Φραγκίσκα Μελούδη: Η Ελληνίδα Top Woman που άφησε την αρχαιολογία για να γίνει ρεπόρτερ χωρίς σύνορα - προσφέρει αγάπη & εμβόλια στα ταλαιπωρημένα παιδιά Αφρικής και Ασίας

Έχει καλύψει τα πιο σημαντικά και φρικιαστικά γεγονότα  στον κόσμο, έχει ζήσει συγκλονιστικές ανθρώπινες ιστορίες, έχει γνωρίσει τον ανθρώπινο πόνο και έχει μεταδώσει αυτή την γνώση της στα πιο μεγάλα διεθνή Μέσα ενημέρωσης. Το μεγάλο της όνειρο όμως παραμένει η αγκαλιά των δικών της στην Ελλάδα

Από αρχαιολογία στην δημοσιογραφία; Πώς έγινε η μετάβαση;

Εργάστηκα πέντε χρόνια ως λέκτορας περιβαλλοντικής αρχαιολογίας στην Ελλάδα και την Αυστραλία (στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας) με πολλες δημοσιεύσεις, συνέδρια και ανασκαφές. Παρόλα αυτά το γράψιμο και τα θέματα που αφορούσαν ανθρωπιστικές κρίσεις ήταν πάντα στα ενδιαφέροντά μου. Έτσι, το 2007 –πήρα άδεια άνευ αποδοχών από το Πανεπιστήμιο - εργάστηκα για ένα χρόνο ως Συντονιστής Αποστολής στην Ιορδανία με τους Γιατρούς του Κόσμου. Αν κι επέστρεψα στην ακαδημαϊκή μου καριέρα στην Αυστραλία, συνειδητοποίησα πως όσο κι αν αγαπούσα την διδασκαλία, ήθελα να βρίσκομαι στο πεδίο. Έτσι το 2010 πήγα στην Ουγκάντα όπου εργάστηκα με μια τοπική οργάνωση ενώ παράλληλα έκανα ελεύθερο ρεπορταζ. Από την  Ουγκάντα βρέθηκα στην Ταιλάνδη όπου εργάστηκα για το Πρακτορείο Ανθρωπιστικών Ειδήσεων του ΟΗΕ (IRIN) και συνέχισα και το ελεύθερο ρεπορτάζ από την Ασία. Μετά ήρθε η Βόρεια Κορέα όπου παρέμεινα ενάμιση χρόνο και αυτή τη στιγμή βρίσκομαι στις Φιλιππίνες. Πλέον δεν ασχολούμαι τόσο πολύ με το ελεύθερο ρεπορτάζ καθώς εργάζομαι σε ενα διεθνή οργανισμό –πάλι σε θέση σχετική με τη δημοσιογραφία-οπότε ο χρόνος για ταξίδια εκτός της δουλειάς μου, έχει μειωθεί.

Τι σημαίνει το ανθρωπιστικό ρεπορτάζ;

Δεν νομίζω ότι υπάρχει αντίστοιχος όρος στην Ελλάδα. Αυτό βασικά που κάνουμε έιναι να καλύπτουμε θέματα ανθρωπιστικού ενδιφέροντος, ότι δηλαδή έχει να κάνει με κάποια ανθρωπιστική κρίση στον λεγόμενο ανπατυσσόμενο κόσμο. Εγώ συγκεκριμένα κάλυπτα την ΝΑ Ασία. Όμως έκανα κι ελεύθερο ρεπορτάζ και ετσι έχω καλύψει αρκετά θέματα που αφορούν και την κρίση στη χώρα μας για λογαριασμό διεθνών μέσων.

Πόσα χρόνια το καλύπτεις; Πώς προέκυψε και αποφάσισες να το υπηρετήσεις;

Πιστεύω ότι η  ζωή μας σε αυτό τον πλανήτη είναι θεμελιωμένη στην αδικία.Η ευημερία μιας μεριδας πληθυσμού, βασίζεται πάντα στην εκμετάλλευση μιας άλλης. Συχνά δεν το βλέπουμε καν, οι αδύναμοι είναι αόρατοι, υπάρχουν στις στατιστικές αλλά δεν υπάρχουν ως οντότητες, δεν τους βλέπουμε, δεν τους ακούμε, δεν έχουν φωνή. Ήθελα λοιπόν να σκύψω πάνω απο αυτούς τους ανθρώπους, να τους ακούσω. Δεν θέλω να πω το τετριμμένο-ότι μέσω του ρεπορτάζ  δίνεις φωνή σε εκείνους που δεν έχουν. Εγώ ήθελα να κάτσω δίπλα σε αυτούς τους ανθρωπους, να μοιραστώ στιγμές αποτη ζωη τους, να τους ακούσω, να τους καταλάβω και μετά να καταγράψω τις ιστορίες τους, τα προβλήματα τους.

Ποια σημαντικά γεγονότα έχει καλύψει; Ποιο σε συγκλόνισε περισσότερο;

Στο ανθρωπιστικό ρεπορτάζ  ενα απο τα πιο σημαντικά-για μένα-θέματα που κάλυψα ήταν η καταπάτηση κάθε ανθρώπινου δικαιώματος της κοινότητας των Ροχίνγκα στη Μιανμάρ. Πρόκειται για ενα μουσουλμανικό πληθυσμό που κατοικεί στην δυτική Μιανμάρ επί αιώνες αλλά δεν έχουν υπηκοότητα, ούτε ταυτότητα, δεν υπαρχουν σε καμιά στατιστική, δεν εχουν δικαίωμα να γεννήσουν παιδια, να παντρευτούν, να πάνε σχολείο. Η κυβέρνηση της Μιανμάρ δεν τους αναγνωρίζει και τους στέλνει στο γειτονικό Μπαγκλαντές και το Μπαγκλαντές με τη σειρά του τους στέλνει πίσω στη Μιανμάρ. Η διεθνής κοινότητα φυσικά κωφεύει-όπως κωφεύει και σε κάθε άλλη θηριωδία της Μιανμάρ πλέον, εφόσον η χώρα τώρα έχει ανοίξει τις πόρτες στης στο ΔΝΤ και στους διεθνείς επενδυτές. 
Επίσης το ρεπορτάζ που έκανα στη Βόρεια Ουγκάντα επτά χρόνια μετά το τέλος του πολέμου με τον Αντιστασιακό Στρατό του Κυρίου του Τζόζεφ Κόνυ, είναι ένα απο τα θέματα που με έχει συγκλονίσει. Ταξίδεψα στη Βόρεια Ουγκάντα, εκεί που μέχρι το 2006 δρούσαν οι αντάρτες του Κονυ και  οι οποίοι απήγαγαν παιδιά –αγόρια και κορίτσια- ενώ όποιος έφερνε αντίσταση τον ακρωτηρίαζαν φριχτά, μύτη, χερια, χείλη...Περπατούσα στους δρόμους και ήξερα ότι όλοι σχεδόν είχαν υπάρξει θύτες ή θυματα και οι δρόμοι αυτοί είναι βαμμένοι με αίμα. Είναι ένα τρομακτικό αίσθημα. Οι ιστορίες των επιζώντων είναι τραγικές. Παιδιά που είχαν υποχρεωθεί να σκοτώσουν τους γονείς τους, μητέρες που είδαν τα παιδιά τους να πεθαίνουν, ανήλικα κορίτσια που δόθηκαν ως νύφες σε αντάρτες. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές δυσκολευόμουν να κάνω τη σύνδεση με την πραγματικότητα, ένιωθα σα να ήμουν μέρος ενός κινηματογραφικού συνεργείου και απέναντι είχα ηθοποιούς. Ίσως ήταν και ο δικός μου τρόπος να προστατεψω τον εαυτό μου. Δεν ξέρω...

