπό την πίεση των απαιτήσεων της ανταγωνιστικότητος και των βαθμών βρασμού των ανθρώπων, δεν γίνεται πλέον να διατηρούνται ομοιογενείς, καθώς στους κόλπους τους προκύπτουν ανισότητες. Για να βαδίσει η χώρα στην προκοπή, οι ζωντανές δυνάμεις της χρειάζονται περιγραφή, ιεράρχηση και πολιτική πρόταση για τα κομβικά της προβλήματα.

Δυστυχώς, όμως, στο επίπεδο αυτό η ελληνική πολιτική ζωή απέχει αισθητά από τα μέσα ευρωπαϊκά πρότυπα. Στην χώρα μας, η πολιτική συναίνεση τώρα αρχίζει να εισέρχεται στα πολιτική ήθη και έθιμα –εξ ανάγκης, βέβαια. Συναντά, ωστόσο, την αντίδραση ακραίων πολιτικών ομάδων οι οποίες τίποτε απολύτως δεν διδάχθηκαν από την ιστορία, αλλά και δεν θέλουν να διδαχθούν. Έτσι, με αφορμή την κρίση, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην ΕΕ που στον πολιτικό της χώρο δραστηριοποιούνται αντικοινοβουλευτικές και αντιδημοκρατικές δυνάμεις, οι οποίες καλύπτουν σήμερα πέραν του 30% του εκλογικού σώματος. Οι δυνάμεις αυτές θα δώσουν τον υπέρ πάντων αγώνα για να εμποδίσουν τον εξευρωπαϊσμό της χώρας. Οι δυνάμεις αυτές σε ολόκληρη την μεταπολιτευτική περίοδο οδήγησαν την χώρα σε μία μορφή «ειρηνικού εμφυλίου», τον οποίο σήμερα, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, δεν θα διστάσουν να μετατρέψουν σε βίαιη σύγκρουση.

Αυτός λοιπόν ο κίνδυνος εκτροχιασμού είναι σήμερα θανάσιμος για την χώρα και δύσκολα μπορεί να απεικονιστεί σε ψυχρούς αριθμούς.

Μία άλλη διάσταση που ξεφεύγει από την ψυχρή λογική των αριθμών είναι η διαφθορά και τα γραφειοκρατικά της πλοκάμια. Πρόκειται επίσης για μακροχρόνια πληγή, που ακόμα και σήμερα προκαλεί μεγάλες ζημιές.

Τέλος, για να φθάσει η Ελλάδα μέχρι το 2016 χωρίς μείζονα προβλήματα, θα πρέπει να ξεπεράσει μεγάλα εμπόδια άμεσου χαρακτήρος. Θα μπορέσει; Όλα τα στοιχήματα είναι ανοιχτά και κάποιοι τα καπηλεύονται.