Πάνος Καρβούνης στην Ημερησία: ''Ποτέ ξανά μοντέλο Κύπρου στην Ευρωζώνη''

Σε σημαντικά ερωτήματα που ταλανίζουν τη μετεξέλιξη της Ευρώπης μετά την κρίση, αλλά και τον ρόλο που θα παίξουν στις εξελίξεις κρίσιμες διαδικασίες, όπως οι γερμανικές εκλογές, απαντά ο Πάνος Καρβούνης, επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα μιλώντας στην «ΗτΣ». Προβλέπει ότι η Ελλάδα θα μπει στην ανάπτυξη από το 2014. Ο ίδιος θεωρεί απίθανο το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί το μοντέλο της Κύπρου τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες.

Συνεντευξη στην ΕΙΡΗΝΗ ΣΑΚΕΛΛΑΡΗ

Θεωρείτε πως η Ευρώπη έχει βρει τη θεραπεία που θα οδηγήσει από τη λιτότητα στην ανάπτυξη ή την ψάχνει ακόμη;

Νομίζω πως ναι! Η οικονομική κρίση κατέδειξε την ανεπαρκή αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης, η οποία τροποποιήθηκε άρδην και ενισχύθηκε λόγω της κρίσης, γεγονός που επέτρεψε τελικά στην Ευρωζώνη να σβήσει την πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει. Μάλιστα η χώρα μας έπαιξε ρόλο καταλύτη, αφού μπήκε πρώτη στην κρίση, για τη διόρθωση των ατελειών της νομισματικής ένωσης με τη δημιουργία π.χ. του Μόνιμου Μηχανισμού Σταθερότητας και την αυστηροποίηση των κανόνων δημοσιονομικής εποπτείας.

Σήμερα η έμφαση δίνεται πια στην ανάκαμψη, στην ανάπτυξη χωρίς να παραμελείται όμως η δημοσιονομική πειθαρχία. Στην ουσία πρόκειται περί ενός διδύμου «ανάπτυξη – δημοσιονομική πειθαρχία», τα στοιχεία του οποίου βρίσκονται σε μια διαλεκτική σχέση μεταξύ τους. Αν μέχρι πρότινος το δημοσιονομικό κομμάτι είχε μεγαλύτερο ειδικό βάρος, έχει πλέον επέλθει ισορροπία λόγω των σκληρών μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας που ελήφθησαν και δίνεται όλο και μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη και την τόνωση της απασχόλησης, που κατέρρευσε, ιδιαίτερα στη χώρα μας και στην Ισπανία.

Η κριτική που ασκείται στις χώρες του Βορρά και κυρίως στη Γερμανία για τον απόλυτο τρόπο που αντιμετωπίζει τις χώρες του Νότου είναι δίκαιη;

Οι χώρες του Βορρά βρέθηκαν, όταν ξεκίνησε η κρίση, σε καλύτερη κατάσταση από τις χώρες του Νότου, ενώ και τα δύο μέρη μοιράζονται το ίδιο νόμισμα. Οι αγορές διέγνωσαν το χάσμα αυτό και τα ευάλωτα σημεία των χωρών του Νότου και τις «τιμώρησαν» με υψηλά ή απαγορευτικά επιτόκια δανεισμού παρά το ότι όλη η Ευρωζώνη έχει το ίδιο νόμισμα: η ύπαρξη κοινού νομίσματος δεν στάθηκε αρκετή να προστατεύσει όλες τις χώρες δεδομένου ότι η Ευρωζώνη δεν είναι ένα κράτος, όπως οι ΗΠΑ. Η «διόρθωση» που επήλθε στις χώρες του Νότου ήταν βέβαια απαίτηση των χωρών του Βορρά αφού αυτές διοχέτευαν δανειακά κεφάλαια με χαμηλά επιτόκια στις χώρες του Νότου που δεν μπορούσαν πια να τα αντλήσουν από τις αγορές.

