Μετά το lockdown το restart – H Άννα Καμαρίδη αντιπρόεδρος της GlobalWire ΑΒΕΕ μιλάει για τη σημασία της βαριάς οικονομίας στην Ελλάδα την επόμενη μέρα της πανδημίας

Η Ειρήνη Νικολοπούλου στη διαδικτυακή συζήτηση που είχε στο Delphi Economic Forum με τη Άννα Καμαρίδη, η οποία είναι αντιπρόεδρος της GlobalWire ΑΒΕΕ, αλλά και με τις Λούκα Κατσέλη, Δόμνα Μιχαηλίδη, Νίκη Γιαβρόγλου, μίλησαν για την επομένη μέρα στις επιχειρήσεις και στις επιπτώσεις που προκληθήκαν στην ελληνική οικονομία εξαιτίας της πανδημία του κορωνοϊού.

-Κυρία Καμαρίδη το 2020 αλλιώς ξεκίνησε & αλλού μας πήγε εν μια νυκτί η έστω μέσα σε ένα σαββατοκύριακο - Τα νούμερα δεν είναι αυτά που περιμέναμε, οι στόχοι που είχατε θέσει στην βιομηχανία, στις επιχειρήσεις μοιάζουν άπιαστο όνειρο;

Για να περάσουμε στην υπόθεση του κορονοϊού, των πολλαπλών και σύνθετων προβλημάτων και συνεπειών καλό θα ήταν να σημειώσουμε πως η επόμενη μέρα δεν είναι καθόλου προβλέψιμη.

Ο πόλεμος των τελευταίων 3 μηνών μας έθεσε όλους προ των ευθυνών μας. Βοηθάμε όλοι να στηθεί ένα σύγχρονο ισχυρό εθνικό σύστημα υγείας, με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας.

Υπάρχει πολύ μεγάλη ανησυχία για την επόμενη ημέρα της οικονομίας. Δυστυχώς, είμαστε στην αρχή του προβλήματος, όχι στο τέλος, πρέπει να προετοιμαστούμε για τα χειρότερα. Πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά εν μέσω καταιγίδας και δε ξέρουμε πότε θα κοπάσει και εάν η καταιγίδα θα ξεσπάσει ξανά. Τα νούμερα δεν είναι αυτά που περιμέναμε, οι στόχοι που είχαμε θέσει όλοι μας για το 2020 είναι ανέφικτοι.

Ας βάλουμε στην κορυφή των στόχων μας την εθνική ανάγκη να στηρίξουμε την εγχώρια παραγωγή. Στην κρισιμότατη καμπή που βιώνει η χώρα είναι απαραίτητο να εντατικοποιηθεί ο αγώνας για την προτίμηση των ελληνικών προϊόντων.

Παλαιότερα είχε υπολογισθεί ότι ακόμη και αν αφαιρέσουμε τους άνεργους και τους χαμηλοσυνταξιούχους, αν κάθε Έλληνας αγοράσει ελληνικά προϊόντα αξίας 1000 ευρώ στη θέση ξένων προϊόντων, τότε θα προστεθούν στην προβληματική ελληνική οικονομία 10 δισ. ευρώ

Πρέπει λοιπόν να υποστηρίξουμε τα ελληνικά προϊόντα.

Να βάλουμε την παραγωγή και την κατανάλωση στην ίδια κατεύθυνση. Να στηρίξουμε τη δική μας προσπάθεια στην οικονομία. Τα δικά μας αποτελέσματα στην παραγωγή. Το εθνικό προϊόν.

Αυτό που χρειάζεται, αυτή τη στιγμή, αν θέλουμε να έχουμε μια ανταγωνιστική Ελλάδα είναι μεγάλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις.

Ο ΟΟΣΑ- Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης- σε πρόσφατες εκτιμήσεις του για την επίδραση του κλεισίματος επιχειρήσεων λόγω κορονοϊού στο ΑΕΠ των χωρών μελών του, εκτιμά ότι η μείωση του ΑΕΠ κάθε χώρας θα κυμανθεί από 15% μέχρι και 35%. Δυστυχώς η μείωση 35% αφορά στην Ελλάδα.

Καλύτερο το σενάριο της ΚΟΜΙΣΙΟΝ (Ευρωπαϊκής Επιτροπής ) που δείχνει ως πιο λαβωμένη χώρα την Ελλάδα με 9,7% ύφεση. Η ελληνική οικονομία δέχεται τις ισχυρότερες πιέσεις και επιπτώσεις από την πανδημία, ενώ για την Ευρωζώνη προβλέπει ύφεση, κατά μέσο όρο, 7,7%.

Το πλήγμα είναι μεγαλύτερο για τη χώρα μας, κυρίως, λόγω της δομής της οικονομίας: τουρισμός και μικρή δομή επιχειρήσεων. Η πρόβλεψη για τις επενδύσεις είναι πτώση 30%, με ανάκαμψη κατά 33% το 2021.Για το 2021,η Ευρ. Επιτρ. προβλέπει ανάκαμψη κατά 7,9%, έναντι 6,3% κατά μέσο όρο στην ευρωζώνη.

Γενικότερα, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των περισσότερων, η χώρα μας αναμένεται να πληγεί συγκριτικά περισσότερο. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι η οικονομία της Ελλάδας εξαρτάται σε υπερβολικό βαθμό από τον τουρισμό, τις αερομεταφορές / ταξίδια και τις συναφείς υπηρεσίες.

Ακούγεται σοκαριστικό αλλά δεν είναι καθώς η υπερβολική εξάρτησή μας από τον τουρισμό και των συναφών δραστηριοτήτων αποτελεί χρόνια αδυναμία της δομής της οικονομίας μας. Δεν είναι έκπληξη για όλους εμάς που επισημαίνουμε εδώ και χρόνια την ανάγκη να αναπτυχθούν και άλλοι παραγωγικοί κλάδοι στη χώρα, να γίνουμε ισχυρότεροι στην παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών.

-Εκπροσωπείτε στο πάνελ μας την βαριά βιομηχανία που χρόνο με το χρόνο έγινε τομέας προς εξαφάνιση - τώρα παρά ποτέ γιατί καθίσταται Εθνική ανάγκη να ανάψουν πάλι τα φουγάρα μας;

Αν θέλουμε να διαψεύσουμε τις προβλέψεις και να μειώσουμε το ποσοστό της οικονομικής ύφεσης και τη μείωση των εξαγωγών, θα πρέπει να πάρουμε δραστικά μέτρα, να υποστηρίξουμε την οικονομία και κυρίως τις παραγωγικές και εξαγωγικές επιχειρήσεις.

Αφήσαμε στην άκρη τη πρωτογενή μας παραγωγή, τη γη μας, τα χωράφια μας, αφήσαμε στην άκρη τη δευτερογενή μας παραγωγή, τη μεταποίηση και τη βιομηχανία. Σήμερα η βιομηχανία τροφίμων στηρίζει την οικονομία μας όπως και η φαρμακοβιομηχανία.

Αφήσαμε όμως τα φουγάρα μας να σβήσουν. Έσβησε η χαλυβουργία, έσβησε η αληθινή βαριά μας βιομηχανία.

Ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέας της οικονομίας είναι πρωταρχικής σημασίας για κάθε χώρα. Οφείλουμε να επανέλθουμε στην παραγωγική διαδικασία. Στην παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, καινοτόμα και εξαγώγιμα. Είναι εθνική ανάγκη.

Στη χώρα μας, η συνεχής εγκατάλειψη της μεταποίησης και ο αρνητισμός απέναντι στην επιχειρηματικότητα είχαν ριζώσει στην νοοτροπία της Πολιτείας, στους νόμους, στις διαδικασίες, στο δημόσιο διάλογο και τις πολιτικές προτεραιότητες, με αποτέλεσμα, να συρρικνωθεί δραματικά η μεταποιητική βάση.

Το στοιχείο αυτό, συνδυαζόμενο με την απώλεια ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, οδήγησαν στην εκτόξευση του ελλείμματος στο εξωτερικό ισοζύγιο, καθιστώντας τη χώρα, σε συνδυασμό με τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό, διπλά ευάλωτη σε κάθε διεθνή κρίση.

Παρά τις επιπρόσθετες δυσκολίες με τις οποίες βρέθηκε αντιμέτωπη, η ελληνική βιομηχανία επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στα χρόνια της κρίσης.

Με βάση μελέτη του ΙΟΒΕ το 31% του ΑΕΠ είναι η συνολική επίδραση της βιομηχανίας, 1,2 εκ θέσεις εργασίας οφείλονται στη βιομηχανία, δηλαδή 1 στους 4 εργαζομένους απασχολείται σε βιομηχανικές δραστηριότητες ή σε δραστηριότητες που οφείλονται στη βιομηχανία.

Η βιομηχανία συνεισφέρει το 40% του συνολικού φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων, ενώ ακόμα και μέσα στην κρίση πραγματοποίησε πάνω από 50 δις επενδύσεις .Επίσης το 87% των εξαγωγών αγαθών οφείλεται στη βιομηχανία.

Όσο ισχυρότερη η Βιομηχανία λοιπόν , τόσο μεγαλύτερη η επάρκεια και η αυτονομία. Οι χώρες με ισχυρή βιομηχανία ανταπεξέρχονται καλύτερα. Αν και καμία χώρα δε γίνεται να είναι 100% αυτάρκης και να καλύπτει τις ανάγκες της συνολικά χωρίς την ανάγκη για εισαγωγές, εντούτοις η κάλυψη ενός ποσοστού αυτών των αναγκών από την εγχώρια παραγωγή είναι σε κάθε περίπτωση θετική. Γι’ αυτό λοιπόν κρίνεται απαραίτητη η ανάπτυξη μιας ισχυρής βιομηχανικής παρουσίας.

Επιπρόσθετα η Βιομηχανία έχει την δυνατότητα και την ικανότητα να προσαρμόζεται και να λειτουργεί έστω και με μειωμένους ρυθμούς, στηρίζοντας έτσι ως εργοδότης εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες και ελαφρύνοντας αντίστοιχα τα βάρη των κρατικών επιδοτήσεων.

Επίσης η βιομηχανία δεν παρουσιάζει τη μεταβλητότητα και τους κύκλους που εμφανίζουν άλλες δραστηριότητες , όπως ο τουρισμός και προσφέρει σταθερή απασχόληση.

Ταυτόχρονα υποστηρίζει με τη δραστηριότητά της μεγάλες εφοδιαστικές αλυσίδες ενώ παίζει σημαντικό ρόλο για την ανάσχεση του brain drain.

Η βιομηχανία είναι ο μόνος οικονομικός κλάδος που στηρίζει την έρευνα και καινοτομία στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Η ακαδημαϊκή κοινότητα έχει άμεση συμμετοχή σε όλη τη διαδικασία της έρευνας και καινοτομίας r&d που είναι συνυφασμένη με την πρόοδο της βαριάς βιομηχανίας. Η βιομηχανία αποτελεί βασικό στήριγμα για την έρευνα στην ανώτατη παιδεία.

Η Ελλάδα ξεκάθαρα μπορεί και επιβάλλεται να έχει βαριά βιομηχανία. Η βιομηχανία είναι έτοιμη να επιταχύνει τις μηχανές της για να συμβάλει σημαντικά στην ανάταξη της εθνικής οικονομίας, ιδιαίτερα δε αν αναγνωριστεί ο ρόλος της και της δοθεί η κατάλληλη και δίκαια στήριξη και εμπιστοσύνη από την Πολιτεία.

-Επιβάλλεται μεν , πως όμως αυτό θα γίνει εφικτό, όταν ο κορωνοϊός αποτέλειωσε εκ νέου την ικμάδα την επανεκκίνηση την αισιοδοξία Με την εμπειρία σας & μία αναγκαία αντικειμενική θεώρηση της επόμενης μέρας, που θα στρέφατε την πολιτεία εθνική & ευρωπαϊκές πηγές για να υπάρξει ξανά φώς στην βιομηχανία;

Τα δομικά προβλήματα που ακουμπούν συνολικά την ενεργοβόρο βαριά βιομηχανική δραστηριότητα της χώρας παραμένουν.

Πρώτο και βασικό ζητούμενο το κόστος ενέργειας. Το θέμα της ενέργειας είναι σημαντικό γιατί το 60% της παραγωγής των ελληνικών εργοστασίων κατευθύνεται στο εξωτερικό. Επομένως πρέπει να έχουμε ένα κόστος ενέργειας που να είναι ανταγωνιστικό.

Δεν μπορούν να υπάρξουν εξαγωγές χωρίς ο πιο σημαντικός συντελεστής κόστους να μην είναι ανταγωνιστικός .Φυσικό αέριο και ρεύμα είναι πάνω του 50% του βιομηχανικού κόστους. Και αυτό δε προέρχεται από το κόστος προϊόντος αλλά από τους συμπληρωματικούς φόρους, όπως φόρους καυσίμων κλπ. Αυτό επιδεινώνει τη κατάσταση μας. Μας κάνει μη ανταγωνιστικούς. Όπως επίσης και οι μεγάλες εργοδοτικές εισφορές, το μη μισθολογικό κόστος.

Επίσης για την επόμενη μέρα των επιχειρήσεων, πρέπει άμεσα να αξιοποιηθούν τα Χρηματοδοτικά προγράμματα και να διοχετευτούν στις επιχειρήσεις καθώς η ρευστότητα των επιχειρήσεων είναι ίσως και ο σημαντικότερος παράγοντας για την επιβίωσή τους.

Όλα τα κονδύλια που παρέχονται προς τις επιχειρήσεις (ΕΣΠΑ, Περιφερειακά προγράμματα, Αναπτυξιακός Νόμος και άλλα) θα πρέπει να κινηθούν με γρήγορους ρυθμούς το επόμενο διάστημα και αυτό απαιτεί απλούστευση των διαδικασιών και της γραφειοκρατίας με ηλεκτρονικές συναλλαγές έτσι ώστε να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις αλλά και κατ' επέκταση η γενικότερη οικονομία της χώρας.

Αυτή την στιγμή η μόνη διέξοδος των επιχειρήσεων για είσπραξη χρημάτων είναι τα χρηματοδοτικά προγράμματα τα οποία θα εισέλθουν στην οικονομία και θα δώσουν μια ανάσα σε όλους τους κλάδους.

Οι επιχειρήσεις προετοιμάζονται για το νέο "χτύπημα" και για τον λόγο αυτό αναζητούν νέες πηγές χρηματοδότησης και παροχής ρευστότητας.

Μεγάλο στοίχημα η παροχή ρευστότητας στην αγορά, αλλά και η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από το τραπεζικό σύστημα. Το οικονομικό επιτελείο, οι τράπεζες, αλλά και η Τράπεζα της Ελλάδος, πρέπει να σχεδιάσουν συντονισμένα τα βήματα της επόμενης ημέρας.

Ρευστότητα που θα διοχετευθεί στην οικονομία με χαμηλά επιτόκια, είτε απευθείας από το κράτος ή από τις τράπεζες, συνδυαστικά με δημόσια προγράμματα επιδότησης τόκων ή εγγυοδοτικά.

Εκτιμάται πως η χρηματοδότηση μπορεί να φτάσει έως τα 15 δισ. ευρώ μέχρι τέλος του 2020. Ας ελπίσουμε η μόνιμη αγωνία των επιχειρήσεων για το χρηματοοικονομικό κόστος, με τα πολύ μεγάλα επιτόκια δανεισμού -τα τριπλάσια της Ευρώπης-να βρει διέξοδο.

Κάθε κρίση είναι και μια ευκαιρία και η κρίση του κορονοϊού ας γίνει η ευκαιρία να ενισχυθεί επιτέλους ουσιαστικά η παραγωγική βάση της χώρας μας. Όμως χρειάζεται πολιτική βούληση. Δεν αρκεί ο δυνατός επιχειρηματίας. Χρειάζεται τους κυβερνόντες κοντά, να ακούνε και να μη βάζουνε εμπόδια, εάν δε μπορούν να βοηθήσουν.

Πιστεύω ότι έχουμε άξιους ανθρώπους στη δημόσια διοίκηση. Πιστεύω ότι θα σταθούν στο πλευρό της υγιούς επιχειρηματικότητας. Θα τη στηρίξουν και θα την ενισχύσουν. Το έχουν αποδείξει το τελευταίο 6μηνο με τις γρήγορες μεταρρυθμίσεις, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, με τη καθαριότητα, ραγδαίες εξελίξεις μέσα σε λίγες μόλις εβδομάδες.

Και εμείς θα κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας να ενισχύσουμε την ελληνική οικονομία με επενδύσεις και νέες μονάδες. Αρκεί να μας αφήσουν να κάνουμε τη δουλειά που ξέρουμε χωρίς κωλύματα -την ελληνική παραγωγή.

Το Συμπέρασμα της Άννας Καμαρίδη.

Ακράδαντα πιστεύω ότι οι κρίσεις γεννάνε ευκαιρίες. Να είμαστε έτοιμοι να τις αρπάξουμε, να μεγαλουργήσουμε και να ανατρέψουμε τα στατιστικά που δείχνουν την Ελλάδα πάλι να πιάνει πάτο.

Όπως γίναμε παγκόσμιο υπόδειγμα στην διαχείριση του κορονοϊού, έτσι να γίνουμε και υπόδειγμα οικονομικής ανάπτυξης.

Είναι η τελευταία ευκαιρία για να αναπροσαρμόσουμε την αναπτυξιακή στρατηγική μας αλλά και το εκπαιδευτικό σύστημα και την επαγγελματική κατάρτιση σε πιο ρεαλιστικές και στέρεες βάσεις.

Επιβάλλεται να αναπροσαρμόσουμε το παραγωγικό μας μοντέλο προς την παραγωγή, την τεχνολογία, την καινοτομία, τη δημιουργία, την αυτάρκεια αλλά και τις εξαγωγές.

Η κυβέρνηση θα πρέπει να καταρτίσει ένα νέο στρατηγικό σχέδιο, με τρεις βασικούς πυλώνες:

• Προσέλκυση επενδύσεων για την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών.
• Στήριξη των επιχειρήσεων και της εργασίας.
• Επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών και του ψηφιακού μετασχηματισμού του Δημοσίου.

Να πάμε από το lockdown στο restart δίνοντας δυνατότητες για νέες παραγωγικές επενδύσεις. Ώστε η επόμενη μέρα των περιορισμών του κορονοΪού να είναι μια μέρα με προοπτική.