Ταξίδι στο Καλάτς της Ρωσία: Εκεί που ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει αρκετές δεκαετίες πριν

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, σύμφωνα με την kathimerini.gr, η κατάρρευση της πρώην Σοβιετικής Ενωσης ανάγκασε τον οικονομικό ενεργά πληθυσμό να αναζητήσει δουλειά στα χαλυβουργεία του Αικατερίνμπουργκ και ακόμη πιο μακριά. Η βασική παραγωγική δραστηριότητα του χωριού, η υλοτομία, δέχτηκε βαρύ πλήγμα. Από τους 600 κατοίκους του έχουν απομείνει πια μόλις 12.

«Ηταν ωραίες εποχές», λέει ο Αλεξάντερ, που παλαιότερα εργαζόταν στη βιομηχανία της ξυλείας και θυμάται ακόμα τα τρένα να μεταφέρουν ολόκληρα φορτία στον τερματικό σταθμό του Αλαπαγιέφσκ. Κάθε διαδρομή με αυτά τα ντιζελοκίνητα τρένα πεντηκονταετίας μοιάζει με ταξίδι στο χρόνο. Εκτελούν δρομολόγια αρκετές φορές την εβδομάδα και έχουν το παρατσούκλι «Πρόβλημα», γιατί τόσο τα ατυχήματα όσο και οι εκτροχιασμοί είναι σύνηθες φαινόμενο.

Με δεδομένο ότι το 90% του πληθυσμού του Σβερντλόβσκ, που ανέρχεται σε 4,5 εκατομμύρια κατοίκους, ζει σε αστικά κέντρα, η ζωή στις δυσπρόσιτες αγροτικές περιοχές σημαίνει ότι καθημερινά πρέπει να κάνεις ό,τι περνάει από το χέρι σου για να τα βγάλεις πέρα. Στο Καλάτς δεν υπάρχουν τηλεφωνικές συσκευές ούτε σήμα κινητής τηλεφωνίας. Εδώ και περίπου μία δεκαετία η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος διαρκεί μόλις μερικές ώρες κάθε μέρα και συνήθως έρχεται αφού νυχτώσει. Παρ’ όλα αυτά, έχει βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του Σεργκέι, 62 ετών, που έχει αναλάβει τη φροντίδα του γηραιότερου κατοίκου του χωριού, της 86χρονης μητέρας του. «Παλιά ήταν πολύ βαρετά», λέει. «Χωρίς φως δεν είχα τι να κάνω. Ξάπλωνα από τις 8 και... στριφογύριζα στο κρεβάτι μου».

Οι περισσότεροι κάτοικοι του Καλάτς -με τον νεαρότερο σε ηλικία να έχει κλείσει ήδη τα 34- έχουν καταφέρει να είναι αυτάρκεις: το ψωμί φτάνει στο χωριό με το τρένο και τα γαλακτοκομικά προϊόντα προέρχονται από πρόβατα τα οποία έχουν αντικαταστήσει τις αγελάδες που υπήρχαν κάποτε. «Παράγουμε την τροφή μας», προσθέτει ο Σεργκέι με φόντο έναν τοίχο γεμάτο θρησκευτικές εικόνες. «Πατάτες, τομάτες, αγγούρια. Δεν χρειαζόμαστε κάτι άλλο». Ξαφνικά σηκώνεται, βγαίνει από το δωμάτιο και επιστρέφει με ένα ακορντεόν. Παίζει μια μελωδία που του έμαθε ο πατέρας του, χαρακτηριστικό δείγμα της αυθόρμητης φιλοξενίας που μου πρόσφεραν όλοι οι άνθρωποι τους οποίους είχα την τύχη να γνωρίσω στα χωριά κατά μήκος της παλιάς σιδηροδρομικής γραμμής.  

Στη Στροκίνκα των 20 κατοίκων συναντώ τον οδηγό τρένου Αλεξάντερ Κουζνετσώφ. Γι’ αυτόν, οι Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι, που απασχολούν σχεδόν 1 εκατομμύριο ανθρώπους, είναι κάτι σαν οικογενειακή υπόθεση, καθώς και ο πατέρας του και ο παππούς του δούλευαν εκεί. Η απομόνωση αυτών των χωριών καθιστά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δύσκολη υπόθεση. Mια γυναίκα γέννησε τον 6χρονο σήμερα γιο της Γιεγκόρ στο τρένο καθ’ οδόν προς το νοσοκομείο του Αλαπαγιέφσκ.

Για να διανύσει κανείς τα 150 χλμ. της γραμμής, χρειάζεται περίπου 8 ώρες. Κατά μήκος της διαδρομής βρίσκεται το κεφαλοχώρι Σανκίν, όπου ζουν περίπου 600 άνθρωποι. Εδώ έρχονται οι κάτοικοι του Καλάτς για να παραλάβουν το ταχυδρομείο τους και να εισπράξουν μία φορά το μήνα τη σύνταξή τους. Καθώς το χιόνι αρχίζει να πέφτει, βρίσκομαι μπροστά σε ένα παρατημένο βαγόνι στο κέντρο του χωριού. Από το γειτονικό Πολιτιστικό Κέντρο μού κάνουν νόημα χτυπώντας το τζάμι τέσσερις μεσήλικες γυναίκες: η Ελένα, η Ολγα, η Τατιάνα και η Γκαλίνα. Με προσκαλούν στην παρέα τους, αλλά, κάθε φορά που κάνω να πιάσω τη φωτογραφική μηχανή, κρύβουν τα σφηνοπότηρα με τη βότκα που κρατούν στα χέρια τους. Πριν καλά-καλά το καταλάβω, ξεκινάμε να ανταλλάσσουμε ιστορίες από το παρελθόν και να τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας, όπως το καλεί η ρωσική παράδοση. Δεν αργεί να έρθει και η ώρα του τραγουδιού. Η Γκαλίνα ερμηνεύει με μοναδικό τρόπο το παραδοσιακό τραγούδι «Στο σκοτεινό δάσος». Kαι αυτό είναι ένα «κέρασμα» που θα θυμάμαι για καιρό...