Made in Greece ο Δημήτρης Τζαμουράνης - Ο Έλληνας εικαστικός που ζει στο Βερολίνο και εκθέτει με επιτυχία σε μουσεία και γκαλερί σε όλη την Ευρώπη!

Ο διεθνής Έλληνας εικαστικός ζει και εργάζεται στο Βερολίνο από το 1990, εκθέτοντας σε μουσεία και γκαλερί ανά την Ευρώπη. Τα τελευταία δύο χρόνια έδειξε αναδρομικά τη δουλειά του στο Kunsthalle Osnabruck στη Γερμανία, στη Miro Gallery στην Πράγα και στο μουσείο Φρυσίρα στην Αθήνα, ενώ πρόσφατα παρουσίασε την καινούργια ζωγραφική του στη γκαλερί Haas στη Ζυρίχη της Ελβετίας. Το εικαστικό στίγμα του Τζαμουράνη συνθέτει μια ανθρωποκεντρική ζωγραφική στη βάση της, με σαφείς επιρροές από την Αναγέννηση, που διανθίζεται με αντιθέσεις, αλληγορίες και διαχρονικά ιστορικά και μυθολογικά μοτίβα. Όλα αυτά τοποθετούνται σε ένα σύγχρονο πλαίσιο με μια μοναδική ματιά. Η δε ανυπέρβλητης δεξιοτεχνίας πλαστικότητα των μορφών -γονιδιακό κληροδότημα από τον παππού και τον πατέρα του, αμφότεροι ζωγράφοι- απογειώνουν στην κυριολεξία τη ζωγραφική του Τζαμουράνη, αποτελώντας αναμφισβήτητα το πιο δυνατό χαρτί της.

ελculture: Μίλησέ μας λίγο για την καινούρια έκθεσή σου και τι περιλαμβάνει…

Δημήτρης Τζαμουράνης: Τα έργα έχουν γίνει το 2014, εκτός από ένα έργο που έχει γίνει το 2008 και είναι από μια άλλη θεματική, απεικονίζει ένα φορτηγό με μετανάστες. Ουσιαστικά η έκθεση αποτελείται από δύο μεγάλα έργα: το ένα δείχνει τρία κορίτσια που κοιτάζονται στον καθρέφτη και μακιγιάρονται, μια καθημερινή πράξη που έρχεται σε αντίθεση με το δεύτερο έργο, τρεις κοπέλες που φορούν τις μάσκες του θανάτου, το οποίο έγινε με αφορμή τη δουλειά της Φρίντα Κάλο. Μέσα από αυτήν την αντιπαράθεση (ζωή – θάνατος) προκύπτει και ο τίτλος της έκθεσης. Επίσης, υπάρχουν 22 μικρότερα έργα, με μοτίβα που προέρχονται από την παράδοση των καρτών ταρώ. Ξέρεις, αυτό χαρακτηρίζει τη ζωγραφική μου, η διάθεση να ψάχνω μέσα στην ιστορία της τέχνης και να βρίσκω κάποιες στιγμές της που με ενδιαφέρουν στο σήμερα. Και κάθε φορά, ανάλογα με την περίοδο που διανύω, να προσπαθώ να τις εισαγάγω σε ένα σύγχρονο πλαίσιο. Τα μοτίβα των ταρώ ξεκίνησαν από τους αρχαίους Αιγύπτιους και έως την Αναγέννηση πολλοί ζωγράφοι ασχολήθηκαν μαζί τους. Άλλο παράδειγμα αρχέγονης εικονογραφίας είναι το ζευγάρι εραστών Αδάμ – Εύα.

Δημήτρης Τζαμουράνης, Day of the dead, 2014, λάδι σε λινό, 230x180cm

ελc: Ένα άμεσα ορατό στοιχείο της ζωγραφικής μανιέρας σου είναι η πλαστικότητα και τα μοτίβα της Αναγέννησης. Γιατί στράφηκες σε αυτήν την κατεύθυνση και όχι κάπου αλλού;

Δ.Τ: Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Μεγάλωσα με παππού αγιογράφο και πατέρα ζωγράφο, από πολύ μικρός ήμουν μέσα σε αυτές τις εικόνες. Το γεγονός, λοιπόν, ότι ζωγραφίζω ανθρωποκεντρικά έχει να κάνει με την οικογενειακή μου παράδοση, δεν μπορώ να το αποφύγω.

