Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου 2018: Οι 12 παραστάσεις που θα ήθελα να πάω (ΦΩΤΟ)

Το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, και το φετινό καλοκαίρι έχει πλούσιο πρόγραμμα και πολύ καλές παραγωγές, αλλά ξεχωρίσαμε 12 από αυτές και σας τις συστήνουμε ανεπιφύλακτα.

Οι προτάσεις μας:

«Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου (3-4 Αυγούστου, Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου)

Ο Προμηθέας τιμωρείται από τον Δία, επειδή έδωσε τη φωτιά στους ανθρώπους. Ο Ήφαιστος έχει αναλάβει να δέσει σφιχτά τον Προμηθέα με αλυσίδες πάνω σε απόκρυμνους βράχους. Το Κράτος και η Βία επιθεωρούν τον απρόθυμο Ήφαιστο. Στο βράχο καταφθάνουν οι κόρες του Ωκεανού, οι Ωκεανίδες, θρηνώντας για το μαρτύριο του ήρωα. Κι ενώ ο Προμηθέας και ο Ωκεανός μιλούν για τη σκληρότητα του Δία, επί σκηνής εμφανίζεται κι ένα άλλο πλάσμα που υποφέρει από την εκδικητικότητα των θεών: η Ιώ, παράνομη ερωμένη του Δία που εκείνος μεταμόρφωσε σε δαμάλα για τη γλιτώσει από τη ζήλια της Ήρας, χωρίς όμως να το καταφέρει καθώς η πανούργα εκείνη έχει στείλει για να την βασανίζει τον Οίστρο, μια ενοχλητική βοϊδόμυγα που θα την ακολουθεί ανελέητα ως τα πέρατα του κόσμου. Ο Προμηθέας της διηγείται το παρελθον της και προφητεύει το μέλλον της, που συνδέεται και με τη δική του μοίρα, καθώς κάποιος μακρυνός απόγονός της, πολλά-πολλά χρόνια μετά, θα τον απελευθερώσει. Ο Προμηθέας προφητεύει και την πτώση του Δία. Αρνείται όμως πεισματικά να φανερώσει στον απεσταλμένο Ερμή το πώς θα εκπέσει η βασιλεία του και η τραγωδία τελειώνει με τους μανιασμένους κεραυνούς του Δία ενάντια στον αντιστεκόμενο κρατούμενο με την ελεύθερη συνείδηση.

Julien Gosselin, 1993 του Aurélien Bellanger (7 και 8 Ιουνίου, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών)

«Θέλω το κοινό να βιώνει στις παραστάσεις μου μια εμπειρία πνευματική πολύ κοντά σε αυτήν που έχει κανείς όταν διαβάζει ένα βιβλίο. Ταυτόχρονα όμως χρησιμοποιώ άλλα μέσα, κυρίως τη μουσική, με τρόπο ώστε να εγείρονταισυναισθήματα που προκαλούν μια σωματικήαντίδραση στον θεατή»,έχει πει ο νεότατος Ζυλιέν Γκοσλέν, αυτό το ανερχόμενο αστέρι του παγκόσμιου θεάτρου. Τον γνωρίσαμε στο Φεστιβάλ το 2016 με το 2666 του Μπολάνιο και πέρσι με τα απίθανα Στοιχειώδη σωματίδια του Ουελμπέκ. Αυτή τη φορά βασίζεται στο 1993 του Ωρελιάν Μπελανζέ για να μιλήσει για τη διάψευση του αφηγήματος της «Ενωμένης Ευρώπης».