Έχεις όμως καλύψει και σχετικό ρεπορτάζ με θέμα την ελληνική πραγματικότητα

Εκτός από  το ανθρωπιστικό ρεπορτάζ , για μένα σημαντική θέση κατέχει η δουλειά που έκανα για την ελληνική κρίση. Αν και δεν μπορώ να ξεχωρίσω ρεπορτάζ γιατί όλα τα αγαπάω,εχω μια αδυναμία στο θέμα που έκανα για τις επιθέσεις της Χρυσής Αυγής εναντίον της ομοφυλοφυλικής κοινότητας στην Αθήνα, και το οποίο είχε φτάσει μέχρι την Ελληνική Βουλή καθώς έγινε αφορμή για να καταθέσει σχετική ερώτηση ο ΣΥΡΙΖΑ. Τα θέματα που έκανα για τη χρήση ουσιών στο κέντρο της Αθήνας  και στις γυναικείες φυλακές του Ελαιώνα, ήταν επίσης ρεπορτάζ που επίσης με συγκλόνισαν. Ακριβώς επειδή για να τα κάνω, πέρασα μέρες και νύχτες στους δρόμους με ενεργούς χρήστες και γυναίκες που αναγκάζονταν να εκδίδονται για να εξασφαλίσουν τη δόση-βίωσα άμεσα την αγριότητα των δρόμων, των εμπόρων και των πελατών. Συγκεκριμένα θυμάμαι ένα 18χρονο νεαρό που συναντήσαμε στην Τοσίτσα και μια τοξικομανή γυναίκα από την Πολωνία. Η γυναίκα είχε κάποια ψυχιατρικά θέματα, αλλά ο προαγωγός της, την υποχρέωνε να εκδίδεται. Θυμάμαι έντονα την σκηνή που την τραβούσε στο δρόμο να πάει στον πελάτη και εκείνη σερνότανε στο πεζοδρόμιο για να μην παει και φώναζε το γιο της (εμαθα αργότερα ότι είχε ενα παιδί 11 ετών). Και φυσικά ο πελάτης περίμενε μέσα στο αυτοκίνητο αδιάφορος για το δράμα που εξελισσόταν μπροστά του...

Σε πόσες χώρες έχεις ταξιδέψει για τις ανάγκες του ρεπορτάζ;

Συνήθως ζω στη χώρα που καλύπτω. Για παράδειγμα στην Ουγκάντα ταξίδευα κυρίως μέσα στην χώρα. Οταν ήμουν στην Ταιλάνδη, είχα καλύψει εντατικά το Μπαγκλαντές και τη Μιανμάρ, ενώ είχα κάνει και κάποια θέματα για το γειτονικό Λάος. Στη Βόρεια Κορέα βρέθηκα λόγω του συζήγου μου που εργαζόταν εκεί, δεν κάλυπτα θεματα που αφορούσαν την χώρα αυτη γιατί δεν είχα άδεια. Τώρα στις Φιλιππίνες δεν κάνω ελέυθερο ρεπορτάζ πλέον, αλλά εργάζομαι στα πλαίσια ενός διεθνούς οργανισμού. Για το λόγο αυτό θα κάτσω για 3-4  χρόνια εδώ και θα είναι και η πρώτη φορά που θα κάτσω τόσο πολύ στο ίδιο μέρος. Συνήθως κάθομαι ενα με ενάμιση χρόνο όπου πάω.