ελc: Τι άλλο καθόρισε την εικαστική φιλοσοφία σου;

Δ.Τ: Ζούμε σε μια εποχή τόσο σύνθετη και πολύπλευρη, δεν μπορώ να πω ότι έχω μία επίδραση ή δύο. Από τα παιδικά χρόνια μου στην Καλαμάτα, τον τόπο καταγωγής μου, από τις σπουδές μου στη Θεσσαλονίκη. Από μικρός είχα μια διάθεση να σχεδιάζω αναπαραστατικά και να βλέπω τις ψυχολογικές σχέσεις, αναζητούσα μια θεατρικότητα, κάτι σχεδόν σαν σκηνογραφία. Οπότε αναγκαστικά πήγα στην Αναγέννηση, που έχει αυτήν τη θεατρικότητα. Η παγωμένη εικόνα της ζωγραφικής διαφέρει από τον κινηματογράφο ή το βίντεο. Είναι μια εικόνα στατική που πρέπει να τα πει όλα σε μια ματιά. Ακριβώς για αυτό το λόγο εισάγω όλα αυτά τα στοιχεία. Εκεί χρειάζομαι την ιστορία της ζωγραφικής, τα μοτίβα, τις εικόνες που έχουν τόσο μεγάλη δύναμη, ώστε ακόμη να τις χρησιμοποιούμε, γιατί ακόμη μας επηρεάζουν στην οπτική και στον τρόπο σκέψης μας.

Δημήτρης Τζαμουράνης, Life Transport (Angels)

ελc: Στα έργα σου υπάρχει μια ξεκάθαρη ή υφέρπουσα μελαγχολία, μια αίσθηση απομόνωσης.

Δ.Τ: Έχεις απόλυτο δίκιο, είναι ένα θέμα που με ενδιέφερε και με ενδιαφέρει πολύ ακόμα. Ζούμε σε μια εποχή αντιθέσεων, υπάρχει κάθε είδους τεχνικό μέσο για να υποστηρίξει την επικοινωνία, αλλά νομίζω ότι ουσιαστική επικοινωνία εν τέλει δεν γίνεται, εξαιτίας ίσως αυτής της εγρήγορσης μέσω της τεχνολογίας. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που οι ήρωές μου, παρόλο που εξηγούν κάτι, ή έχουν να κάνουν με την ιστορία της Τέχνης, έχουν μια εντελώς απομονωμένη και μελαγχολική οντότητα στους πίνακες.
Ας μην ξεχνάμε, ότι η μελαγχολία έχει μια ισχυρή και δυναμική σχέση με την Τέχνη. Ακόμη και στην αρχαία Ελλάδα μέσα από τη Σχολή του Αριστοτέλη, η μελαγχολία ξαφνικά δεν αποτελεί αρρώστια, δεν είναι η «μαύρη χολή» που έχει να κάνει με την τρέλα ή την παράνοια, αλλά μέρος της ανθρώπινης φύσης, το οποίο αν κρατηθεί σε ισορροπία αποτελεί και τη βάση της δημιουργικότητας.

ελc: Πώς μεταφράζεται η μελαγχολία στη σύγχρονη εποχή;

Δ.Τ: Είναι κάτι διαφορετικό να μιλάς για τη μελαγχολία στην Τέχνη και κάτι άλλο να μιλάς για τις σύγχρονες ψυχικές ασθένειες! Για παράδειγμα στην ψυχολογία, επιστημονικά, δεν υπάρχει ο όρος μελαγχολία σαν αρρώστια, ας πούμε ότι αντικαταστάθηκε στον 20ο αιώνα από τις νευρώσεις κ.λπ. Αυτό το βρίσκω πάρα πολύ ενδιαφέρον γιατί, αν μη τι άλλο, όταν βλέπει κανείς τη «Μελαγχολία» του Άλμπρεχτ Ντύρερ, έργο που αποτελεί τη βάση της Αναγέννησης, αντιλαμβάνεται πόσο συνειδητά οι καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι της εποχής εκείνης αναζήτησαν αυτό το επίπεδο της σχέσης της ανθρώπινης ψυχολογίας με την Τέχνη. Στον 20ο αιώνα έχουμε ρήξη∙ είναι ο άνθρωπος που είναι ανεξάρτητος, εγωιστής, σε απόσταση, ίσως γι’ αυτό το στοιχείο της απομόνωσης είναι εμφανές στα έργα μου.