Dries Verhoeven, Τοπία ενοχής (από 24 Ιουνίου έως 3 Ιουλίου, ΕΜΣΤ)

«Αυτό που με απασχολεί εδώ και 20 χρόνια είναι το πώς θα αφοπλίσω τον θεατή από τις παγιωμένες βεβαιότητές του, πώς θα τον μετατρέψω σε ένα μαλάκιο,απαλό και δεκτικό στην αμφιβολία. Σε καιρούς πόλωσης, αυτή η ανάγκη δυναμώνει περισσότερο», έχει γράψει ο Ολλανδός Dries Verhoeven, που τον γνωρίζουμε στην Αθήνα κυρίως από το καταπληκτικό Phobiorama, το «στοιχειωμένο» μαύρο σπίτι που είχε στηθεί στην πλατεία Συντάγματος πέρσι στο πλαίσιο του 4ου FFF. Στην μεγάλης κλίμακας βίντεο-εγκατάστασή του Τοπία ενοχής μας καθιστά μάρτυρες ειδήσεων από όλον τον πλανήτη και θέτει τα ερωτήματα: Τι θα συνέβαινε αν κοιτάζαμε τις ειδήσεις και αυτές αποφάσιζαν να μας κοιτάξουν με τη σειρά τους; Τι θα συνέβαινε αν οι πρωταγωνιστές του βραδινού δελτίου ειδήσεων μάς αντιγύριζαν το βλέμμα; Σίγουρα μια από τις πιο απρόβλεπτες …συναντήσεις στο φετινό πρόγραμμα.

Γιάννης Κόκκος, Οιδίπους επί Κολωνώ του Σοφοκλή (17 και 18 Αυγούστου, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου)

Ο επί σειρά ετών συνεργάτης του Aντουάν Bιτέζ και του Ζακ Λασάλ, ο σκηνοθέτης, σκηνογράφος και κοσμοπολίτης διανοούμενος Γιάννης Κόκκοςαναλαμβάνει να σκηνοθετήσει και να σκηνογραφήσει την τελευταία τραγωδία του Σοφοκλή, τον Οιδίποδα επί Κολωνώ. Μια τραγωδία, όπως σημειώνει ο Κόκκος, «για τα σύνορα, πραγματικά και μεταφυσικά, για το μυστήριο της ανθρώπινης ελευθερίας παρά την παντοδυναμία των θεών, για την ευθύνη, για τα γηρατειά, για την πολιτική διαχείριση της πόλης». Η παράσταση θα παρουσιαστεί πρώτα στο 54ο Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Θεάτρου των Συρακουσών και, κατόπιν, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.

Θωμάς Μοσχόπουλος, Φαρενάιτ 451 του Ρέι Μπράντμπουρι (8 έως 10 Ιουνίου, Πειραιώς 260)

Το Φαρενάιτ 451, ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα,γραμμένο εν μέσω της μακαρθικής περιόδου, ολοκληρώνει για τον Θωμά Μοσχόπουλο μια τριλογία της δυστοπίας, που ξεκίνησε με την Δίκη του Κ. του Κάφκα και συνέχισε με τον Καντίντ του Βολταίρου. Το έργο αναφέρεται στον ολοκληρωτισμό ενός μέλλοντος σκοτεινού, όπου τα βιβλία είναι βλαβερά και πυροτεχνουργοί εντοπίζουν και καίνε όσα έχουν σωθεί κρυμμένα από αντιφρονούντες. Ο τίτλος του έργου δηλώνει τη θερμοκρασία στην οποία αρχίζει να καίγεται το χαρτί, και αναφέρεται στην πρακτική της καύσης βιβλίων που ταυτίζεται, ιστορικά και συμβολικά, με την καταστολή της ελευθερίας σκέψης και λόγου.

Timofey Kulyabin, Οι τρεις αδελφές του Άντον Τσέχοφ, Novosibirst State Academic Drama Theatre (15 και 16 Ιουνίου, Πειραιώς 260)

Ο Τιμοφέι Κουλιάμπιν, μια νέα αιρετική φωνή της θεατρικής σκηνής στη Ρωσία παρουσιάζει Τσέχοφ στη νοηματική. Παρά την αντίθετη άποψη του δασκάλου του Όλεγκ Κουντριάχοφ, που τον συμβούλευε να μην διανοηθεί καν να ανεβάσει Τσέχοφ πριν συμπληρώσει δύο δεκαετίες εργασίας ως σκηνοθέτης, ο 33χρονος Κουλιάμπιν μας προσφέρει μια παράσταση ποιητικού ρεαλισμού, όπου η αφαίρεση του λόγου δίνει μεγαλύτερο χώρο στα βλέμματα, στους ήχους, στο τρίξιμο του πατώματος, της πόρτας ή στην κραυγή ενός …αναστεναγμού. Ένα μεγάλο στοίχημα που θέτει τη σιωπή ως τη νέα συνθήκη ύπαρξης των τσεχοφικών ηρώων.

