Made in Greece τα μακαρόνια ''Μέλισσα'': Πώς ο Α. Κίκιζας, παιδί 14μελούς οικογένειας ίδρυσε τη βιομηχανία εκλεκτών ζυμαρικών!

Μια ιστορία με μουσική υπόκρουση... από τον Γιώργο Ζαμπέτα
Η ιστορία της επιχείρησης ξεκινά το 1947, αλλά οι ρίζες της βρίσκονται ακόμη πιο βαθιά πίσω στο παρελθόν. Η ιστορία των ζυμαρικών στην Ελλάδα έχει τα θεμέλιά της κάπου στο Ναύπλιο, στην πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους, το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Εκεί λειτούργησε το 1824 η πρώτη «Φάμπρικα Μακαρονιών» όπως χαρακτηριστικά την αποκαλούσαν οι Ναυπλιώτες. Μέχρι εκείνη την εποχή τα ζυμαρικά των Ελλήνων ήταν οι χυλοπίτες και ο τραχανάς που έφτιαχναν μόνοι τους στα σπίτια τους.

Η οικογένεια Κίκιζα κατάγεται από το Ελαιοχώριο Αρκαδίας. Ο Αλέξανδρος Κίκιζας, ένα από τα 12 παιδιά του Γιώργου και της Κανέλλας, γεννήθηκε εκεί το 1913. Το 1920 οι δύο μεγαλύτεροι αδελφοί του άνοιξαν ένα κατάστημα με «εδώδιμα – αποικιακά» δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό του χωριού τους, το οποίο έκανε χρυσές δουλειές και έβαλε όλη την οικογένεια στην «πρίζα» να πετύχει ακόμη περισσότερο. Αργότερα, τα αδέλφια μετακομίζουν στην Αθήνα και λειτουργούν κατάστημα τροφίμων στη συμβολή των οδών Λένορμαν και Παλαμήδου στο Μεταξουργείο. Μετά από λίγο καιρό το κατάστημα φτάνει να απασχολεί 35 άτομα!

Οι Αθηναίοι ξέρουν ότι «στου Κίκιζα» μπορείς να βρεις ό,τι επιθυμήσεις. Η φήμη του είναι τόσο μεγάλη που δίνει το όνομά του στη γειτονιά. «Η γειτονιά του Κίκιζα» έγινε στη δεκαετία του '60 ακόμη και τραγούδι από τον Γιώργο Ζαμπέτα. Η επιχείρηση θα μεγαλώσει κι άλλο όταν θα αποκτήσει το δικό της κυλινδρόμυλο και ποτοποιείο.
 

Η ίδρυση της Μέλισσας το 1947
Το επόμενο βήμα θα γίνει το 1947 από τον Αλέξανδρο και τον Γρηγόρη Κίκιζα. Στη Λεωφόρο Κηφισού θα στήσουν το εργοστάσιο «ΒΕΖΑΚ» (Βιομηχανία Εκλεκτών Ζυμαρικών Αδελφών Κίκιζα), την μακαρονοβιομηχανία τους που, 65 χρόνια μετά, έχει εξελιχθεί σε μια από τις σημαντικότερες εταιρείες τροφίμων της χώρας μας. Μετά από μερικά χρόνια ο Γρηγόρης Κίκιζας αποχωρεί από την επιχείρηση και ο Αλέξανδρος τη μετονομάζει σε «Μέλισσα» -το σύμβολο της εργατικότητας. Ήταν και το σύμβολο της πιο βασικής του αρχής. Δουλειά, δουλειά και πάλι δουλειά.

Μέσα στη δεκαετία του '60, από τα περίπου 120 εργοστάσια ζυμαρικών που είχε η Ελλάδα όταν ξεκίνησε η Μέλισσα, έχουν πια μείνει μόνο 30, αφού η υπεροχή της επιχείρησης του Αλέξανδρου Κίκιζα τόσο σε υποδομές όσο και σε ποιότητα προϊόντων, κάνει όλο και περισσότερους Έλληνες να στρέφονται προς τη Μέλισσα για το καθημερινό τους τραπέζι.

