Reuters: ''Αχίλλειος πτέρνα η εκροή καταθέσεων - Η Ελλάδα δεν θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει το ευρώ''

Η χώρα πιθανότατα δεν θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει το ευρώ, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι απίθανο και να συμβεί. Κι αυτό γιατί σε περίπτωση νίκης του ΣΥΡΙΖΑ στις επερχόμενες εκλογές, ενδεχομένως να μην προλάβει να κάνει την απαραίτητη στροφή, ώστε να κρατήσει τους πιστωτές με το μέρος του. Τότε οι καταθέτες μπορεί να πανικοβληθούν.

Το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ξεκάθαρα το φαβορί για τις εκλογές στις 25 Ιανουαρίου. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ αναδειχθεί νικητής, θα μπορούσε να προχωρήσει σε σύγκρουση με τους πιστωτές του στην ευρωζώνη. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει υποσχεθεί μείωση του ελληνικού χρέους και αύξηση των δημοσίων δαπανών, ωστόσο δεν θα μπορέσει να εξασφαλίσει μια συμφωνία για να το πράξει.

Η Γερμανία, η οποία ηγείται της πολιτικής της ευρωζώνης, δεν φοβάται ιδιαίτερα την μετάδοση της χρηματοοικονομικής κρίσης σε περίπτωση που η Ελλάδα χρεοκοπήσει και εγκαταλείψει από το ευρώ. Το Βερολίνο ανησυχεί περισσότερο για μια ενδεχόμενη πολιτική «επιδημία» αν χαλαρώσει τις απαιτήσεις του από την Ελλάδα, καθώς σε αυτήν την περίπτωση άλλες χώρες και ιδιαίτερα η Γαλλία και η Ιταλία μπορεί να επιβραδύνουν την εφαρμογή των οικονομικών τους μεταρρυθμίσεων.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν αξίζει, κάποιου είδους επιπλέον ελάφρυνση του χρέους αν συνεχίσει τις προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις. Είναι ενθαρρυντικό ότι o ΣΥΡΙΖΑ έχει υποσχεθεί απολύτως αναγκαία μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής και της ολιγαρχίας. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι θα είναι πολιτικώς σχεδόν αδύνατο για τους πιστωτές να μειώσουν το χρέος.

Ο προφανής συμβιβασμός, οι σκληρές παράμετροι του οποίου, έχουν ήδη συζητηθεί μεταξύ της σημερινής κυβέρνησης και της ευρωζώνης, αφορά στον καθορισμό του επιτοκίου σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και στην παράταση της περιόδου χάριτος πριν από οποιαδήποτε εξόφληση του δανείου.

Θα μπορούσε ο ΣΥΡΙΖΑ να αποδεχθεί μια τέτοια προσέγγιση για το χρέος; Επίσης, θα μπορούσε να συμφωνήσει να απέχει από σπατάλες;

Ενδεχομένως, αν δοθεί αρκετός χρόνος. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κάτι τέτοιο συνεπάγεται μια μεγάλη στροφή, ή όπως συνηθίζουν να λένε οι Ελληνες “κωλοτούμπα”. Πολλοί από τους υποστηρικτές του θα θεωρούσαν μια τέτοια ενέργεια ως προδοσία των όσων υποστήριζαν.

Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ πιστεύει ότι μπορεί να διαπραγματευθεί σκληρά. Υπάρχει μια κοινή θεωρία ότι επειδή η Ελλάδα έχει πρωτογενές πλεόνασμα, χωρίς να υπολογίζονται οι τόκοι, η Αθήνα θα μπορούσε μονομερώς να κηρύξει πτώχευση επί του χρέους της και να συνεχίσει την πορεία της.

Κάτι τέτοιο θα ήταν επικίνδυνα ανόητο, καθώς ενώ η κυβέρνηση θα μπορούσε πράγματι να αυτοχρηματοδοτηθεί αν αρνούνταν να αποπληρώσει το χρέος της, μια χρεοκοπία θα μπορούσε να προκαλέσει πανικό στους καταθέτες. Σε αυτό το σενάριο, η ΕΚΤ δεν θα παρείχε πλέον ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, καθιστώντας ορθολογική την απόσυρση των καταθέσεων.

Πράγματι, η κεντρική τράπεζα εξέδωσε την προηγούμενη εβδομάδα προειδοποιητική ανακοίνωση, στην οποία ανέφερε ουσιαστικά πως δεν θα ενεργεί πια ως δανειστής έσχατης ανάγκης μετά το τέλος Φεβρουαρίου για τις τράπεζες της χώρας, εκτός αν η Αθήνα διασφαλίσει την παράταση του τρέχοντος προγράμματος διάσωσης, το οποίο φτάνει τότε στο τέλος του.