Θάνος Παπακωνσταντίνου, Ηλέκτρα του Σοφοκλή, Εθνικό Θέατρο (20 και 21 Ιουλίου, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου)

Η πιο γοητευτικά αναπάντεχη πρόταση για τη φετινή Επίδαυρο έρχεται, κατά τη γνώμη μου, από το Εθνικό. Ένας νέος σκηνοθέτης που εμπνέεται από τους μύθους, που τον απασχολεί η ηθική της δικαιοσύνης -δεν είναι τυχαίο ότι πέρασε χρόνο στα θρανία της Νομικής Σχολής- και η βία στις ανθρώπινες σχέσεις, αναλαμβάνει να ανεβάσει την Ηλέκτρα του Σοφοκλή. Ένα έργο που αποτυπώνειέναν κόσμο εμφύλιου σπαραγμού και που, όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης, «ξεπερνά τα συνήθηόρια για μια "πολιτισμένη" κοινωνία, οδηγώντας στη μητροκτονία» κραυγάζοντας έτσι «για ανταπόδοση όχι δικαιοσύνη».

«Ναμπούκκο» του Τζουζέπε Βέρντι, Εθνική Λυρική Σκηνή (1, 3, 6 και 8 Ιουνίου, Ηρώδειο)

Ο Ναμπούκκο θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες όπερες του Τζουζέππε Βέρντι. Σε προσωπικό επίπεδο ανέδειξε τον Βέρντι ως τον σημαντικότερο Ιταλό συνθέτη του 19ου αιώνα, ενώ σε συλλογικό επίπεδο μετατράπηκε σε σύμβολο του αγώνα για την ενοποίηση της Ιταλίας. Ο Βέρντι δεν υπήρξε ο πρώτος που μελοποίησε κείμενα με έντονα πολιτικό χαρακτήρα. Φλογεροί, γεμάτοι πατριωτικά αισθήματα στίχοι υπάρχουν σε αρκετές όπερες πριν από τις δικές του. Τη διαφορά την κάνει η μουσική· είναι αυτή που δίνει στις όπερες του Βέρντι σαφώς πολιτική διάσταση και έχει τη δύναμη να εξεγείρει τα πλήθη.

Kornél Mundruczó, Απομίμηση ζωής της Kata Wéber, Proton Theatre (20 έως 22 Ιουνίου, Πειραιώς 260)

Ο Ούγγρος χαρισματικός σκηνοθέτης του θεάτρoυ και του κινηματογράφου Κόρνελ Μούντρουτσο φτιάχνει μια παράσταση για τις ρίζες της βαρβαρότητας στην ανθρώπινη ψυχή και το αιώνιο ζήτημα του πεπρωμένου και της ελεύθερης βούλησης. Ένας άντρας εμφανίζεται στο διαμέρισμα μιας γυναίκας στη Βουδαπέστη, με στόχο να της κάνει έξωση. Στην πορεία, ο ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με τη συνείδησή του. Το διαμέρισμα γίνεται ο μικρόκοσμος ενός περιθωριοποιημένου κοινωνικού στρώματος, μιας τάξης που έχει μάθει ότι η αδικία είναι κάτι …αυτονόητο. Η παράσταση έρχεται και με εντυπωσιακές κριτικές στις αποσκευές της.

