Καλημέρα - Σήμερα ταξιδεύουμε στην Αβάνα της Κούβας - Αποικιοκρατικές επαύλεις, ιστορικές μνήμες, περίφημα πούρα και μάμπο στην πόλη του Χοσέ Μαρτί! (φωτό)

Οταν ο γιατρός Ερνέστο Μπερούκας μου είπε ότι ο πατέρας του τού έδωσε αυτό το όνομα προς τιμήν του Τσε, εντυπωσιάστηκα και ζήτησα να του μιλήσω. «Ημουν φοιτητής της Ιατρικής επί χούντας» θα ξεκινήσει την ιστορία του ο διακεκριμένος γιατρός Κωνσταντίνος Μπερούκας «και ανήκα στον αριστερό χώρο χωρίς να είμαι ενταγμένος σε κάποια από τις μεγάλες οργανώσεις.



Μας είχε εντυπωσιάσει η πορεία του Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα που, αν και καταγόταν από μια εύπορη αριστοκρατική οικογένεια, έχοντας κίνητρο ουμανιστικό και επαναστατικό, άφησε τα καλά του και ήρθε να πολεμήσει στην Κούβα, παρ' όλο που έπασχε από βρογχικό άσθμα σε προχωρημένο στάδιο. Για μένα ο αγωνιστής αυτός υπήρξε πρότυπο προσφοράς στον άνθρωπο και έδωσα υπόσχεση να δώσω το όνομά του στον πρώτο μου γιο. Και πραγματικά όταν απέκτησα τον γιο μου θέλησα να τον βαφτίσω Ερνέστο, όμως κανένας παπάς δεν δεχόταν αυτό το όνομα, ούτε καν το μικρό εκκλησάκι του νοσοκομείου όπου εργαζόμουν. Ευτυχώς που γνώρισα τον παπα-Γιώργη Κατινά της Αγίας Αικατερίνης της Πλάκας και έτσι ο γιος μου βαφτίστηκε Ερνέστο». Ο Ερνέστο Γκεβάρα έγινε σύμβολο όχι μόνο στην Κούβα που εξακολουθεί να ζει σε κάθε γωνιά της αλλά και σε όλον τον κόσμο. Ο αγώνας για τα ιδανικά συνεπήρε και τη δική μου γενιά της Μεταπολίτευσης, όπου σε πολλών μας τα σπίτια η γελαστή φωτογραφία του Τσε σε κάποιον τοίχο μάς θυμίζει πικρά τον στίχο του Σεφέρη: «Πήραμε τη ζωή μας• λάθος κι αλλάξαμε ζωή».



Της Μαρίας Πασχάλη, ΒΗΜΑ

Αβάνα, τα αξιοθέατα

Στην Πλάσα ντε Αρμας της Παλιάς Αβάνας

Η Παλιά Αβάνα εκτείνεται σε 1.420 στρέμματα, διαθέτει 3.157 παλιά ιστορικά κτίσματα και κατοικούν 74.000 άνθρωποι. Το 1982 η UNESCO ανακήρυξε την Παλιά Αβάνα Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και από τότε με τη βοήθειά της γίνονται προσπάθειες αναστήλωσης πολλών ιστορικών κτισμάτων. Η Αβάνα ήταν η πρώτη πόλη στη Λατινική Αμερική που φωτίστηκε με λάμπες αερίου και η παλαιότερη πλατεία με το γέρικο δέντρο σέιμπα που φυτεύτηκε όταν ιδρύθηκε η πόλη το 1519 απέκτησε φανοστάτες που λειτουργούν ακόμη. Ανάμεσα στα εξαιρετικά αποικιακά κτίσματα της πλατείας, το Παλάσιο ντε λος Καπιτάνος Χενεράλες (Μέγαρο των Στρατηγών), που κτίστηκε μεταξύ 1776 και1791. Μπροστά από την εντυπωσιακή πρόσοψη το ξύλινο πεζοδρόμιο είναι μοναδικό στο είδος του στον Νέο Κόσμο, ενώ η βαριά πόρτα οδηγεί σε μια περίστυλη αυλή, στο κέντρο της οποίας δεσπόζει το άγαλμα του Χριστόφορου Κολόμβου.



