Το αλβανικό επιχειρηματικό όνειρο των Ελλήνων: Μια έρευνα που σπάει κόκκαλα! (φωτό - βίντεο)‏

Σήμερα στο ίδιο έδαφος φυτρώνουν επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων. Ο Κώτσιας είναι ιδιοκτήτης μιας εξ αυτών. Εισάγει ξύλα από τη Σκανδιναβία και τα εμπορεύεται σε Αλβανία και Ελλάδα.

«Με το άνοιγμα των συνόρων μετακινήθηκε ο μεγαλύτερος πληθυσμός του αλβανικού Νότου στην Ελλάδα και δόθηκε η ευκαιρία στον κόσμο να δει και να μεταφέρει ιδέες σε μια παρθένα αγορά που ζητούσε προϊόντα», λέει ο Κώτσιας, όταν τον συναντάμε στο γραφείο του, στον τελευταίο όροφο του γυάλινου κτιρίου της εταιρείας Veko. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο ομογενειακό χωριό Βοδίνο. Μαθήτευσε σε τεχνική σχολή ξυλογλυπτικής στο Αργυρόκαστρο και αργότερα αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή των Τιράνων. Για ένα διάστημα εργάστηκε στη συντήρηση αρχαίων μνημείων. Ειδικότητά του ήταν να αναδεικνύει τα ξυλόγλυπτα τέμπλα στις εκκλησίες. Τότε ήταν κρατικός υπάλληλος. Δεν υπήρχε ακόμα στη χώρα ιδιωτική πρωτοβουλία. Μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος το 1990 εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. «Με το που άνοιξαν οι πόρτες έπρεπε να φύγεις. Αυτή ήταν η πρώτη σκέψη», λέει ο επιχειρηματίας.

Το παράδειγμά του ακολούθησαν πολλοί ομογενείς. Μετακόμισαν στα Ιωάννινα που απέχουν μόλις 45 λεπτά δρόμο. Εργάστηκαν σε ελληνικές εταιρείες και μυήθηκαν στο ιδιωτικό εμπόριο. Οι πρώτες επιχειρηματικές τους απόπειρες στη γενέτειρά τους έγιναν εισάγοντας από τα σύνορα πακέτα με τσίχλες και τσιγάρα. Σταδιακά άνοιξαν τον κύκλο εργασιών τους και νέοι νόμοι στην Αλβανία προσείλκυσαν τα επενδυτικά σχέδιά τους.
Ιδιωτικοποιήσεις εταιρειών

Ρεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Φωτογραφίες: ENRI CANAJ - Καθημερινή

«Η κυβέρνηση έδινε τη δυνατότητα σε ανθρώπους που δούλευαν σε κρατικά εργοστάσια και βιοτεχνίες να αγοράσουν πρώτοι μετοχές εταιρειών που ιδιωτικοποιούνται. Ετσι ξεκινήσαμε και εμείς τα πρώτα μας βήματα», λέει ο Κώτσιας. Ο πατέρας του εργαζόταν στο ξυλουργείο του τοπικού συνεταιρισμού, το οποίο αγόρασαν οι δύο γιοι του το 1993. Ξεκίνησαν εκεί τις πρώτες εισαγωγές από τη Σουηδία και όταν είδαν ότι δεν τους χωρούν άλλο οι εγκαταστάσεις, επεκτάθηκαν σε άλλη τοποθεσία. Σήμερα απασχολούν περισσότερους από 100 εργαζόμενους και λειτουργούν από το 2003 δικό τους εμπορικό κέντρο ξυλείας στα Τίρανα, σε μια έκταση 14 στρεμμάτων. Αυτή την περίοδο ξεκινούν συνεργασία και με την Κύπρο.

«Στην Ελλάδα που ήδη είχε φτάσει σε ένα επίπεδο, ήταν πιο δύσκολο να ξεκινήσεις από το μηδέν παρά εδώ», λέει ο Σταύρος Κώτσιας.

