Αλέξης Παπαχελάς Η επόμενη μέρα, δύσκολη για την Ελλάδα, ας μην αρχίσουμε να τρώμε τις σάρκες μας

Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς στην Καθημερινή 

Ο κορωνοϊός έχει αλλάξει για τα καλά τη ζωή μας. Κανείς δεν μπορεί να μας πει με σιγουριά πότε θα τελειώσει αυτή η κρίση, πότε θα μπορέσουμε να πούμε εκείνο το οριστικό «φτου ξελευτερία» που λέγαμε παιδιά. Για τους ηλικιωμένους και τους ευπαθείς συμπολίτες μας η στιγμή αυτή θα αργήσει πολύ. Αλλά και ο φόβος, αν όχι πανικός, που έχει κυριεύσει τη μεγάλη πλειονότητα της κοινωνίας, θα αργήσει να περάσει. Η απειλή ενός δεύτερου, πιο επικίνδυνου γύρου παραμονεύει.

Ο πλανήτης ψάχνεται. Χωρίς καθαρή παγκόσμια ηγεσία, χωρίς κανένα συντονισμό σε ένα διεθνές περιβάλλον καχυποψίας και στυγνού ανταγωνισμού. Εν τω μεταξύ, έχει αρχίσει μια μεγάλη συζήτηση για το τι πραγματικά θα αλλάξει σε μόνιμη βάση όταν σβήσει ο ιός. Το κλείδωμα στο σπίτι οδήγησε αναγκαστικά σε μια περίοδο αναστοχασμού και επαναξιολόγησης βασικών αξιών. Ακούω γύρω μου ανθρώπους που ξαναβάζουν προτεραιότητες στη ζωή τους. Ανακάλυψαν τη ζεστασιά του οικογενειακού τραπεζιού, που είχε εκλείψει από το ελληνικό σπίτι.

Αλλοι ξέχασαν τη συνήθεια του delivery και του «έξω» και τους αρέσει το σπιτικό μαγείρεμα. Πολύς κόσμος ανακάλυψε το περπάτημα και τη φύση, που μερικές φορές βρισκόταν πολύ κοντά στο σπίτι του αλλά δεν το ήξερε.

Δεν ξέρω αν τα παραπάνω αφορούν ένα κομμάτι μόνο της κοινωνίας που έχει αγωνία για το αύριο αλλά δεν ζει ούτε με τον κίνδυνο της απόλυσης ούτε της άμεσης χρεοκοπίας. Αλλιώς βιώνει κάποιος την κρίση έχοντας μια μίνιμουμ εξασφάλιση και ένα άνετο σπίτι, αλλιώς όταν δεν ξέρει κυριολεκτικά τι θα του ξημερώσει σε έναν περιορισμένο χώρο.

Ο κορωνοϊός έβγαλε βέβαια τον καλό μας εαυτό, χωρίς ταξικές ή άλλες διακρίσεις. Ανέδειξε την Ελλάδα της αλληλεγγύης, του καλού γείτονα, της προσφοράς. Φόρτωσε, όμως, και ένα κομμάτι με περισσότερο άγχος και νεύρα. Ο διχασμός ελλοχεύει. Η επόμενη μέρα θα είναι εξαιρετικά δύσκολη μέσα σε ένα περιβάλλον παγκόσμιας ύφεσης, αν όχι κραχ. Αν δεν προσέξουμε, θα αρχίσουμε να τρώμε τις σάρκες μας, μεταφορικά και κυριολεκτικά.

Είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι οι δυτικές κοινωνίες θα αλλάξουν. Οτι θα περιορίσουν τα φαινόμενα του υπερτουρισμού, της υπέρμετρης φιλοδοξίας και του ασταμάτητου κυνηγιού του κέρδους. Και πως θα αλλάξουν πολλές συνήθειες. Ηδη όλοι πλέον παραδέχονται ότι μόνο το κράτος μπορεί να αντιμετωπίσει φαινόμενα σαν την πανδημία, σε συνεργασία ασφαλώς με τον ιδιωτικό τομέα. Νιώσαμε όλοι, ως άτομα, ως κοινωνίες, ως οικονομίες, πολύ μικροί και ευάλωτοι απέναντι στον ύπουλο και απρόσμενο εχθρό.

Κάποια στιγμή, όμως, ο πανικός θα περάσει. Ο άνθρωπος έχει την τάση χωρίς να το καταλαβαίνει να ξεχνάει γρήγορα και να επιστρέφει στον κυνισμό και στις συνήθειες του παρελθόντος. Το έχουμε δει πολλές φορές στην Ιστορία, με καταστροφικά αποτελέσματα. Γι’ αυτό, όλα όσα μάθαμε αυτές τις κρίσιμες και επώδυνες εβδομάδες δεν πρέπει να τα ξεχάσουμε.