Το Καστίγιο ντε λος τρες Ρέγες ντελ Μόρο και το Καστίγιο ντε λα Ρεάλ Φουέρσα

Χτισμένο το 1563 από ογκώδη κοραλλιογενή βράχια, με φάρο ύψους 24 μέτρων που τοποθετήθηκε το 1844 και φωτίζει σε απόσταση περίπου 80 χλμ., και 16 κανόνια, συμπεριλαμβανομένου του μεγάλου που πήρε το όνομα «12Απόστολοι», που είναι στραμμένα στη θάλασσα, από τρομερό κάστρο σήμερα είναι ένας ρομαντικός τόπος για να ρεμβάζουν οι ερωτευμένοι αγναντεύοντας την άλλη πλευρά του λιμανιού. Νότια του κάστρου βρίσκεται το φρούριο του 18ου αιώνα Σαν Κάρλος ντε λα Καμπάνια που υπήρξε φυλακή και χώρος εκτέλεσης πολιτικών κρατουμένων και σήμερα είναι μουσείο στρατιωτικής ιστορίας. Στην πλευρά της Παλιάς Αβάνας το δεύτερο παλαιότερο κάστρο της Λατινικής Αμερικής, που χτίστηκε μεταξύ1538 και 1577, το Καστίγιο ντε λα Ρεάλ Φουέρσα, μας υποδέχεται στην είσοδο της ομορφότερης πλατείας. Σήμερα στεγάζει διάφορα μουσεία, μεταξύ αυτών την Εθνική Βιβλιοθήκη και τα Αρχεία, την Πινακοθήκη, το Μουσείο Κεραμικής Τέχνης και των Όπλων.



Τα περίφημα πούρα

Για τους καπνιστές η Αβάνα είναι παράδεισος, καθώς τα Habanos θεωρούνται τα καλύτερα πούρα του κόσμου. Ενας λόγος βέβαια είναι οι ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας, ειδικά στις περιοχές Vuelta Abajo και Partido, στα δυτικά της Αβάνας. Ο «torcedor» απλώνει πρώτα το «λιγέρο» που δίνει στο πούρο τη δύναμή του και μετά προσθέτει το εσωτερικό μείγμα που καθορίζει ο διευθυντής παραγωγής του εργοστασίου, τη συνταγή του οποίου μόνο αυτός γνωρίζει. Κατόπιν το πούρο τοποθετείται στο πιεστήριο για περίπου 20 λεπτά και τέλος προστίθεται το τελικό περίβλημα. Αργότερα τα πούρα διαχωρίζονται με βάση το χρώμα και τοποθετούνται σε ειδική αίθουσα ώστε να μη χάσουν την υγρασία τους. Για κάθε ώρα της ημέρας υπάρχει και ένας διαφορετικός τύπος. Στην Κούβα τα πούρα πωλούνται στο ένα έκτο της αντίστοιχης τιμής στη χώρα μας. Επειδή κυκλοφορούν πολλές απομιμήσεις, αγοράστε τα μόνο από εξουσιοδοτημένα καταστήματα, όπως τα εργοστάσια Παρταγάς και Λα Κορόνα στην Αβάνα, και κρατήστε την απόδειξη ώστε να μην έχετε προβλήματα στο τελωνείο της Αβάνας φεύγοντας.