Το 1965 ο Αλέξανδρος Κίκιζας φεύγει από τη ζωή και την επιχείρηση αναλαμβάνει η σύζυγός του, Κωνσταντίνα. Το 1972 η Μέλισσα θα κάνει τις πρώτες της εξαγωγές και 32 τόνοι ζυμαρικών ταξιδεύουν στην Αμερική. Το 1973 θα εγκαταστήσει νέο κυλινδρόμυλο στη Λάρισα, ο οποίος παράγει σιμιγδάλι ειδικά για το εργοστάσιο ζυμαρικών. Το 1975 αναλαμβάνει την επιχείρηση ο Γεώργιος Κίκιζας, γιός του Αλεξάνδρου και της Κωνσταντίνας και δύο χρόνια αργότερα εξαγοράζει την Θεσσαλική μακαρονοποιία Ντεβέτα, οργανώνοντας ένα πανελλαδικό δίκτυο πωλήσεων. Το 1980 εγκαθίσταται ένα νέο σύστημα παραγωγής στη Λάρισα, που επιτρέπει στα νούμερα της Μέλισσας να ξεφύγουν σε επίπεδα που καμμία άλλη μακαρονοποιία στην Ελλάδα δεν μπορεί να φτάσει. Είκοσι χιλιάδες τόνοι, για τις αρχές της δεκαετίας του '80, είναι μια εξωπραγματική παραγωγή.

Η εταιρία ξεπερνάει τα σύνορα της Ελλάδας

Η δεκαετία του '80 φέρνει ακόμη πιο μεγάλες επιτυχίες στην πάντα εργατική οικογένεια Κίκιζα. Κατ' αρχάς, θα φέρει στην αγορά τα προϊόντα Pummaro που θα προκαλέσουν μια πραγματική επανάσταση στη ελληνική κουζίνα. Παράλληλα θα ξεκινήσει τις εισαγωγές της περίφημης ιταλικής Barilla, της οποίας τα προϊόντα θα διανέμει στην Ελλάδα για περίπου μια δεκαετία.

Από το '90 και μετά η Μέλισσα γίνεται πιο εξωστρεφής, εξάγοντας σε όλο και περισσότερες χώρες και ιδρύοντας, μάλιστα, και θυγατρική εταιρεία στην Πολωνία. Στην Ελλάδα είναι πια με διαφορά η πρώτη σε παραγωγή βιομηχανία ζυμαρικών, φθάνοντας τους 40.000 τόνους ετησίως. Το 1999 η Unilever θα εξαγοράσει το σήμα Pummaro, αλλά η Μέλισσα θα λανσάρει μια νέα σειρά τοματικών προϊόντων, τα Primo Gusto, που θα τα συνοδεύσει και με μια νέα σειρά ζυμαρικών με το ίδιο σήμα.

Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, η Μέλισσα θα εξαγοράσει κι άλλες επιχειρήσεις (Ζυμαρικά Στέλλα, Παραδοσιακά Ζυμαρικά Βλάχα, Γλυκά Καζινό, Ζυμαρικά Αβέζ) ενώ θα ξεκινήσει και τις εισαγωγές προϊόντων από παγκοσμίου φήμης εταιρείες, όπως τις κομπόστες της Del Monte και τις σάλτσες της Heinz. Σήμερα, η Mέλισσα-Κίκιζας κάνει τζίρους της τάξης 70 εκατ. ευρώ ετησίως και συγκαταλέγεται ανάμεσα στις μεγαλύτερες εταιρίες τροφίμων στην Ελλάδα.

Η συνταγή της επιτυχίας

Για να συμβούν όλα αυτά, βέβαια, χρειάστηκε πολλή εργατικότητα, ακριβώς όπως της Μέλισσας. Ο Αλέξανδρος Κίκιζας ήξερε τη συνταγή για να πείσει τους υπαλλήλους του να δουλέψουν τόσο σκληρά όσο κι ο ίδιος. Τους έκανε να νιώθουν πως η επιχείρηση είναι και δική τους. Και αυτή την αρχή πέρασε και στα παιδιά του.

Ο Αλέξανδρος Κίκιζας, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος και η κα Τίνα Κίκιζα σε πρόσφατη βράβευση τους

Έκτακτα bonus, παροχή ροφήματος και πρόχειρου γεύματος, συχνές εκδρομές ήταν μερικά προνόμια που απολάμβαναν οι εργαζόμενοί του την από τη δεκαετία του '50 κιόλας –προνόμια πρωτόγνωρα για την Ελλάδα τότε. Έξι δεκαετίες μετά, αυτό δεν έχει αλλάξει. Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Great Place to Work, η Μέλισσα αποτελεί μια από τις 20 καλύτερες επιχειρήσεις για να εργάζεται κανείς στη χώρα μας. Οι 220 υπάλληλοί της δήλωσαν ότι υπάρχει προσωπικό ενδιαφέρον για κάθε εργαζόμενο, ότι υπάρχει αίσθημα δικαιοσύνης και φιλικό εργασιακό περιβάλλον. Και, πάνω απ' όλα, δήλωσαν ότι αισθάνονται υπερηφάνεια που δουλεύουν για την συγκεκριμένη επιχείρηση.