Σκληρό παζάρι: Κερδισμένη οικονομικά και πολιτικά η Τουρκία - Πήρε 3 δισ. από την Ευρώπη

 Πήρε την οικονομική βοήθεια που επιθυμούσε, ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ μέσω της αναθέρμανσης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων που είναι παγωμένες, απέσπασε την πολιτική στήριξη που επιζητούσε, σε μία δύσκολη γι' αυτήν συγκυρία λόγω της διαμάχης της με την Ρωσία μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού. 

Η ΕΕ αναγνώρισε ότι «η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους από 2,2 εκατομμύρια Σύρους και έχει ήδη διαθέσει γι' αυτό το σκοπό 8 δισεκατομμύρια δολάρια». Επιπλέον, η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας επιβεβαιώνει τη σύγκληση Διακυβερνητικής Διάσκεψης στις 14 Δεκεμβρίου 2015 για το άνοιγμα του κεφαλαίου 17 της ενταξιακής διαδικασίας, ενώ προβλέπει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ολοκληρώσει, «κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016», τις προπαρασκευαστικές εργασίες για το άνοιγμα «ενός αριθμού κεφαλαίων». Το άρθρο 17 αφορά την οικονομική και νομισματική ένωση ενώ τα άλλα κεφάλαια δεν προσδιορίζονται αλλά απαιτείται να άρουν τις επιφυλάξεις τους η Ελλάδα και η Κύπρος. Το πιο πιθανό είναι ότι με όχημα το προσφυγικό η Άγκυρα θα πετύχει την προώθηση της ενταξιακής της πορείας χωρίς να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Έγινε δε αναφορά στις δηλώσεις μετά την Σύνοδο στην πρόθεση να προχωρήσει η επίλυση του Κυπριακού. Η ελληνική πλευρά συνέβαλε στις θετικές αποφάσεις για την Τουρκία χωρίς κάποιο εμφανές αντάλλαγμα ούτε καν την ρητή δέσμευση για ανάσχεση της μεταναστευτικής ροής. 

Ως προς την βίζα για τους τούρκους πολίτες, το άλλο θέμα που βάζει η Τουρκία,  ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλόντ Γιούνκερ ανέφερε ότι θα προωθηθεί η διαδικασία μελέτης του θέματος και ότι μια πρώτη έκθεση της Επιτροπής θα παρουσιαστεί την άνοιξη του 2016 για να μπορέσει ενδεχομένως να τεθεί σε εφαρμογή το φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς. Εμμέσως πλην σαφώς, κατέστησε σαφές ότι το θέμα της βίζας εξαρτάται από την πολιτική που θα τηρήσει η Τουρκία στην ανάσχεση των προσφυγικών ροών και στην εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής με την ΕΕ. 

Από την πλευρά της η Άγκυρα δεν ανέλαβε κάποια συγκεκριμένη δέσμευση. Στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται ότι η Τουρκία συμφωνεί στην εφαρμογή του Κοινού Σχεδίου Δράσης το οποίο «θα βάλει τάξη στα μεταναστευτικά ρεύματα και θα βοηθήσει στην ανάσχεση της παράνομης μετανάστευσης. Οι δύο πλευρές θα εντείνουν την ενεργό συνεργασία τους σχετικά με τους μετανάστες οι οποίοι δεν έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας, αποτρέποντας τα ταξίδια προς την Τουρκία και την ΕΕ, εφαρμόζοντας τις διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής και πραγματοποιώντας επιστροφές των μεταναστών που δεν έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας στις χώρες καταγωγής τους».

Στις δηλώσεις του ο Αχμέτ Νταβούτογλου ανέφερε ότι η Τουρκία θα πάρει μέτρα για την πάταξη της παράνομης μεταφοράς προσφύγων προς την Ευρώπη. Ερωτηθείς όμως αν μπορεί να εγγυηθεί ότι η Τουρκία θα μειώσει τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, είπε ότι δεν μπορεί να το κάνει, γιατί αυτό είναι κάτι που θα εξαρτηθεί από την κατάσταση στη Συρία, η οποία είναι αβέβαιη. 

Το εάν θα προχωρήσει η διαδικασία της ένταξης καθώς και η κατάργηση της βίζας στους τούρκους πολίτες, θα εξαρτηθεί από την ανταπόκριση και της Τουρκίας, ωστόσο σε κάθε περίπτωση τα κλειδιά των εξελίξεων κρατά η Άγκυρα. Είναι σαφές ότι εάν τηρήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε ως προς την διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, οι ευρωπαίοι εταίροι είναι κάτι παραπάνω από πρόθυμοι να προωθήσουν την ένταξή της στην ΕΕ. 

Μετεγκατάσταση προσφύγων 

Σε ό,τι αφορά στην πρωτοβουλία της Γερμανίας για επανεγκατάσταση προσφύγων απευθείας από την Τουρκία, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ανέφερε ότι η Επιτροπή θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις επ' αυτού πριν τη Σύνοδο Κορυφής της 15ης Δεκεμβρίου. Η δήλωση αφορά πληροφορίες ότι οκτώ χώρες της ΕΕ  η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ελλάδα, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Φινλανδία, υπό την καθοδήγηση της Γερμανίας, που συνεδρίασαν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής, εισηγήθηκαν στην Άγκυρα να πάρουν 400.000 από τους άνω των δύο εκατομμυρίων πρόσφυγες που πορεύονται μέσω της Τουρκίας προς την Ευρώπη. Εάν η πρόταση προχωρήσει και εγκριθεί στην Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, ο μεγαλύτερος αριθμός θα κατευθυνθεί στην Γερμανία, ενώ οι χώρες που δεν θα δεχθούν πρόσφυγες στο έδαφός τους θα επιβαρυνθούν οικονομικά μέσω περικοπής των αγροτικών πιστώσεων. 

Ικανοποιημένη η κυβέρνηση Τσίπρα-Καμμένου 

Εν ολίγοις η Τουρκία πήρε τα 3 εκατομμύρια ευρώ, την πολιτική στήριξη στο συμβολικό επίπεδο έναντι της Ρωσίας και μαζί την δέσμευση ότι θα ελαφρυνθεί από 400.000 πρόσφυγες καθώς και το άνοιγμα των κεφαλαίων για την προώθηση των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων με ενδεχόμενη παράκαμψη των ελληνικών και κυπριακών ενστάσεων. Αν και ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου που φρόντισε να τονίσει ότι ΕΕ και Τουρκία είναι εταίροι δεν έδωσε καμία συγκεκριμένη δέσμευση, εντούτοις η ελληνική πλευρά εμφανίστηκε ικανοποιημένη.  

Σύμφωνα με την κυβερνητική διαρροή από τις Βρυξέλλες, η ικανοποίηση οφείλεται στο ότι το κείμενο συμπερασμάτων συμπεριέλαβε τις ελληνικές θέσεις. Ειδικότερα, λένε, επιβεβαιώθηκε πως η ώθηση στην ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας θα γίνει με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο διαπραγμάτευσης. Επιπλέον, απετράπη η ονομαστική αναφορά σε συγκεκριμένα κεφάλαια και στο χρονοδιάγραμμα για το άνοιγμά τους. Ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα έχει επίσης το γεγονός ότι η απελευθέρωση των θεωρήσεων (βίζα) θα συνδεθεί τελικά με τη συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, αλλά και ότι θα είναι μετρήσιμη η ανακοπή της προσφυγικής ροής από την Τουρκία, ενώ παράλληλα θα υπάρχει πρόβλεψη για παρακολούθηση των επιστροφών που πραγματοποιεί η Τουρκία στις χώρες προέλευσης. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, διασφαλίστηκε επίσης πως θα ασκηθούν πιέσεις προς την Τουρκία για την καταπολέμηση των κυκλωμάτων διακίνησης. 

Στο πλαίσιο αυτό, κατέληξαν οι ίδιες πηγές, θα υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά σε διαδικασίες και μηχανισμούς παρακολούθησης, στους οποίους σημαντικό ρόλο επιδιώκει να παίξει η Ελλάδα, κάτι το οποίο επιβεβαίωσε και ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος με δηλώσεις του χτες.

Τσίπρας: Να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία, αλλά με συγκεκριμένες δεσμεύσεις

Το ελληνικό πλαίσιο είχε δώσει ο πρωθυπουργός κατά την προσέλευσή του στην Σύνοδο Κορυφής με δήλωσή του στην οποία ανέφερε: «Η σημερινή Σύνοδος ΕΕ-Τουρκίας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης με αποτελεσματικό και ανθρωπιστικό τρόπο. Η Τουρκία αποτελεί υποψήφιο μέλος της ΕΕ, ως εκ τούτου ανυπομονούμε να ενισχύσουμε τη σχέση αυτή εντός του υφιστάμενου διαπραγματευτικού πλαισίου. Ως Ελλάδα και ως ΕΕ, οφείλουμε να προχωρήσουμε το διάλογο με την Τουρκία ώστε ο διάλογος αυτός να αποβεί χρήσιμος τόσο για την προσπάθεια να σταματήσουν οι προσφυγικές ροές όσο και για να κινηθούμε προς την ίδια κατεύθυνση. Και ελπίζω ότι το αποτέλεσμα αυτής της Συνόδου θα είναι για όλους αποδοτικό».

«Πιστεύω πως αν έχουμε τον ίδιο σκοπό, να προσπαθήσουμε να επικοινωνήσουμε και να συνεργαστούμε, μπορούμε να βρούμε τον τρόπο. Ήμουν στην Τουρκία την προηγούμενη εβδομάδα. Είχα πολύ εποικοδομητικές συζητήσεις με τον Αχμέτ Νταβούτογλου και τον Ερντογάν. Ως εκ τούτου, έχω την πεποίθηση ότι πρέπει να κάνουμε σημαντικά βήματα και όσον αφορά την ενταξιακή διαδικασία αλλά πρέπει και να σιγουρευτούμε ότι η Τουρκία, οι τουρκικές αρχές θα κάνουν ό,τι πρέπει για να μειωθούν οι ροές. Γιατί κανείς δεν μπορεί να αντιμετωπίσεις αυτές τις εξαιρετικές ροές. Βρισκόμαστε στην πιο δύσκολη θέση μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση που έχει ποτέ γνωρίσει η Ευρώπη. Ως εκ τούτου, πρέπει να κινηθούμε ταχύτατα και έχω την πεποίθηση ότι αυτή η Σύνοδος κινείται στη σωστή κατεύθυνση».