9 + 1 top ηρωίδες βιβλίων που λατρέψαμε! Από την Πάπισσα Ιωάννα & την Άννα Καρένινα ως την Μαντάμ Μποβαρύ

Συχνά η γυναικεία ψυχή γίνεται λογοτεχνικός χαρακτήρας, με διάφορες μορφές, που εντυπωσιάζει με το βίο και τα πεπραγμένα του. Παρακάτω, ακολουθούν δέκα αριστουργήματα της λογοτεχνίας με γυναίκες ηρωίδες, που ταξίδεψαν το αναγνωστικό κοινό στους λαβυρίνθους του γυναικείου «εγώ».

Πάπισσα Ιωάννα

Το διασημότερο μυθιστόρημα του Εμμανουήλ Ροΐδη και ένα από τα σπουδαιότερα ελληνικά, βασίζεται στο μεσαιωνικό θρύλο της Πάπισσας Ιωάννας, σύμφωνα με τον οποίο μια γυναίκα βρέθηκε στο θρόνο του Βατικανού κατά την περίοδο 855 – 858. Δημοσιεύτηκε το 1866 και χαρακτηρίστηκε από το συγγραφέα του ως «μεσαιωνική μελέτη». Ο βίος της Ιωάννας φαντάζει εντυπωσιακός μέχρι και σήμερα, καθώς πρόκειται για μια γυναίκα που κατάφερε να αναρριχηθεί στην ιεραρχία της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και να φτάσει μέχρι και το αξίωμα του Πάπα, προσποιούμενη ότι ήταν άντρας.

Μπορεί κάποιος να φανταστεί άραγε τι θάρρος και εσωτερικά κίνητρα μπορεί να οδήγησαν την κοπέλα αυτή σε μια περιπέτεια τόσο ριψοκίνδυνη; Στο βιβλίο του Ροΐδη περιγράφονται η ξεχωριστή της προσωπικότητα και τα κατορθώματά της. Το μυθιστόρημα αυτό, παρά το έξοχο ύφος του και την πολύτιμη ιστορία που παρουσιάζει, αφορίστηκε “ως αντιχριστιανικόν και κακόηθες”, με την υπ’ αριθ. 5688/4-4-1866 εγκύκλιο της Ι. Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ ο ίδιος ο Εμμανουήλ Ροΐδης διώχθηκε δικαστικά.

Φόνισσα

Ένα από τα αξέχαστα αναγνώσματά μου κατά τα σχολικά χρόνια, είναι «Η Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Πρόκειται για μια κορυφαία νουβέλα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, η οποία δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό «Παναθήναια» σε συνέχειες από τον Ιανουάριο ως τον Ιούνιο του 1903. Περιγράφεται η μαρτυρική ζωή της Φραγκογιαννούς, περνώντας από όλες τις ιδιότητες μιας γυναίκας: κορίτσι, μητέρα, γιαγιά και  χήρα. Σε όλη της την πορεία, εξυπηρετούσε τις ανάγκες και τα αιτήματα των άλλων, υποβιβάζοντας τα δικά της.

Η Φραγκογιαννού έχει διδαχτεί πως η μοίρα μιας γυναίκας –ειδικά μιας φτωχής γυναίκας – είναι να βασανίζεται. Ένα βράδυ καθώς ξενυχτάει στην κούνια της άρρωστης νεογέννητης εγγονής της, σκέφτεται όλα τα μαρτύρια που έχει υπομείνει εξαιτίας του φύλου της – προκειμένου να απαλλάξει την εγγονή της από μελλοντικές πίκρες, την πνίγει. Από κει και έπειτα ξεκινάει η δράση της: να λυτρώνει τα κορίτσια από μια στενάχωρη ζωή, σκοτώνοντάς τα. Αναμφίβολα πρόκειται για μια επιβλητική και ιδιάζουσα γυναικεία προσωπικότητα που προκαλεί ανάμικτες και έντονες εντυπώσεις.

Πριγκηπέσα Ιζαμπώ

Το ιστορικό μυθιστόρημα, του Άγγελου Τερζάκη, μας μεταφέρει στην εποχή των τροβαδούρων, των σταυροφόρων, των κουρσάρων και των ιπποτών – πιο συγκεκριμένα στην περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο και ειδικότερα στα χρόνια της εξέγερσης των Ελλήνων και των Σλάβων, κατά το 1293. Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του, γινόμαστε μάρτυρες του ρομαντικού ειδυλλίου που γεννιέται ανάμεσα στο Νικηφόρο Σγουρό – ηγέτη των εξεγερμένων – και της πριγκηπέσας Ιζαμπώ, κόρης του Γουλιέλμου Βιλεαρδουίνου και της Άννας Κομνηνής – Αγγελίνας.

