Πως & γιατί στο «στόχαστρο» οι Έλληνες εφοπλιστές - Η φορολόγηση και οι αντιδράσεις

Κατόπιν διαταγής των διεθνών πιστωτών, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συμφώνησε να αυξήσει τους φόρους στον ναυτιλιακό κλάδο -έναν κλάδο που αποτελεί τόσο μεγάλο μέρος της ελληνικής κουλτούρας, ώστε οι φοροαπαλλαγές του να προφυλάσσονται από το Σύνταγμα.

Ο ελληνικός ναυτιλιακός κλάδος κυριαρχείται από ένα μικρό κύκλο οικογενειακών επιχειρήσεων που ελέγχουν σχεδόν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου στόλου και αποτελεί από παλιά πηγή εθνικής υπερηφάνειας.

Ωστόσο τα επώδυνα οικονομικά μέτρα των τελευταίων ετών έχουν τροφοδοτήσει μια βαθύτατη υποψία σε πολλούς Έλληνες πως οι μεγαλοεφοπλιστές της χώρας δεν πληρώνουν το δικό τους δίκαιο μερίδιο.

«Η ναυτιλιακή κοινότητα της χώρας πρέπει να είναι έτοιμη να σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος για να βοηθήσει τη χώρα να βγει από την οικονομική κρίση», δήλωσε τον Ιανουάριο σε συνέδριο εφοπλιστών ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, Θοδωρής Δρίτσας, λίγες ημέρες αφότου ο ΣΥΡΙΖΑ ήλθε στην εξουσία.

Όμως τα στελέχη και οι υποστηρικτές του κλάδου λένε πως οι υψηλότεροι φόροι απειλούν να διώξουν έναν κλάδο που απασχολεί πάνω από 200.000 άτομα και συνεισφέρει περίπου 7,5% στο ΑΕΠ της χώρας. Συγκριτικά, ο τουρισμός συνεισφέρει 9% στο ΑΕΠ και απασχολεί 600.000 άτομα.
Στο πλαίσιο των αρχικών διαπραγματεύσεων με τους διεθνείς πιστωτές για ένα τρίτο πακέτο διάσωσης, η Αθήνα έχει συμφωνήσει να αυξήσει την φορολογία στο τονάζ –έναν ενιαίο ετήσιο φόρο που βασίζεται στη χωρητικότητα των πλοίων και ο οποίος είναι περίπου εναρμονισμένος σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, η Ελλάδα θα καταργήσει σταδιακά ορισμένα φορολογικά οφέλη που προσφέρονται σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμα διαμορφωθεί, όμως οι πλοιοκτήτες λένε πως αν εφαρμοστούν τα μέτρα, η Ελλάδα θα γίνει μια από τις ακριβότερες χώρες στην ΕΕ, σε επίπεδο φορολογίας, για να έχεις πλοία υπό την ιδιοκτησία σου και αυτό θα προκαλέσει την αποχώρηση πολλών πλοιοκτητών.

«Αν υπάρξει αλλαγή στο φορολογικό και νομικό καθεστώς υπό το οποίο λειτουργεί η ναυτιλία στην Ελλάδα, σίγουρα θα περίμενα μια μαζική έξοδο από τους πλοιοκτήτες. Αυτό θα κάνω εγώ», δήλωσε στην Wall Street Journal ο Μιχάλης Βοδούρογλου, διευθύνων σύμβουλος των εισηγμένων στη Νέα Υόρκη Box Ships και Paragon Shipping, που διαθέτουν στόλο 25 πλοίων dry bulk και μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν πει πως δεν θα σχολιάσουν μέχρις ότου υπάρξει απόφαση, κατόπιν διαπραγματεύσεων με τους πλοιοκτήτες.

Η προοπτική υψηλότερης φορολόγησης έρχεται σε μια ιδιαίτερα κακή περίοδο για την παγκόσμια ναυτιλία, η οποία πλήττεται από τους χαμηλούς ναύλους, τον έντονο ανταγωνισμό στις τιμολογήσεις αλλά και τον κορεσμό στα πλοία που εκτελούν δρομολόγια στους ωκεανούς του κόσμου.

Ωστόσο, η ναυτιλία είναι ένας από τους ελάχιστους τομείς στους οποίους η Ελλάδα εξακολουθεί να κάνει προσλήψεις, και μάλιστα με καλούς μισθούς, σε μια περίοδο όπου η ανεργία ξεπερνά το 25%.

Σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, τα έσοδα που δημιουργούνται από την ελληνική ναυτιλία ανέρχονται σε περίπου 13 δισ. ευρώ ετησίως. Οι περισσότερες εταιρείες είναι ιδιωτικές και δεν ανακοινώνουν αποτελέσματα.

Τα τελευταία τρία χρόνια, ο κλάδος πλήρωσε φορολογία για το τονάζ που ξεπέρασε τα 100 εκατ. ευρώ ετησίως, κατά μέσο όρο, σύμφωνα με κυβερνητικό αξιωματούχο.

Το 2013, κατόπιν πιέσεων που δέχθηκε η τότε κυβέρνηση για να κάνει περισσότερα, οι έλληνες πλοιοκτήτες συμφώνησαν ουσιαστικά να διπλασιάσουν το ποσό αυτό για τέσσερα χρόνια, συνεισφέροντας επιπλέον 420 εκατ. ευρώ μέχρι το 2017.

Συνυπολογίζοντας αυτές της «εθελοντικές» πληρωμές, «οι Έλληνες πλέον πληρώνουν την υψηλότερη φορολογία τονάζ στην Ευρώπη», σχολίασε ο ναυτιλιακός σύμβουλος Βασίλης Καρατζάς, ο οποίος συνεργάζεται με ορισμένες από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες του κόσμου.

Για τους πιστωτές της Ελλάδας, ο κλάδος θεωρείται μια από τις ελάχιστες «ώριμες» πηγές νέων κρατικών εσόδων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Αθήνα να εξισορροπήσει τα οικονομικά της και, σταδιακά, να μειώσει το χρέος της.

«Ο ελληνικός ναυτιλιακός κλάδος είναι πολύ επιτυχημένος και θα πρέπει να συνεισφέρει περισσότερα στα δημόσια ταμεία», ανέφερε ευρωπαίος αξιωματούχος.

Ο Γιώργος Ξυραδάκης, ναυτιλιακός σύμβουλος που παρέχει υπηρεσίες μεταξύ άλλων και στην Αναπτυξιακή Τράπεζα της Κίνας σε θέματα ναυτιλιακής χρηματοδότησης, είπε πως αυτή η εκτίμηση βασίζεται σε «λανθασμένη αντίληψη» των πιστωτών.

«Αυτό που βλέπουν είναι ότι ενώ η Ελλάδα είναι σε πολύ άσχημη οικονομική κατάσταση, οι πλοιοκτήτες της επενδύουν δισεκατομμύρια κάθε χρόνο για νέα πλοία. Έτσι, ενστικτωδώς, λένε πως οι άνθρωποι αυτοί βγάζουν πολλά λεφτά και πρέπει να συνεισφέρουν περισσότερα στα εθνικά ταμεία», συμπλήρωσε.

Στον κλάδο έχουν επίσης αποκαλυφθεί κατά την διάρκεια της κρίσης ορισμένα μεγάλα σκάνδαλα. Το 2013 ο Βίκτωρ Ρέστης, ο οποίος ελέγχει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους της Ελλάδας, συνελήφθη με την κατηγορία της κατάχρησης από τράπεζα την οποία ήλεγχε η οικογένειά του. Ο Ρέστης έδωσε πίσω τα χρήματα και αφέθηκε ελεύθερος μέχρι τη δίκη του, ενώ αρνήθηκε την αδικοπραξία.

Επίσης, το lifestyle που ακολουθούν ορισμένοι πλοιοκτήτες δεν έχει βοηθήσει την «εικόνα» τους εν μέσω κρίσης. Το 2010, ο Λεό Πατίστας, κληρονόμος μιας εκ των μεγαλυτέρων εφοπλιστικών οικογενειών της Ελλάδας, επικρίθηκε έντονα από τον τότε υπουργό Άμυνας για τον πολυτελή γάμο που έκανε πάνω στο ιστορικό θωρηκτό Αβέρωφ –που πλέον είναι ναυτικό μουσείο.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Θεόδωρος Βενιάμης, αρνήθηκε να σχολιάσει για την εικόνα του κλάδου.

Ο κ. Βοδούρογλου παραδέχθηκε πως ο κλάδος βρίσκεται σε δύσκολη θέση. «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με χρόνια δυσπιστίας από τους Έλληνες, η οποία προσωποποιείται από τη νέα κυβέρνηση», σχολίασε.