Χειμερινό ηλιοστάσιο: Η μεγαλύτερη νύχτα του έτους

Πρόκειται για τη μικρότερη σε διάρκεια ημέρα (και αντίστοιχα τη μεγαλύτερη σε διάρκεια νύχτα) για το βόρειο ημισφαίριο, με τη χώρα μας να αντικρίζει τον ήλιο στις 7.38 το πρωί της Πέμπτης και να τον «αποχαιρετά» μετά από μόλις 9 ώρες και 31 λεπτά, στις 17.09. Αντίστροφα, το νότιο ημισφαίριο ζει την έναρξη του καλοκαιριού, με τη διάρκεια της ημέρας να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της.

Το χειμερινό ηλιοστάσιο «πέφτει» συχνότερα στις 21, αλλά και τις 22 Δεκεμβρίου. Σπανιότερα, εμφανίζεται στις 20, ενώ την τελευταία φορά που το χειμερινό ηλιοστάσιο «έπεσε» στις 23 Δεκεμβρίου ήταν το 1903, κάτι που δεν θα ξανασυμβεί πριν από το 2303. 

Οι ημερολογιακές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, το οποίο χρησιμοποιείται σήμερα στον δυτικό κόσμο, ενώ για όσους δεν συμπαθούν το σκοτάδι, μπορούν να σκέφτονται ότι από την Παρασκευή, σταδιακά η ημέρα θα αρχίσει να μεγαλώνει.

Το ηλιοστάσιο, πήρε το όνομά του από τον ήλιο και τη «στάση», επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος μοιάζει να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.

Σε πολλά μέρη του κόσμου, μεγάλες γιορτές λάμβαναν χώρα κατά την εποχή του χειμερινού ηλιοστασίου, το οποίο θεωρείτο η γιορτή της γέννησης του Ήλιου.

Προϊστορικά μνημεία, όπως το Στόουνχετζ στη Βρετανία, πιστεύεται ότι σχετίζονταν με την καταγραφή των κινήσεων του Ήλιου στον ουρανό. Για τους Ρωμαίους, μεγάλη σημασία είχε η γιορτή του «αήττητου Ηλίου» στις 25 Δεκεμβρίου, όταν ο Ήλιος άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό ως θριαμβευτής, για να ξαναφέρει τη ζέστη και τη ζωή στην παγωμένη φύση.