Στην εισαγωγή του Άγγελου Αφρουδάκη, διαβάζουμε: «Η πριγκηπέσα Ιζαμπώ είναι το πιο κλασικό στην κατασκευή κείμενο του Άγγελου Τερζάκη, οργανωμένο με εξαιρετική προσοχή και ικανότητα, ζωντανό, πολύχρωμο, με θέρμη στην αφήγηση, εύληπτο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον στην ανάγνωση παρά την έκτασή του. Είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το οποίο αναπλάθει ζωηρά και πειστικότατα μια τόσο μακρινή και διαφορετική εποχή. Ο συγγραφέας ασχολείται, έστω έμμεσα, με τα διαχρονικά κεντρικά ερωτήματα της ζωής, καταθέτοντας την πάγια πίστη του για την ουσιαστική τραγικότητα της ζωής, και ιδίως για τη μοιραία απόληξη των πιο ευαίσθητων και άξιων ανθρώπων». Η Πριγκηπέσα Ιζαμπώ παρουσιάζεται με τόσο ερωτεύσιμο τρόπο που κερδίζει το θαυμασμό του αναγνώστη από την πρώτη στιγμή.

Η Κασσάνδρα και ο Λύκος

Το βιβλίο αυτό της Μαργαρίτας Καραπάνου, είναι το πρώτο της μυθιστόρημα και αριστουργηματικό. Κάποιοι λένε πως είναι αυτοβιογραφικό το έργο και ότι φανερώνει μυστικά βιώματα ανάμεσα σε εκείνη και τη συνονόματη μητέρα της, Μαργαρίτα Λυμπεράκη. Η ηρωίδα του βιβλίου φαινομενικά είναι ένα κοριτσάκι, στην ψυχή όμως μοιάζει με μια νέα γυναίκα, τρυφερή και αυστηρή ταυτόχρονα, με τη σκληρότητα ως μοναδικό της αμυντικό όπλο απέναντι στις δυσκολίες της ζωής.

Αξίζει να διαβάσουμε ένα απόσπασμα από την κριτική του Jerome Charyn των New York Times: «Καμία ανάλυση της Κασσάνδρας και του Λύκου δεν μπορεί να εξηγήσει τη γοητεία και την αινιγματικότητα του βιβλίου. Πρώτο μυθιστόρημα της Μαργαρίτας Καραπάνου, Η Κασσάνδρα και ο Λύκος, είναι μία από τις σπάνιες δημιουργίες που γεννιούνται μυστηριωδώς, χωρίς κανένα προηγούμενο. Το βιβλίο είναι πρωτότυπο, τρομαχτικό, ολοκληρωμένο. Εφευρίσκει τη δική του ιστορία, μπαίνει σε εφιαλτικές καταστάσεις και βγαίνει, όπως ανακατεύει το όνειρο με την πραγματικότητα».

Η Παναγιά η Γοργόνα

Tο μυθιστόρημα του Στρατή Μυριβήλη «Η Παναγία η Γοργόνα» δημοσιεύτηκε το 1948 και είναι το τρίτο κατά σειρά μετά το «Η ζωή εν τάφω» (1924) και το «Δασκάλα με τα Χρυσά μάτια» (1933). Τα τρία αυτά βιβλία συνθέτουν την περίφημη «Τριλογία του Πολέμου». Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα ο Μυριβήλης, περιγράφει τον ξεριζωμό του μικρασιατικού Ελληνισμού και μας μεταφέρει σε ένα ψαροχώρι που δημιουργούν οι νέοι πρόσφυγες.

Αυτή την αναστατωμένη κατάσταση έρχεται να ταράξει θετικά ένα εξωτικό κορίτσι με θεαματική ομορφιά, που γίνεται το ερωτικό κέντρο των κατοίκων. Οι ελληνικές κριτικές για το μυθιστόρημα του Μυριβήλη ήταν παραπάνω από ενθουσιώδεις. Ανάμεσα σε αυτές, βρίσκεται και η εξής, από τον κριτικό διευθυντή της Καθημερινής, Αιμίλιο Χουρμούζιο: «Πρόκειται για το τέλειο μυθιστόρημα».

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στο tsemperlidou.gr