Το Καπιτώλιο Νασιονάλ

Πιστό αντίγραφο του Καπιτωλίου της Ουάσιγκτον, με ύψος 62,5 μέτρα, χτιζόταν από το 1909 ως το 1913 και στοίχισε 16,3 εκατ. δολάρια. Οι πέτρινες σκάλες του πλαισιώνονται από δύο ορειχάλκινα αγάλματα της Εργασίας και της Αρετής και οδηγούν στην είσοδο με τις βαριές ορειχάλκινες πόρτες που έχουν ανάγλυφα σκαλισμένη την ιστορία της Κούβας. Σήμερα φιλοξενεί τα περισσότερα μουσεία της Αβάνας, όπως το Μουσείο Καλών Τεχνών, αλλά και το Επιστημών, Τεχνολογίας, Περιβάλλοντος κ.ά. Έξω από το Καπιτώλιο, πέρα από το«Σιντριβάνι της Ινδίας» που φιλοτεχνήθηκε το 1837 από λευκό μάρμαρο, θα συναντήσετε σταθμευμένα αμέτρητα παλιά αυτοκίνητα σαν να πρόκειται για μια μεγάλη έκθεση, που περιμένουν να πάρουν τους τουρίστες μαζί με ένα πολύχρωμο πλήθος μικροπωλητών.



Η Πλάσα ντε λα Κατεντράλ

Ο Κατεντράλ ντε λα Αμπάνα, όπως αποκαλείται από τους ντόπιους, χτίστηκε μεταξύ1748 και 1777 και είναι αφιερωμένος στον Χριστόφορο Κολόμβο, τα οστά του οποίου λέγεται ότι στεγάζονταν σε αυτόν τον ναό ως
το 1899, οπότε επεστράφησαν στην Ισπανία. Αξίζει να προσέξετε τα καμπαναριά του ναού που στο μέταλλό τους έχουν πρόσμειξη χρυσού. Όλα τα κτίσματα της πλατείας που περιβάλλουν τον Καθεδρικό είναι ιστορικά, όπως η Κάσα ντελ Κόντε ντε Κάσα Μπαγιόνα (1720)στη νότια πλευρά, που φιλοξενεί το Μουσείο Αποικιακής Τέχνης. Τα καφενεδάκια στο κέντρο της πλατείας σερβίρουν μοχίτο στους τουρίστες, μουσικοί του δρόμου δίνουν παραστάσεις, ενώ κάτω από τις αψιδωτές στοές στήνουν τα τραπέζια τους οι «μουτάτας» φορώντας παραδοσιακές φορεσιές και προλέγουν το μέλλον. Παραδίπλα βρίσκεται και η διάσημη ταβέρνα «Μποντεκίτα ντελ Μέντιο»,αγαπημένη των Ερολ Φλιν και Χεμινγκγουέι.



Το παγωτατζίδικο Coppelia

Οι Κουβανοί λατρεύουν τα παγωτά, γι’ αυτό και θα τους δείτε να περιμένουν υπομονετικά στην ατελείωτη ουρά για να τα απολαύσουν στο τεράστιο παγωτατζίδικο «Coppelia» (Calle23, Vedado) στην καρδιά του Βεδάδο, σε ένα μοντέρνο αλλά αταίριαστο κτίσμα. Εδώ γυρίστηκαν και δύο σκηνές από την ταινία «Φράουλες και σοκολάτα» (1994) του Τόμας Γκουτιέρες Αλέα. Δυστυχώς και εδώ υπάρχουν διακρίσεις, καθώς είναι ξεχωριστή η πτέρυγα για τους τουρίστες που πληρώνουν με δολάρια.

Το Τεάτρο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και τα μπαλέτα της Αλίσια Αλόνσο