Εκτός από ελληνικά έχεις συνεργαστεί και με διεθνή Μέσα Ενημέρωσης…

Εχω κάνει μια σειρά απο ρεπορτάζ πο αφορουν στην ελληνική κρίση για τη HuffingtonPostUK, για το γερμανικόSpiegelενω τελευταία έχω ξεκινήσει μια συνεργασιά με το AlJazeeraτόσο για θέματα ελληνικου ενδιαφέροντος αλλά και για άλλα διεθνή. Το πιο πρόσφατο ηταν μια ανάλυση για τις κυρώσεις και την οικονομική ανάπτυξη της Βόρειας Κορέας που έβγαλα στο AlJazeera πριν από δέκα μέρες περίπου. Επίσης έχω συνεργαστεί με πανεπιστήμια του εξωτερικού όπως το TuftsUniversityστις ΗΠΑ για μια θεματική ενότητα σχετικά με την Αφρική, με αρκετές ΜΚΟ όπου δίνω τακτικά θέματα και φωτογραφίες, ενώ δουλειές μου δημοσιεύονται τακτικά  στο Guardian Development Networkκαι στο Eurasia Review. Έχω επίσης σταθερή συνεργασία με την εφημερίδα της ομογένειας  στην Αυστραλία το «Νέο Κόσμο» -και την ελληνική και την αγγλική του έκδοση. Στην Ελλάδα εκτός απο κάποιες συνεργασίες με την Ελευθεροτυπία, συνέργάζομαι με το The Press Project, αλλά γενικά η δουλειά μου υπάρχει σε πάρα πολλά sites.

Έχεις δει πολλά δράματα και καταστροφές. Ο κοινός παρανομαστής όλων αυτών είναι ο ανθρώπινος πόνος που είναι παντού και πάντα ίδιος...

Ο κοινός παρονομαστής είναι η εκμετάλλευση και η αδικία. Ο ανθρώπινος πόνος οφείλεται σε εξωγενείς παραγοντες που έχουν να κάνουν καθαρά με το οικονομικό μας σύστημα. Πλέον αυτες τις συνέπειες τις βλέπουμε και στην «πολιτισμένη Δύση» και δεν αναφέρομαι μόνο στην οικονομική κρίση που βιώνουμε στην Ευρώπη. Οι πρόσφατοι πόλεμοι στη Λιβύη που οδήγησαν σε αποσταθεροποίηση, ο εμφύλιος στη Συρία με υποκίνηση και απο δυτικές δυνάμεις, η Αραβική Άνοιξη που ήταν εν μερει και αποτέλεσμα των δικτατοριών που οι δυτικές χώρες στηριζαν τόσα χρόνια, οδήγησαν σε μια έκρηξη της μεταναστευσης στην Ευρώπη. Το αποτέλεσμα ήταν η Ευρώπη να γίνει όλο και ξενοφοβική και συντηρητική και αυτό φάνηκε και στις ευρωεκλογές.

Ποιο ταξίδι ονειρεύεσαι να κάνεις; Που να μην προϋποθέτει δημοσιογραφική κάλυψη;

Ολα τα ταξίδια για μένα έχουν μια δημοσιογραφική χροιά. Θα έχω πάντα την φωτογραφική μηχανή μου μαζί και θα παρατηρω ότι συμβαίνει γύρω μου.  Αγαπάω τους ανθρώπους, μου αρέσει να μοιράζομαι στιγμές μαζί τους, να τους ακουω. Οπου και να πάω, σε όποια χώρα απο την Αφρική μέχρι την Ασία, η μοίρα μας είναι κοινή και οι ανάγκες παγκόσμιες. Μας ενώνουν πολλά πειρσσότερα απο όσα μας χωρίζουν. Ομως οι εξουσίες θέλουν τους ανθρώπους υποταγμενους και κατακερματισμένους και το πετυχαίνουν είτε μέσω της εξαθλιωσης είτε μέσω της θρησκέιας κ του εθνικισμου. 
Τώρα ποιο ταξίδι ονειρέυομαι; Νομίζω ότι για μένα ένα ταξίδι θα είναι πάντα αυτό που λαχταρώ: η επιστροφή στην Ελλάδα και η αγκαλιά των δικών μου ανθρώπων, αυτό το ταξίδι ονειρεύομαι όλο το χρόνο...

 Πηγή: mikrocosmos.gr