ελc: Ας αλλάξουμε λίγο κλίμα, ας περάσουμε σε ένα φλέγον ζήτημα της εποχής μας, την κρίση, που πλέον αφορά όλα τα κράτη της Ευρώπης. Έχει η κρίση και πολιτιστική διάσταση, όπως συχνά ακούμε;

Δ.Τ: Πιστεύω πως πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να ξεπεράσουμε το βαρύ παρελθόν και το πένθος και να βρούμε έναν τρόπο συνεννόησης και ανοικοδόμησης τα ευρωπαϊκά κράτη μεταξύ μας. Το πρόβλημα κατά την άποψή μου δεν είναι πολιτιστικό, στην Ευρώπη έχουμε από πίσω μας Αναγέννηση, Διαφωτισμό, Αρχαία Ελλάδα, πράγματα που μας ενώνουν. Ξέρετε, η γενιά του ‘60 παρουσίαζε περισσότερο το πρόβλημα ως πολιτιστικό, αλλά όπως βλέπω τα πράγματα στην εποχή μου, σήμερα πολιτισμικά μπορούμε να συνεννοηθούμε. Είναι οικονομική και πολιτική η διάσταση του προβλήματος.

Δημήτρης Τζαμουράνης, Girls at the mirror, 2014, λάδι σε λινό, 230x180cm

ελc: Πώς βλέπεις την τέχνη στη σύγχρονη εποχή; Ζούμε σε μια εποχή καλλιτεχνικού πλουραλισμού, χωρίς κάποια κυρίαρχη ιδεολογία…

Δ.Τ: Όντως, τα τελευταία δέκα με δεκαπέντε χρόνια έχουμε ξεφύγει από την ιδέα του μοντερνισμού. Οι ιδεολογίες που έπαιξαν μεγάλο ρόλο από το 1946 μέχρι το 1989 στη διαμόρφωση του πολιτισμού και της κουλτούρας στην Ευρώπη, εξασθένησαν μετά το πέσιμο του τείχους στο Βερολίνο και οδηγηθήκαμε στη δημιουργία πιο ανοιχτών κοινωνιών. Γι’ αυτό και μετά το 1989 η παραστατική ζωγραφική έχει αποκτήσει πάλι το χώρο της. Βέβαια, αυτή η ιδέα της ελευθερίας του καλλιτέχνη είχε έναν πολιτικό σκοπό στη Δύση, ήταν μεθοδευμένη, όπως γνωρίζουμε σήμερα ιστορικά, άρα κι αυτό ήταν μονόδρομος. Στην εποχή μας είναι πιο ανοιχτά τα πράγματα. Τον τελευταίο καιρό, ωστόσο, και με όλα αυτά που συμβαίνουν, διαφαίνεται και πάλι αυτό το κλίμα του διαχωρισμού, του ψυχρού πολέμου μέσα στην Ευρώπη.

ελc: Η αξία της τέχνης είναι, ωστόσο, διαχρονική και υπό αυτήν την έννοια αποτελεί σταθερή επένδυση. Συμφωνείς με αυτήν την άποψη;

Δ.Τ: Σαφώς, η τέχνη και στο παρελθόν και στο παρόν έχει μια αξία. Αυτή όμως δεν είναι μόνο ονομαστική, έχει να κάνει και με την ηθική και με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Δεν μπορείς να καταργήσεις την ιδέα της τέχνης και της ζωγραφικής και να την κάνεις μόνο εμπόρευμα, γιατί τη στιγμή εκείνη διαλύεται πλέον και ο λόγος της ύπαρξής της. Ακόμη, αν ένα έργο από μια τιμή Α φτάσει σε μια τεράστια τιμή, το γεγονός αυτό δεν αποδεικνύει αυτόματα ότι ο εν λόγω καλλιτέχνης είναι πολύ σημαντικός.

ελc: Θα τολμούσες να κάνεις μια πρόβλεψη για το μέλλον της τέχνης;

Δ.Τ: Στην Ευρώπη η κουλτούρα και η τέχνη ανέκαθεν είχαν μια αμεσότητα και πιστεύω ότι θα παραμείνει έτσι. Αυτό δεν ισχύει για άλλους πολιτισμούς και θρησκείες, για παράδειγμα στη μουσουλμανική δεν σου επιτρέπεται να ζωγραφίζεις, άρα υπάρχουν θεμελιώδεις διαφορές. Στη Ευρώπη η τέχνη έπαιζε και θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι το πιο δυνατό χαρτί μας για να αποφύγουμε την κρίση.

Info: Η έκθεση ζωγραφικής του Δημήτρη Τζαμουράνη «A day for Life, a day for Death» παρουσιάζεται στη Ζήνα Αθανασιάδου Gallery έως τις 18 Φεβρουαρίου 2015

Πηγή: elculture.gr - Εύη Καλλίνη