Η στέγη των Εθνικών Μπαλέτων και Εθνικού Θεάτρου είναι ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα του είδους του. Χτίστηκε γύρω από το πρώην Τεάτρο Τακόν του 1834 και ξεκίνησε το 1907ως Σέντρο Γκαγέγκο, ένα κοινωνικό κλαμπ, που εν συνεχεία εξελίχθηκε σε θέατρο. Ο βέλγος αρχιτέκτονας Πολ Μπελάου σχεδίασε ένα νεομπαρόκ κτίσμα που ενσωμάτωσε το θέατρο μεταξύ 1906 και 1915. Το 1937 απέκτησε μια πανέμορφη πρόσοψη που χαρακτηρίζεται από τέσσερις πυργίσκους όπου ίπτανται μπρούντζινοι άγγελοι. Διαθέτει 2.000 θέσεις και στη σκηνή του έχουν εμφανιστεί η Σάρα Μπερνάρ και ο Καρούζο. Δημιουργός των Μπαλέτων της Κούβας, ενός εκ των κορυφαίων συγκροτημάτων του κόσμου, η χορεύτρια και χορογράφος-θρύλος Αλίσια Αλόνσο, με τα οποία έχει δώσει πολλές παραστάσεις και στη χώρα μας.



Στο Καμπαρέ Τροπικάνα

Πάνω από 200 χορευτές, ορχήστρες, μπάντες αφροκουβανέζικες και γνωστά μουσικά σχήματα φιλοξενούνται στη σκηνή ενός από τα μεγαλύτερα κλαμπ του κόσμου, που χαρακτηρίζεται από φαντασμαγορία κοστουμιών και σκηνικών. Ο «Παράδεισος κάτω από τα Άστρα», όπως το αποκάλεσαν, φιλοξένησε στη σκηνή του καλλιτέχνες όπως η Κάρμεν Μιράντα και ο Νατ Κινγκ Κόουλ. Χωρητικότητας 1.050 θεατών, απέχει 15 λεπτά από το κέντρο της Αβάνας και διαθέτει περιστρεφόμενη σκηνή. Πανέμορφες καλλίγραμμες χορεύτριες με τολμηρά κοστούμια και καλογυμνασμένα ευλύγιστα αγόρια δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό κάθε βράδυ παρουσιάζοντας ένα εξαιρετικό σόου υψηλών απαιτήσεων που σε πολλά σημεία υπερτερεί των αντίστοιχων φημισμένων καμπαρέ του Παρισιού.

Η λεωφόρος Μαλεκόν

Η «λεωφόρος των εραστών» για τους«αμπανέρος», αφού στο μικρό τείχος κατά μήκους της βρίσκουν καταφύγιο τα βράδια πλήθος από ερωτευμένα ζευγάρια, σχεδιάστηκε το 1901 από τον αμερικανό κυβερνήτη στρατηγό Λέοναρντ Γουντς. Αυτό το μικρό τείχος δημιουργεί κυματοθραύστη προστατεύοντας τα σπίτια που είναι χτισμένα στην άλλη πλευρά της. Ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που θυελλώδεις άνεμοι σηκώνουν τα κύματα ψηλά, τα οποία περνώντας πάνω από τον μόλο διαβρώνουν με την υγρασία τους τα παλιά σπίτια. Με μήκος περίπου 6 χλμ., η παραλιακή φαρδιά λεωφόρος Μαλεκόν ενώνει την Παλιά Αβάνα με την αριστοκρατική συνοικία Μιραμάρ, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει η αναπαλαίωση των προσόψεων των παλαιών επαύλεων της λεωφόρου. Ακολουθώντας τη Μαλεκόν θα βρεθούμε στο Βεδάδο, την «καλή» συνοικία της πόλης, όπου ιδρύθηκε και το Πανεπιστήμιο το 1728 από τους δομινικανούς μοναχούς. Εκεί θα συναντήσουμε ποικίλα αρχιτεκτονικά ρεύματα, με κυρίαρχο εκείνο της Beaux Art στις παλιές επαύλεις που έχτισαν πλούσιοι κάτοικοι της Αβάνας, αλλά και πολλοί Αμερικανοί πριν από την Επανάσταση. Στο Βεδάδο βρίσκεται και το ιστορικό ξενοδοχείο «National» των αστέρων του Χόλιγουντ και της Μαφίας, που χτίστηκε το 1930 σε νέο-αναγεννησιακό στυλ.



