Τα μαγικά ελληνικά τοπία στην Αμερική: Το θάμβος του αρχαίου κάλλους σε έκθεση στο Γκετί

Είναι όλα έργα του καλλιτεχνικού περιηγητικού διδύμου Εντουαρντ Ντόντουελ (1777/78-1832) και Σιμόνε Πομάρντι (1757-1830), οι οποίοι στη διάρκεια δύο ταξιδιών τους στη νότια Ελλάδα, το 1801 και το 1805, δεν άφησαν σπιθαμή που να μην εξερευνήσουν.

Η παραγωγή τους ήταν τεράστια. Ενα σημαντικό μέρος απέκτησε πρόσφατα το Ιδρυμα Packard Humanities (με έδρα την Καλιφόρνια), και με επιλογή 44 θεμάτων στήθηκε ο πυρήνας της έκθεσης «Το μαγικό τοπίο της Ελλάδας: οι υδατογραφίες του Εντουαρντ Ντόντουελ και του Σιμόνε Πομάρντι», που συμπληρώνεται από φωτογραφίες του Getty Institute. Είναι για πρώτη φορά που παρουσιάζεται αυτή η όψη της Ελλάδας στην Καλιφόρνια και, όπως λέει το Μουσείο Γκετί, τα συγκεκριμένα έργα παρουσιάζονται για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Αυτά τα συναρπαστικά σχέδια αναπαριστούν με τον όμορφο και πειστικό τρόπο την έλξη που ένιωθε η Ευρώπη για τη νεότερη και την αρχαία Ελλάδα», λέει ο Τίμοθι Ποτς, διευθυντής του J. Paul Getty Museum.

Για πολλά από τα σχέδια που εκπόνησαν ο Ντόντουελ και ο Πομάρντι έκαναν χρήση της camera obscura, ενός εργαλείου που οι δύο φίλοι χαρακτήρισαν «αλάνθαστον μέσον αληθείας και ακριβείας». Η camera obscura έδωσε τη δυνατότητα για την παραγωγή πανοραμάτων μεγάλου αναπτύγματος.

«Η θέα αρχαίων ναών σωριασμένων σε ερείπια», λέει ο Ντέιβιντ Σόντερς, επιμελητής της έκθεσης, «και των Ελλήνων υπό τουρκικό ζυγό ερχόταν σε ζωηρή αντίθεση με τις νοσταλγικές απεικονίσεις του κλασικού παρελθόντος. Παρ’ όλα αυτά, ο Ντόντουελ και ο Πομάρντι πίστευαν ότι αυτές οι αντιπαραθέσεις απλώς μεγέθυναν το χαμένο θάμβος της ελληνικής αρχαιότητας». Ηταν τόσο προσηλωμένοι στον σκοπό τους, που στη διάρκεια των περιηγήσεών τους στην Ελλάδα παρήγαγαν πάνω 1.000 υδατογραφίες και σχέδια. Το ενδιαφέρον τους συγκέντρωνε το τοπίο με αρχαιότητες. Για τον σύγχρονο επισκέπτη, η παρουσίαση αυτής της συλλογής είναι μία συναρπαστική ευκαιρία για να αναλογιστεί κάποιος πάνω σε θέματα γεωπολιτικών ορίων και προβολής της πολιτισμικής φαντασίας. Οπως και να το δει κανείς όμως, αυτά τα έργα είναι από μόνα τους πηγές κάλλους.

​​«Greece’s Enchanting Landscape: Watercolors by Edward Dodwell and Simone Pomardi». J. Paul Getty Museum, Getty Villa. Eως τις 15 Φεβρουαρίου 2016.