Αλλά τι άλλο θα μπορούσε να γίνει σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία όπου οι χώρες του Νότου πλην των μεγάλων ελλειμμάτων και του υψηλού χρέους, είχαν χάσει την ανταγωνιστικότητά τους με αρνητικά προεξάρχουσα την χώρα μας, η οποία κυριολεκτικά είχε διαλύσει τις παραγωγικές δομές της αρκούμενη να αγοράζει ξένα προϊόντα με χρήματα από το εξωτερικό;

Εκτιμάτε ότι οι γερμανικές εκλογές θα οδηγήσουν σε αλλαγές πολιτικών όταν περατωθούν; Πόσο θα επηρεάσει το ορόσημο αυτό τις αδύναμες οικονομίες του Νότου; Την Ελλάδα;

Πολλοί αναλυτές ποντάρουν πάνω στην αλλαγή πλεύσης μετά τις γερμανικές εκλογές. Υπενθυμίζω τις ελπίδες για δημοσιονομική χαλάρωση που είχαν επενδυθεί στις γαλλικές προεδρικές εκλογές πριν από ένα χρόνο. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα ανακάμψει το δεύτερο εξάμηνο του 2013, ενώ η ελληνική το 2014. Αυτό θα φέρει από μόνο του αλλαγή του κλίματος και θα επιτρέψει να επικεντρωθούμε πιο πολύ στα θέματα ανάπτυξης και απασχόλησης. Οι μεταρρυθμισμένες –εκσυγχρονισμένες οικονομίες της Ευρωζώνης που είχαν πληγεί από την κρίση θα καταστούν πόλος έλξης για επενδύσεις και θα διοχετεύσουν όλο και μεγαλύτερο όγκο εμπορευμάτων στις διεθνείς αγορές.

Αυτό θα συμβεί και με τη χώρα μας και η απασχόληση θα ακολουθήσει και αυτή ανοδική, αν και με βραδύ ρυθμό, πορεία. Όσον αφορά την Γερμανία, θέλω να υπενθυμίσω ότι η χώρα αυτή είναι θιασώτης «πιο πολύ Ευρώπης» και οι εργασίες και προτάσεις της Ε.Ε. που βρίσκονται τώρα πάνω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, τείνουν προς μια στενότερη Δημοσιονομική, Οικονομική, Τραπεζική και τελικά Πολιτική 'Ενωση. Πιστεύω λοιπόν ότι όταν ανατεθεί πλήρως στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς η διασφάλιση της συμμόρφωσης των κρατών-μελών της Ευρωζώνης με τους κανόνες που προϋποθέτει η ύπαρξη κοινού νομίσματος και τα κράτη-μέλη όντως συμμορφώνονται με τους κανόνες αυτούς, το φάντασμα της γερμανικής παντοδυναμίας θα εκλείψει. Αυτή, η πιο «δεμένη» Ευρώπη θα αποτελέσει και το κύριο διακύβευμα, πιστεύω, των προσεχών ευρωεκλογών σε ένα χρόνο από σήμερα.

Πόσο πιθανόν θεωρείτε μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες να δούμε ευρέως πρακτικές αντίστοιχες με εκείνες που εφαρμόστηκαν στην Κύπρο αν η ύφεση δημιουργήσει περαιτέρω ανάγκες τόσο στους προϋπολογισμούς των κρατών όσο και στις ίδιες τις τράπεζες για εξεύρεση νέων κεφαλαίων;

'Ενα τέτοιο σενάριο μου φαίνεται απίθανο! Όλοι οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες υπογράμμισαν την μοναδικότητα της λύσης που εφαρμόστηκε στην Κύπρο, ο τραπεζικός τομέας της οποίας είχε μεγάλη εγγενή προβλήματα και πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η κυπριακή κρίση ανέδειξε την ανάγκη επιτάχυνσης δημιουργίας της Τραπεζικής Ένωσης, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, δηλαδή ενός πλέγματος ευρωπαϊκών μηχανισμών εποπτείας και διαχείρισης των τραπεζικών κρίσεων. Οι μηχανισμοί αυτοί απαρτίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ως επόπτη των μεγάλων συστημικών τραπεζών, ένα ενιαίο σύστημα και ταμείο εξυγίανσης των τραπεζών και ένα ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης των καταθέσεων.