Στην Πλάσα ντε λα Ρεβολουσιόν

«Είμαι ένας έντιμος άνδρας από το μέρος όπου μεγαλώνουν οι φοινικιές» τραγουδάμε στην «Guantanamera», το πασίγνωστο τραγούδι σε στίχους του Χοσέ Μαρτί, ενώ στο ποίημα «Δίψα Ομορφιάς» γράφει: «Δώστε το μέγα και το τέλειο: Τον γαλανό ουρανό μου δώστε...». Ο μεγάλος ποιητής, πατέρας της Δημοκρατίας και του κουβανικού έθνους και ηγέτης του Κινήματος για την Ανεξαρτησία, σκοτώθηκε στις 19 Μαΐου 1895, λίγους μήνες μετά την κήρυξη του πολέμου. Ενός πολέμου που θα κατέληγε μεν στην ανεξαρτησία από την Ισπανία, αλλά και ταυτόχρονα στην οικονομική εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, στην παραχώρηση της ναυτικής βάσης Γκουαντάναμο (1902) στο νότιο μέρος του νησιού (της οποίας το συμβόλαιο μεταβίβασης έχει λήξει εδώ και καιρό) και στην επιβολή δικτατορικών κυβερνήσεων, με τελευταία εκείνη του στρατηγού Φουλχένσιο Μπατίστα την οποία ανέτρεψε η επανάσταση του Φιντέλ Κάστρο. Στην Πλατεία της Επανάστασης δεσπόζει το μνημείο του Χοσέ Μαρτί, το οποίο περιβάλλεται από κυβερνητικά κτίρια.

Το δωμάτιο 511 του ξενοδοχείου «Ambos Mundos»

Ηταν το μέρος όπου έμεινε για πρώτη φορά όταν ήρθε στη Κούβα ο διάσημος συγγραφέας Χέμινγκγουεϊ
από το 1932 ως το 1940. Κατά την παραμονή του στο δωμάτιο 511 του ξενοδοχείου «Ambos Mundos» (Calle Obisco Νo 153), στο κέντρο της Παλιάς Αβάνας, ο μεγάλος συγγραφέας έγραψε τα έργα «Αποχαιρετισμός στα όπλα» και «Για ποιον χτυπά η καμπάνα». Το προσωπικό πρόθυμα θα σας δείξει το δωμάτιο, όπου θα δείτε τη γραφομηχανή του συγγραφέα, το κρεβάτι του, ένα άδειο μπουκάλι ουίσκι και ένα παλιό περιοδικό.



πρόσβαση

Την περίοδο αυτή την καλύτερη προσφορά έχει η Iberia που πετάει για Αβάνα μέσω Μαδρίτης με διανυκτέρευση σε μία από τις δύο πτήσεις:μετάβασης ή επιστροφής. Αμέσως καλύτερη τιμή δίνει η Air France που πετάει μέσω Παρισιού. Το διεθνές αεροδρόμιο Χοσέ Μαρτί απέχει 15 χλμ. από το κέντρο της Αβάνας, όπου θα φτάσετε με ταξία φού συμφωνήσετε πρώτα στην τιμή. Μέσα στην Αβάνα ο κόσμος μετακινείται με τις «καμήλες» (τα λεωφορεία με τα δύο επίπεδα εξογκώματα σαν καμπούρες), ενώ οι τουρίστες προτιμούν τα παλιά αμερικανικά αυτοκίνητα που λειτουργούν κυρίως σαν ταξί, ή τα«coco taxi», τα χαρακτηριστικά μικρά τρίκυκλα που θυμίζουν έντονα καρύδα (εξ ου και το όνομα), βαμμένα σε έντονο κίτρινο χρώμα. Αν έχετε μαζί σας την άδεια οδήγησης μπορείτε να νοικιάσετε όχημα.