Krzysztof Warlikowski, We Are Leaving, βασισμένο στο έργο του Χανόχ Λεβίν «Suitcase Packers», Nowy Teatr (8 έως 10 Ιουλίου, Πειραιώς 260)

«Ρομαντικό του σύγχρονου θεάτρου», τον αποκάλεσε η επιτροπή που του απένειμε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Θεάτρου το 2008. Το θέατρο του Βαρλικόφσκιείναι ένας κόσμος απαγορευμένων παθών και επιθυμιών, ένας κόσμος, όμως, όπου μπορεί να ειπωθεί το ανείπωτο. Η αφηγηματική δεινότητα, η σαγηνευτική αισθητική του και οι εξαιρετικοί ηθοποιοί που συνεργάζονται μαζί του εδώ και χρόνια συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα που δίνει στις παραστάσεις του τεράστια σκηνική δύναμη. Εδώ ο Βαρλικόφσκι καταδύεται ξανά στο σύμπαν του Χανόχ Λεβίν –το 2008 είχαμε δει στο Φεστιβάλ Αθηνών το Krum– και το χρησιμοποιεί σαν αφετηρία για να μιλήσει για τη μοίρα, την ελευθερία και την υποταγή, την αδυναμία που μπορεί να γίνει δύναμη. Η παράσταση κάνει πρεμιέρα στις 14 Ιουνίου στη Βαρσοβία.

Ελίζα Σόρογκα, Ρίζες (7 έως 9 Ιουλίου, Πειραιώς 260)

Έναν ύμνο στη γυναικεία δύναμη έτσι όπως επιβιώνει στην Ήπειρο επιχειρεί η βραβευμένη δημιουργός Ελίζα Σόρογκα –μια νέα παρουσία στο Φεστιβάλ- που επέστρεψε από το Λονδίνο στην ιδιαίτερη πατρίδα της για να φτιάξει μια παράσταση που συνδέει την κινηματογραφική με τη σκηνική αφήγηση. Το πρώτο σκέλος αποτελείται από ένα ντοκιμαντέρ, σε συνεργασία με την Αίγλη Δράκου που αποτυπώνει την καθημερινότητα ηλικιωμένων γυναικών που ζουν μόνες σε απομονωμένα χωριά της Ηπείρου, αρνούμενες να εγκαταλείψουν την εστία τους. Στο δεύτερο σκέλος, σε μουσική διεύθυνση Αλέξανδρου Λαμπρίδη, έρχονται επί σκηνής γυναίκες τριών γενεών συνδεδεμένες με το τραγούδι: ο πολυφωνικόςόμιλος «Κυράδες της Άνω Δερόπολης», οι γυναίκες του πολυφωνικού συνόλου «Χαονία» μαζί με δύο από τις «Ισοκράτισσες». Η παράσταση ξετυλίγει βιωματικές ιστορίες γυναικών, ενώ τα πολυφωνικά τραγούδια που ακούγονται έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα βιωματικά έτσι όπως ταξιδεύουν από στόμα σε στόμα και γενεά σε γενεά.

Αφιέρωμα στη Λούλα Αναγνωστάκη

To Φεστιβάλ τιμά με ένα σημαντικό -με φροντίδα φτιαγμένο- αφιέρωμα μια μεγάλη κυρία του ελληνικού θεάτρου, τη Λούλα Αναγνωστάκη, αυτήν τη λεπτή, αέρινη, μυστηριώδη φιγούρα, που κρυμμένη πάντα πίσω από τα μαύρα γυαλιά της, έμελλε να σημαδέψει την ελληνική μεταπολεμική δραματουργία. Το αφιέρωμα περιλαμβάνει μια νέα εκδοχή της Πόλης -αυτού του έργου ταυτότητας της δραματουργού που διαδραματίζεται στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη- από τον Γιάννη Μόσχο, μια τολμηρή, φεστιβαλική στη σύλληψή της, διπλή περφόρμανς, όπου θα παρουσιαστεί το σύνολο του θεατρικού της έργου(!) σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη, ένα συμπόσιο και την έκθεση-εγκατάσταση Δωμάτια Μνήμης. Με τη Θεσσαλονίκη ως απούσα παρουσία (Μόσχος και Πατεράκη Θεσσαλονικείς -όπως φυσικά και η Αναγνωστάκη- κανέναν τους δεν κατάφερε να κρατήσει αυτή η πόλη…), το Φεστιβάλ προσφέρει τη δυνατότητα ώστε να περιπλανηθούμε εκ νέου, σε γνωστές και άγνωστες γωνιές μιας δραματουργίας σπαραχτικής.