Περισσότερες από 100 εταιρείες ελληνικών και ομογενειακών συμφερόντων δραστηριοποιούνται σήμερα στην αλβανική αγορά, από τον τραπεζικό τομέα μέχρι τον κλάδο του εμπορίου τροφίμων. Το ελάχιστο κεφάλαιο σύστασης ανώνυμης εταιρείας στην Αλβανία είναι δύο εκατομμύρια λεκ, δηλαδή περίπου 15.000 ευρώ, ενώ με κρατική επιχορήγηση φτάνει περίπου τα 80.000 ευρώ. Στην Ελλάδα το κατώτατο όριο μετοχικού κεφαλαίου μιας Α.Ε. είναι 24.000 ευρώ. Ολες οι επιχειρήσεις στη γειτονική χώρα με ετήσιο κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 16.500 ευρώ υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος 10%, ενώ ο ΦΠΑ είναι 20%. Ο βασικός μηνιαίος μισθός δεν ξεπέρασε πέρσι τα 155 ευρώ και το 2012 το μέσο μηνιάτικο ήταν 370 ευρώ.

«Οι Ελληνες ομογενείς παίζουν σημαντικό ρόλο επιχειρηματικά σε όλη την Αλβανία», λέει ο Κώτσιας που χρησιμοποίησε Ελληνα εργολάβο και εργάτες από τον νομό Ιωαννίνων για να χτίσει τους αποθηκευτικούς του χώρους στη Δρόπολη. Η επιχείρησή του γειτνιάζει με δύο μεγάλες εταιρείες εμπορίου τροφίμων που καταλαμβάνουν μεγάλο μερίδιο της αλβανικής αγοράς, την AGNA και την ELKA. Λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα βρίσκονται δύο εργοστάσια παρασκευής χυμών, αναψυκτικών και εμφιάλωσης νερού και μία γαλακτοβιομηχανία. Ολες είναι εταιρείες ομογενειακών συμφερόντων και στα γραφεία οι υπάλληλοι μιλούν ελληνικά. Ολες βρίσκονται τόσο κοντά στα σύνορα που στο κινητό τηλέφωνο πιάνεις ελληνικό σήμα.

Το επενδυτικό περιβάλλον

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Ενωσης Ξένων Επενδυτών στην Αλβανία, η γειτονική χώρα ήταν η μόνη στη νοτιοανατολική Ευρώπη που συνέχισε σε ρυθμούς ανάπτυξης το 2009 κατά την παγκόσμια οικονομική κρίση, αλλά και το 2010 και το 2011, εμφανίζοντας τα πρώτα προβλήματα το 2012.

Η πιο πρόσφατη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας με τις χώρες που διευκολύνουν τις επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα τοποθετεί την Αλβανία στην 85η θέση της παγκόσμιας κατάταξης, τρεις θέσεις κάτω από το 2012, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην 78η. Σύμφωνα με την έκθεση, στην Αλβανία προστατεύονται οι επενδυτές, είναι σχετικά εύκολο να δημιουργήσει κάποιος μια επιχείρηση, αλλά παραμένει δύσκολο να τη συνδέσει με ηλεκτρικό ρεύμα ή να ξεδιαλύνει τη γραφειοκρατία στην έκδοση πολεοδομικών αδειών.

«Η κυβέρνηση, όπως κάθε κυβέρνηση κάθε χώρας προσπαθεί με διάφορους τρόπους να στηρίξει. Υπάρχουν και κάποια προγράμματα από το κράτος που μπορεί να ενταχθεί μια επιχείρηση για να αυξήσει το προσωπικό της», λέει ο Γιάννης Λώλης που διατηρεί εταιρεία επίπλων με τον πατέρα και τον θείο του. Και αυτός όπως πολλοί ακόμη επιχειρηματίες έχει το βλέμμα του στραμμένο στις πολιτικές εξελίξεις και στην υποψηφιότητα της Αλβανίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

«Αν η Ευρώπη θέλει να μας εντάξει για να μας αναπτύξει, καλώς. Αν θέλει να βρει φτηνό εργατικό δυναμικό, τότε κακώς. Αυτοί είναι μπροστά και πρέπει να μας τραβήξουν», λέει.

Όλη η συνέχεια εδώ - Καθημερινή