Ένα εκπληκτικό μουσείο αφιερωμένο στην υδροκίνηση σας περιμένει στην αρχόντισσα Δημητσάνα‏

Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης ανήκει στο δίκτυο θεματικών τεχνολογικών μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς. 

Σε έκταση ενός στρέμματος, μέσα σε πυκνή βλάστηση και άφθονα τρεχούμενα νερά, έχει αποκατασταθεί ένα σύνολο εγκαταστάσεων και υδροκίνητων μηχανισμών, με σκοπό τη μουσειακή αξιοποίησή τους. Κάθε ένα από τα αναστηλωμένα κτήρια των παλιών παραδοσιακών εργαστηρίων έχει μια μόνιμη έκθεση με θεματικό περιεχόμενο, σχετικό με το εργαστήριο, στο οποίο στεγάζεται: 

Το πρώτο κτήριο στεγάζει μια νεροτριβή κι έναν αλευρόμυλο. Στην περιοχή της Δημητσάνας δούλευαν ως τα μέσα του 20ού αιώνα περίπου 20 στεγασμένες ή υπαίθριες νεροτριβές, όπου πλένονταν τα υφαντά. Δίπλα έχει αποκατασταθεί ένας αλευρόμυλος με οριζόντια φτερωτή. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να ρίξει σπόρους καλαμποκιού στη σκαφίδα και να παρακολουθήσει πώς ο καρπός αλέθεται από τις μυλόπετρες και πέφτει στην αλευροδόχη.

Το διπλανό δωματιάκι με το τζάκι στέγαζε την κατοικία του μυλωνά, όπου η -κατά κανόνα πολυμελής- οικογένειά του έστηνε κάθε βράδυ τη στρωμνή στο πατάρι για να κοιμηθεί παραταγμένη. Έξω από το μύλο, κατασκευάστηκε ένα πρόχειρο στέγαστρο, όπως αυτό που προφύλασσε το ρακοκάζανο, που στηνόταν στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο, για την παραγωγή του τσίπουρου από τα στέμφυλα, και λειτουργούσε για 3-4 μερόνυχτα συνεχώς. 

Ακριβώς απέναντι βρίσκεται ένα διώροφο κτήριο, κάτω το παχνί και πάνω η κατοικία του βυρσοδέψη. Ένα τζάκι ζέσταινε το μονόχωρο κτίσμα που σήμερα στεγάζει το κυλικείο του Μουσείου. 

Σε χαμηλότερη στάθμη, συναντάμε το βυρσοδεψείο. Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι χωρισμένο σε «ζώνες» που αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων. Η πρώτη είναι για τα «νερά», τον ασβέστη και γενικά τις προπαρασκευαστικές εργασίες. Στην επόμενη βρίσκεται η σειρά με τις «λίμπες» (γούρνες) για τη δέψη. Μια ζώνη ευάερη προορίζεται για το άπλωμα και το στέγνωμα των δερμάτων στη σκιά και τέλος, μια καλά φωτισμένη γωνιά για τις εργασίες της μετάδεψης. 

Το λιθόστρωτο οδηγεί σε ένα πλάτωμα, όπου διαμορφώνεται μια φυσική δεξαμενή, και καταλήγει στον μπαρουτόμυλο. Η Δημητσάνα ήταν ένα από τα εκατοντάδες χωριά που γνώριζαν τη συλλογή του ακάθαρτου νίτρου από τον 16ο αιώνα και το παρείχαν αντί φόρου στους Τούρκους. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, οι Δημητσανίτες δραστηριοποιήθηκαν για να τροφοδοτήσουν τον αγώνα με το απαραίτητο πολεμικό υλικό.

Το μπαρούτι αποτελεί ένα ισχυρό στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής και διατηρείται ζωντανό στη μνήμη και τις αφηγήσεις των κατοίκων της. Αυτήν ακριβώς την ιστορική ταυτότητα αναδεικνύει το ΥΜΥ, αναπαριστώντας τον τύπο του μπαρουτόμυλου με κοπάνια, που χρησιμοποιήθηκε στη Δημητσάνα κατά την Επανάσταση και έως τις αρχές του 20ού αιώνα, και διασώζοντας ταυτόχρονα τη συγκεκριμένη τεχνολογία της παραγωγής της μπαρούτης, η οποία στην Ευρώπη είχε εξαφανιστεί από τον 18ο αιώνα. 

Μετά το μουσείο, ο επισκέπτης μπορεί να συνεχίσει την περιδιάβαση στο φαράγγι του Λούσιου, ακολουθώντας το μονοπάτι που ξεκινάει από το μουσείο, κατεβαίνει στο Παλιοχώρι, φτάνει στην παραδοσιακή γέφυρα της Μονοπόρης και οδηγεί στη Μονή Φιλοσόφου και τη Μονή Προδρόμου, για να καταλήξει στην αρχαία Γόρτυνα. 

Το έργο εντάχθηκε στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου και χρηματοδοτήθηκε από το Β' και Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.

Διεύθυνση
Κεφαλάρι Αϊ-Γιάννη,
220 07 Δημητσάνα
Τηλέφωνο: 27950 31630
Fax: 27950 31630
Site: piop.gr/el/MuseumNetwork/MouseioYdrokinisis

Ώρες λειτουργίας
Από 1 Μαρτίου έως 15 Οκτωβρίου:
Καθημερινά (εκτός από την Τρίτη) 10 π.μ.-6 μ.μ.

Από 16 Οκτωβρίου έως 28 Φεβρουαρίου:
Καθημερινά (εκτός από την Τρίτη) 10 π.μ.-5 μ.μ.

Κλειστό: Κάθε Τρίτη, 1η Ιανουαρίου, Μ. Παρασκευή (μέχρι 12:00 μ.μ.), Κυριακή του Πάσχα, 1η Μαΐου, 7 Ιουλίου (τοπική εορτή), 15 Αυγούστου, 25-26 Δεκεμβρίου

Εισιτήριο
Γενική είσοδος: 3 ευρώ
Μειωμένο εισιτήριο: 1,5 ευρώ. Δείτε εδώ
Δωρεάν είσοδος: Δείτε εδώ
Ημέρες ελεύθερης εισόδου
18 Μαΐου (Διεθνής Ημέρα Μουσείων)
5 Ιουνίου (Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος)
Τελευταίο Σ/Κ Σεπτεμβρίου (Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς)