Οι ψυχολογικές επιπτώσεις του κορωνοϊού – Πλήξη, θυμός και ψυχολογική κούραση

Δύο ψυχολόγοι αναλύουν στη «Χαραυγή» τις ψυχολογικές επιπτώσεις και τα συναισθήματα που επιφέρει η πανδημία και παρουσιάζουν τρόπους αντιμετώπισης των επακόλουθών της.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες της ψυχολογίας, η απειλή της πανδημίας του κορονοϊού μπορεί να επιφέρει έντονα αρνητικά συναισθήματα όπως άγχος, φόβο, θλίψη, τα οποία τείνουν να προκαλούν ανθυγιεινές συμπεριφορές και συνήθειες, όπως υπερκατανάλωση αλκοόλ και φαγητού, υπερβολικό κάπνισμα και αϋπνία.

«Αναμφισβήτητα, η γενική κατάσταση προκαλεί το αίσθημα της αβεβαιότητας και της απώλειας, εφόσον πολλοί ανησυχούν για την υγεία τους, για τις ανεπαρκείς προμήθειες σε συγκεκριμένα προϊόντα, για τη σύγχυση στο σύστημα υγείας, αλλά και για τις σοβαρές επιπτώσεις που θα επιφέρει η πανδημία στην οικονομία», σημείωσε η εγγεγραμμένη συμβουλευτική ψυχολόγος Δρ Στέλλα Κόνια.

Η επανάληψη αρνητικών πληροφοριών αυξάνει τα επίπεδα άγχους

Για την αντιμετώπιση των προαναφερόμενων ψυχολογικών δυσκολιών, η Δρ Κόνια συστήνει να λαμβάνουμε πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές και αρμόδιες αρχές, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και να αποφεύγουμε την υπερβολική έκθεση στα ηλεκτρονικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία δύναται να συμβάλλουν σε αύξηση της ψυχολογικής δυσφορίας. «Η συχνή επανάληψη όμοιων αρνητικών πληροφοριών αυξάνει τα επίπεδα άγχους μας και συνεπώς επηρεάζει αρνητικά τον καθένα από εμάς όσον αφορά τη διαχείριση αρνητικών σκέψεων και δυσάρεστων συναισθημάτων, αλλά και την εφαρμογή δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων», επεσήμανε.

Επικοινωνία με αγαπημένα μας πρόσωπα

Σύμφωνα με τη Δρα Κόνια, η αποφυγή της συναισθηματικής απομόνωσης και του κοινωνικού αποκλεισμού μπορεί να επιτευχθεί μέσω της επικοινωνίας με άτομα που τείνουν να μας καθησυχάζουν και να μας προσφέρουν την αίσθηση της ασφάλειας και της ηρεμίας. «Πρέπει να προσαρμόσουμε την κοινωνική μας ζωή, αξιοποιώντας όσο μπορούμε τα εργαλεία που μας προσφέρει η τεχνολογία, όπως τα διαδικτυακά μέσα και επιδιώκουμε την επικοινωνία με αγαπημένα μας πρόσωπα». Όσον αφορά την έκφραση των προσωπικών μας συναισθημάτων, όπως ο πανικός και ο φόβος, η Δρ Κόνια δήλωσε ότι είναι φυσιολογικές αντιδράσεις του ένστικτου επιβίωσης του ανθρώπου και έχουν προστατευτικό ρόλο.

Επανέρχονται δυσάρεστα συναισθήματα για όσους έζησαν τα γεγονότα του πραξικοπήματος και του πολέμου

«Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, να έχουμε την ευκαιρία να μοιραστούμε όλα αυτά που μας ανησυχούν με τα κατάλληλα άτομα, τα οποία θεωρούμε ότι θα προσπαθήσουν να μας καταλάβουν και να μας στηρίξουν, χωρίς να μας επικρίνουν.

Όλοι έχουμε την ανάγκη να νιώσουμε προστατευμένοι, οπόταν είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για αλληλεγγύη και αλληλοκατανόηση. Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν υπάρχουν τα κατάλληλα άτομα στη ζωή μας, μπορούμε να επικοινωνήσουμε με κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας». Υπογράμμισε ότι για κάποια άτομα η σημερινή κατάσταση εκτάκτου ανάγκης ίσως να ενεργοποιεί κάποιο προηγούμενο ψυχικό τραύμα που έχουν βιώσει. «Είναι πιθανόν να επανέλθουν δυσάρεστα συναισθήματα και αρνητικές σκέψεις στα άτομα τα οποία έζησαν τα γεγονότα του πραξικοπήματος και του πολέμου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Υγιεινή διατροφή, ποιοτικός ύπνος και σωματική άσκηση

Αναφορικά με την καραντίνα αλλά και τη σωματική απομόνωση στο σπίτι, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες τείνουν να προκαλούν συναισθηματική απομόνωση, ψυχολογική και πνευματική κούραση, πλήξη, θυμό κ.α.

Η Δρ Κόνια συστήνει να διατηρηθεί μία ευέλικτη ρουτίνα. «Ακόμα και αν βρισκόμαστε στο σπίτι όλο το 24ωρο, είναι σημαντικό να διατηρούμε κάποιο πρόγραμμα που να ταιριάζει στον προσωπικό τρόπο ζωής που επιλέγουμε. Για παράδειγμα, είναι ωφέλιμο να διατηρούμε μια καθορισμένη ώρα για ύπνο και ξύπνημα. Σε στιγμές αβεβαιότητας και πανικού, η ρουτίνα και η δομή γενικότερα συμβάλλουν στο αίσθημα της προβλεψιμότητας και συνεπώς στο αίσθημα της ασφάλειας και της σταθερότητας».

Σύμφωνα με την Δρα Κόνια, η απασχόληση του εαυτού μας με διάφορες δραστηριότητες, όπως μουσική, διάβασμα, χειροτεχνία, παιχνίδια, τακτοποίηση χώρου, θα μας χαρίσουν το αίσθημα της ευχαρίστησης, της ικανοποίησης, αλλά και της παραγωγικότητας. Παράλληλα, αν δουλεύουμε από το σπίτι, φροντίζουμε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες, ανάλογα με τη δουλειά μας, να διαμορφώσουμε το δωμάτιο στο οποίο εργαζόμαστε με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μας κάνει να νιώθουμε οικεία.

«Η υγιεινή διατροφή, ο ποιοτικός ύπνος και η σωματική άσκηση είναι κύρια συστατικά της υγιούς ψυχολογικής κατάστασης όλων μας», κατέληξε.

Πώς αντιμετωπίζουμε τα παιδιά σχετικά με το τι συμβαίνει

Τα παιδιά είναι πολύ πιθανόν να βιώνουν, όπως και εμείς οι ενήλικες, παρόμοια δυσάρεστα συναισθήματα και αρνητικές σκέψεις αυτές τις μέρες.

Ίσως δυσκολεύονται μάλιστα, ανάλογα με το αναπτυξιακό τους επίπεδο, να καταλάβουν το τι ακριβώς βλέπουν στην τηλεόραση ή στο διαδίκτυο ή το τι ακούνε από άλλους.

«Διατηρώντας μια ανοιχτή, υποστηρικτική στάση με τα παιδιά, μπορείτε να τα βοηθήσετε τόσο να καταλάβουν όσο και να αντιμετωπίσουν επαρκώς αυτά που βιώνουν», τόνισε η Δρ Φάνη Παπαγιάννη, εγγεγραμμένη συμβουλευτική ψυχολόγος.

Δεν πρέπει να αποφεύγεται η συζήτηση για τον κορονοϊό μεταξύ γονέα και παιδιού

«Τα περισσότερα παιδιά έχουν ήδη ακούσει για τον ιό ή έχουν δει πράγματα πέραν αυτών που έχουν συνηθίσει μέχρι τώρα (π.χ. άτομα που φορούν μάσκες προσώπου). Το να μην αναφερόμαστε σε κάτι που υπάρχει, μπορεί να ενισχύσει το άγχος και το φόβο των παιδιών.

Η συζήτηση είναι λοιπόν μια ευκαιρία για να τους μεταφέρετε τα γεγονότα με ειλικρίνεια αλλά και αισιοδοξία. Μη δώσετε πάρα πολλές πληροφορίες, αλλά να είστε ανοικτοί στο να δεχτείτε ερωτήσεις από αυτά. Απαντήστε με τρόπο απλό, κατανοητό και που να ανταποκρίνεται στο αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού σας», πρόσθεσε η Δρ Παπαγιάννη.

Η Δρ Παπαγιάννη συμβουλεύει τους γονείς να προσφέρουν συναισθηματική στήριξη προς στα παιδιά τους. «Τα παιδιά σας, όπως και εσείς, είναι κατανοητό να βιώνουν ορισμένα δυσάρεστα συναισθήματα βάσει συνθηκών. Δώστε τους χώρο και χρόνο για να σας μιλήσουν για αυτά και δεχτείτε αυτά που έχουν να σας πουν ή να σας ρωτήσουν, χωρίς να τα επικρίνετε. Καθησυχάστε τα, καθώς το τι συμβαίνει αλλά και το τι νιώθουν είναι προσωρινό, και διαβεβαιώστε τα ότι θα είστε κοντά τους ό,τι και αν χρειαστούν, ό,τι και αν θέλουν να συζητήσουν».

Σύμφωνα με τη Δρα Παπαγιάννη, θα πρέπει να διατηρηθεί μία ευέλικτη ρουτίνα για ενίσχυση της αίσθησης ασφάλειας των παιδιών. «Ιδιαίτερα τώρα που τα μαθήματα έχουν ανασταλεί προσωρινά, κρατήστε μια όσο το δυνατόν περισσότερο τακτική ρουτίνα και πρόγραμμα στο σπίτι, ιδιαίτερα όσον αφορά τον ύπνο των παιδιών σας. Περιορίστε την έκθεσή τους σε μέσα μαζικής ενημέρωσης. Παράλληλα, σημαντικό είναι η ρουτίνα τους να εμπεριέχει παιγνίδι και να είναι δημιουργικοί, αλλά και ξεκούραση και χαλάρωση. Περάστε ποιοτικό χρόνο μαζί τους, αλλά αφήστε τα, υπό επιτήρηση, να αυτοαπασχολούνται, ούτως ώστε να μάθουν να νιώθουν εντάξει με το να περνούν λίγο χρόνο μόνα τους, λαμβάνοντας υπόψιν το αναπτυξιακό τους στάδιο».

Οι γονείς να γίνουν πρότυπο υγιών συμπεριφορών για τα παιδιά τους

Η Δρ Παπαγιάννη προτρέπει τους γονείς να γίνουν πρότυπο υγιών συμπεριφορών για τα παιδιά τους, έτσι ώστε να μάθουν πώς να προστατεύουν τον εαυτό τους.

«Βεβαιωθείτε ότι αυτά που τους λέτε να κάνουν τα κάνετε και εσείς. Ενθαρρύνετέ τα, για παράδειγμα, με το να πράττετε και εσείς το ίδιο, να πλένουν συχνά τα χέρια τους (ίσως τραγουδώντας μαζί ένα ρεφρέν από το αγαπημένο τους τραγούδι), δείξτε τους πώς να καλύψουν ένα φτάρνισμα ή έναν βήχα με τον αγκώνα τους ή πώς να χρησιμοποιήσουν και έπειτα να πετάξουν στον κάλαθο το χαρτομάντιλο.

Εξηγήστε τους ότι είναι καλύτερα να μην πλησιάζουν πολύ κοντά σε ανθρώπους που έχουν αυτά τα συμπτώματα και τέλος, ζητήστε τους να σας πουν εάν αισθάνονται ότι έχουν πυρετό, βήχα ή έχουν δυσκολία στην αναπνοή. Βεβαιώστε τα επίσης ότι αντιλαμβάνεστε ότι είναι δύσκολο, ίσως τρομακτικό, ίσως και λίγο βαρετό, το να μένουν περιορισμένα στο σπίτι και εξηγήστε τους το λόγο που συμβαίνει αυτό και ότι ακολουθώντας ορισμένους κανόνες θα βοηθήσετε όλοι μαζί στο να είστε ασφαλείς», όπως αναφέρει το awakengr.com.

Η Δρ Παπαγιάννη υπογράμμισε ότι είναι σημαντικό να εμπνέουν ηρεμία και ασφάλεια οι γονείς προς τα παιδιά τους. «Θα είστε σε θέση να τα βοηθήσετε πολύ καλύτερα εάν φροντίζετε και εσείς τον εαυτό σας. Εάν παρατηρήσετε, για παράδειγμα, ότι αισθάνεστε άγχος ή δυσφορία, συναισθήματα που είναι λογικό να εμφανιστούν κατά την περίοδο της πανδημίας, αφιερώστε λίγο χρόνο για να καταλάβετε τι συμβαίνει και να ηρεμήσετε προτού αλληλεπιδράσετε, συζητήσετε ή απαντήσετε σε ερωτήσεις των παιδιών σας», συμβουλεύει η Δρ Παπαγιάννη.