διαμονή

Ξεχωριστή εμπειρία είναι ηδιαμονή σας στο πρώτο σύγχρονο ξενοδοχείο της πόλης, χτισμένο το 1875, «Hotel Ingaterra» (Paseo del Prado 416, τηλ. 0053-7-33-85-93),που βρίσκεται δίπλα στο Εθνικό Θέατρο, και στα δωμάτιά του έμειναν διάσημοι θεατράνθρωποι, όπως η Σάρα Μπερνάρ, ο Καρούζο και ο Λόρκα. Το «Hotel Santa Izabel» (Calle Baratillo No 9, τηλ.0053-7-33-8201) βρίσκεται στην καρδιά της Αβάνας στην Πλάσα ντε Αρμας. Πρόκειται για τοPalacio del Conte de Santovenia που χτίστηκε τον 18ο αιώνα και το 1867 μετετράπη σε ξενοδοχείο. Αντίκες και έργα τέχνης κοσμούν τους χώρους του, ενώ σε αρκετές σουίτες το κρεβάτι είναι από σφυρήλατο σίδερο με ουρανό. Ακόμη και αν δεν μείνετε, απολαύστε ένα φλιτζάνι καφέ στο θρυλικό ξενοδοχείο «National» (Calle O esq. 21, τηλ. 0053-7-33-3564,-67). Χτίστηκε το 1930 στην αριστοκρατική συνοικία Βεδάδομε θέα στη λεωφόρο Μαλεκόν και στα δωμάτιά του έχουν φιλοξενηθεί διάσημοι αστέρες του Χόλιγουντ, όπως οι Σινάτρα και Μπράντο, αλλά και «νονοί» της αμερικανικής μαφίας την εποχή της ποτοαπαγόρευσης.


φαγητό

Στην Αβάνα, πέρα από τις διεθνείς κουζίνες, θα δοκιμάσετε την τοπική «κοσίνα κριόλα». Πρόκειται για έναν συνδυασμό γεύσεων με ρίζες στην Ισπανία, στη Λατινική Αμερική αλλά και στην Αφρική. Γνώρισμα της κουζίνας αυτής είναι τα καυτερά φαγητά με τσίλι που παράγει άφθονο η χώρα, όπως τααμπανέρο, χαλαπένιο, πομπλάνο, μουλάτο κ.ά. Τυπικό φαγητό είναι ιτο «Μόρος ι κριστιάνος», δηλαδή«Μαυριτανοί και χριστιανοί», που αποτελείται από μαύρα φασόλια, ρύζι και χοιρινό. Παραλλαγή του είναι το «αρός κον γκρις», που είναι ρύζι με κόκκινα φασόλια μαγειρεμένα με χοιρινό λίπος. Απολαύστε ακόμη πιάτα με αβοκάντο, τα βραστά λαχανικά«αχιάκο», καθώς και θαλασσινά και αστακό που θα έχετε κάνει παραγγελία εκ των προτέρων. Στην Αβάνα θα δοκιμάσετε περισσότερες από 30 ποικιλίες εξωτικών φρούτων και θα γλυκαθείτε με «πλάτανο βέρντε», δηλαδή πράσινες τηγανητές μπανάνες σε σιρόπι, «κόκοραλιάδο ι κέσο», δηλαδή γλυκιά καρύδα με τυρί, και βεβαίως τα περίφημα παγωτά Κοπέλια. Φυσικά θα πιείτε κουβανέζικες μπίρες και ρούμι, καθώς και τα διάσημα κοκτέιλ μοχίτο, κούμπα λίμπρε και ντάκιρι. Επισκεφθείτε
και πάλι το διάσημο «El Floridita»(Obispo No 557) με διεθνή κουζίνα, χτισμένο το 1930 σε στυλ αρ ντεκό και αγαπημένο του «Πάπα» Χέμινγκγουεϊ για το περίφημο ντάκιρι, το «Bodeguita del Medio» (Calle Empedrado Νo 207), και ρωτήστε για τα καινούργια«paladares», τα οικογενειακά μικρά εστιατόρια της γειτονιάς με πολύ φθηνές τιμές.