Αν και είναι δύσκολο να αξιολογήσουμε σήμερα επακριβώς πως θα ήταν η κατάσταση στην Κύπρο αν οι παραπάνω μηχανισμοί που τώρα διαμορφώνονται ήδη λειτουργούσαν, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι τόσο η προληπτική εποπτεία της ΕΚΤ όσο και οι μηχανισμοί εξυγίανσης θα απέτρεπαν την φόρμουλα που τελικά προκρίθηκε στη Κύπρο, γιατί οι στρεβλώσεις του τραπεζικού συστήματος που οδήγησαν στην κρίση εκεί θα είχαν διορθωθεί εγκαίρως.

Πάντως όταν βλέπουμε τη φόρμουλα διάσωσης που εφαρμόστηκε στην Κύπρο, δεν μπορούμε παρά να αισθανθούμε ικανοποίηση που η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών έγινε απευθείας απτό τους Ευρωπαίους εταίρους μας χωρίς κανείς καταθέτης στην Ελλάδα να χάσει μισό ευρώ! Αυτό οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στην ευθύνη και συνέπεια με τις οποίες διαχειρίστηκαν το θέμα τόσο η πολιτική ηγεσία του τόπου όσο και οι ελληνικές τράπεζες.

Το ανακεφαλαιοποιημένο και αναδιαρθρωμένο ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι πλέον απόλυτα διασφαλισμένο. Και οι νέοι κανόνες της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής 'Ενωσης θα θέσουν σε νέες βάσεις τις σχέσεις Κράτους και Τραπεζών αποσυνδέοντας το Δημόσιο από το τραπεζικό χρέος, γεγονός που θα είναι επωφελές και για τα δύο μέρη καθώς και για φορολογούμενους, καταθέτες και επενδυτές.

Από τον επόμενο χρόνο θα ξεκινήσει η ανάπτυξη για την Ελλάδα

Ποιες είναι οι εκτιμήσεις των Ευρωπαίων ηγετών για το κατά πόσον η χώρα μας θα μπορέσει σε εύλογο χρονικό διάστημα να βγει εκ νέου στις αγορές;

Η χώρα μας περνώντας από 40 κύματα επιβίωσε όταν Κασσάνδρες προεξοφλούσαν πριν από ένα χρόνο ακόμα την έξοδό της από το ευρώ και την καταστροφή της. Έχοντας βάλει τάξη στα δημοσιονομικά της, η Ελλάδα οδεύει προς δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013. Αυτό το επίτευγμα θα συνοδευθεί από περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους της χώρας, οι εταίροι μας έχουν δεσμευθεί γι' αυτό. Παράλληλα οι συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις, η διασφάλιση διοχέτευσης ευρωπαϊκών επιχορηγήσεων ύψους 45 δισ. ευρώ έως το 2020, μαζί με τις ιδιωτικοποιήσεις και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, οδηγούν τη χώρα σε ανάκαμψη, αρχής γενομένης από το 2014, οπότε η χώρα ύστερα από 6 χρόνια συνεχούς ύφεσης θα έχει θετικό πρόσημο ανάπτυξης, και η ανεργία θα αρχίσει να κάμπτεται. Υπό αυτούς τους όρους, η Ελλάδα θα μπορούσε να πράξει όπως η Ιρλανδία, και η Πορτογαλία, δύο χώρες υπό καθεστώς Μνημονίου, δηλαδή να βγει στις αγορές στο τέλος της επόμενης χρονιάς. Γι' αυτό χρειάζεται όμως να συνεχιστεί η σκληρή προσπάθεια και να διατηρηθεί η πολιτική σταθερότητα.