Η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί ακόμη να είναι σε θέση να παρέχει την λεγόμενη “έκτακτη βοήθεια ρευστότητας”, αν κριθεί αναγκαίο. Ωστόσο, η ΕΚΤ θα ασκήσει πιθανώς  βέτο σε αυτό, αν η νέα κυβέρνηση δεν διαπραγματευθεί με σοβαρότητα τουλάχιστον μια παράταση του προγράμματος.

Αν υπάρξει μαζική απόσυρση  των καταθέσεων χωρίς δίχτυ ασφαλείας, η μόνη επιλογή της κυβέρνησης θα ήταν να επιβάλει ελέγχους στην διακίνηση κεφαλαίων. Τότε θα έπρεπε η κυβέρνηση να καταφύγει στη δραχμή, εκτός εάν προσέφευγε στους δανειστές ζητώντας έλεος.

Επιπλέον, η οικονομία της Αθήνας δέχεται πιέσεις καθώς δεν έχει επέλθει συμφωνία στα αιτήματα των δανειστών και δεν έχει εισπραχθεί η τελευταία δόση του πακέτου διάσωσης. Στα τέλη Φεβρουαρίου η ρευστότητα θα εξαντληθεί, εκτός εάν η κυβέρνηση μπορέσει να αντλήσει από κάπου ρευστό.

Ολα αυτά σημαίνουν πως αν ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει στις επερχόμενες εκλογές, αμέσως θα βρεθεί κάτω από μεγάλη πίεση χρόνου. Η πρώτη του προτεραιότητα να σχηματίσει κυβέρνηση, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, καθώς είναι απίθανο να πετύχει την αυτοδυναμία. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα κληθεί να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού, με πιο πιθανό συνεργάτη του το κεντρώο κόμμα “Ποτάμι”, το οποίο είναι απόλυτο στο ότι δεν θα επικροτήσει μια συμφωνία, η οποία θα διακινδυνεύσει την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ.

Το Ποτάμι θα πρέπει να επιμείνει σε αυτή τη σκληρή γραμμή. Μεταξύ άλλων, αυτό σημαίνει να επιμείνει στο να ζητήσει ο ΣΥΡΙΖΑ ευγενικά παράταση του πακέτου διάσωσης. Για να το πετύχει αυτό, θα πρέπει να συμφωνήσει σε γενικές γραμμές σε ένα πρόγραμμα, το οποίο χρόνια καταγγέλλει.

Αυτό θα απαιτούσε από μέρος του αρχηγού του κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Αλέξη Τσίπρα, μια γρήγορη “κωλοτούμπα”. Για αυτό είναι αρκετά πιθανό να μην επιτευχθεί συμφωνία  για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, με αποτέλεσμα να προκηρυχθούν δεύτερες εκλογές περί τα τέλη Φεβρουαρίου ή στις αρχές Μαρτίου.

Σε αυτό το σημείο, οι εξελίξεις θα έχουν «χτυπήσει κόκκινο». Στα τέλη Φεβρουαρίου η διακοπή χρηματοδότησης από την ΕΚΤ, είτε θα είναι γεγονός είτε μια απειλητική πιθανότητα. Μέχρι τότε η απόσυρση των καταθέσεων θα έχει «εκτοξευτεί», αν λάβουμε υπόψη την εμπειρία του 2012, όταν άρχισε μεταξύ των δύο εκλογικών διαδικασιών η απόσυρση καταθέσεων (bank run).

Σε περίπτωση που διενεργηθούν δεύτερες εκλογές εκείνη την περίοδο, η προτεραιότητα της υπηρεσιακής κυβέρνησης, η οποία θα κυβερνά την χώρα στο μεσοδιάστημα, θα πρέπει να είναι το να ζητήσει τουλάχιστον μια μικρή παράταση του προγράμματος μέχρι τον σχηματισμό της κατάλληλης κυβέρνησης.

Ωστόσο, η βασική προτεραιότητα τώρα τόσο για τους πιστωτές της ευρωζώνης όσο και για τα μετριοπαθή στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι να συντονιστούν μεταξύ τους, ούτως ώστε το κόμμα να βρει τρόπο να κάνει την “κωλοτούμπα” χωρίς να χάσει μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας του. Οι δανειστές θα πρέπει να δείξουν ότι θα επεκτείνουν το πρόγραμμα διάσωσης εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ ζητήσει κάτι τέτοιο με ευγενικό τρόπο. Αλλωστε, δεν είναι προς το συμφέρον κανενός να οδηγηθεί η Ελλάδα εκτός του ευρώ.