Πάνος Καρβούνης: Πως θα μπει τέλος στις «Μόριες» & τέλος στο διαβόητο «Δουβλίνο» - Όχι μόνο η Ελλάδα αλλά όλη η Ευρώπη συνυπεύθυνη στο μεταναστευτικό

Η νέα πρόταση της Ευρ. Επιτροπής για το προσφυγικό στοχεύει στην εμπλοκή όλων των χωρών της ΕΕ στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, που σήμερα βρίσκεται κυρίως πάνω στους ώμους των χωρών της πρώτης γραμμής, όπως η Ελλάδα.

Η Ευρ. Επιτροπή έζησε όμως τα τελευταία χρόνια τη κακή εμπειρία της «ανυπακοής χωρίς κυρώσεις» από ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ, απέναντι στο προηγούμενο σύστημα, το οποίο εισήγαγε την υποχρεωτική αλληλεγγύη υπό τη μορφή της μετεγκατάστασης των προσφύγων σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Αρνητικές πρωταγωνίστριες αυτού του κινήματος ήταν οι χώρες του Βίσεγκραντ ( κυρίως Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία).

Για το λόγο αυτό η Ευρ. Επιτροπή ,σε μια προσπάθεια να υπάρξει ομόφωνη συμφωνία με τη νέα πρόταση της, επιβεβαιώνει μεν την υποχρεωτική αλληλεγγύη όλων των κρατών- μελών της ΕΕ, αυτή όμως δεν θα έχει πια μόνο τη μορφή της μετεγκατάστασης. Η υποχρεωτική αλληλεγγύη θα είναι πλέον ευέλικτη και θα μπορεί να εκφρασθεί είτε με μετεγκατάσταση, είτε με ανάληψη της ευθύνης για επιστροφές στις χώρες προέλευσης όσων δεν δικαιούνται ασύλου ,είτε με άλλου είδους πρακτική βοήθεια για την αντιμετώπιση των ροών.

Θα υπάρξουν ασφαλώς πολλές βελτιωτικές εισηγήσεις πάνω σ´αυτή τη πρόταση από τα κράτη -μέλη, τα οποία άρχισαν να την εξετάζουν με ενδιαφέρον, καθώς αναμενόταν πολλούς μήνες λόγω των εκτενών διαβουλεύσεων που απαιτεί αυτό το μεγάλο ευρωπαϊκό πρόβλημα.

Γραφεί ο Πάνος Καρβούνης...

Στο πλαίσιο αυτό θα πρότεινα να εξετασθεί η δυνατότητα θέσης των κέντρων υποδοχής, καταγραφής, ελέγχου, φιλοξενίας, που βρίσκονται στα σύνορα της ΕΕ, υπό ευρωπαϊκή διαχείριση.

Μια τέτοια φόρμουλα θα μετέθετε το βάρος ,που επωμίζονται οι χώρες της πρώτης γραμμής σήμερα -αλλά και στο μέλλον αφού η νέα πρόταση της Επιτροπής δεν αλλάζει κάτι σ´ αυτό το κομβικό σημείο- σε όλες τις χώρες της ΕΕ, οι οποίες θα έχουν την ευθύνη για όλες τις διαδικασίες ελέγχου των αφίξεων, διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου και των προσφυγών στις απορριπτικές αποφάσεις, κατανομής όσων δικαιούνται ασύλου σε όλες τις χώρες της ΕΕ, επιστροφής στις χώρες προέλευσης των οικονομικών μεταναστών κλπ, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η νέα πρόταση της Ευρ. Επιτροπής περί ευέλικτης αλληλεγγύης.

Η φιλοξενία σε αυτά τα συνοριακά κέντρα θα διενεργείται επίσης από και με την οικονομική και πρακτική συνδρομή όλων των χωρών της ΕΕ κι όχι από το κράτος-μέλος στο έδαφος του οποίου βρίσκονται.

Έτσι η παρουσία της Ευρώπης θα γίνει πιο ορατή στους πολίτες, αλλά και πιο αποτελεσματική, γιατί κανένα κράτος- μέλος της ΕΕ δεν θα μπορεί πια να αποσείει τις ευθύνες του, αφού θα εμπλέκεται άμεσα στην αλυσίδα των ελέγχων εισόδου και της διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου.

Η Ελλάδα δηλαδή δεν θα είναι πια η μόνη υπεύθυνη, όπως συμβαίνει σήμερα, για τα συνοριακά κέντρα υποδοχής ή hot spots στην ηπειρωτική και νησιώτικη χώρα. Θα μοιράζεται την ευθύνη αυτή με όλες τις χώρες της ΕΕ κι όλες πλέον μαζύ θα αποφασίζουν και θα εκτελούν τις κοινές αποφάσεις που θα λαμβάνονται για παροχή ασύλου κι επιμερισμού των προσφύγων ή για την επιστροφή στις χώρες προέλευσης των οικονομικών μεταναστών .

Αυτό θα σημάνει το πραγματικό τέλος του κανονισμού του Δουβλίνου, το οποίο αποτελεί ένα άνισο σύστημα ,που οδήγησε σε μείζονες ανισορροπίες εις όφελος των ευρωπαϊκών χωρών της «δεύτερης γραμμής».

Τα συνοριακά κέντρα αυτά θα συνιστούν λοιπόν χώρους transit υπό ευρωπαϊκή διοίκηση.

Μια τέτοια προσέγγιση θα επιφέρει μεγάλη βελτίωση του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, θα το καταστήσει πιο διαφανές, πιο συλλογικό, πιο αλληλέγγυο, απαλείφοντας το συγκρουσιακό κλίμα μεταξύ χωρών της πρώτης γραμμής και των «δύστροπων» εταίρων στα μετόπισθεν, μέσα από τη κοινή διαχείριση και τις σχέσεις εμπιστοσύνης που θα αναπτυχθούν. Έτσι θα βάλουμε τέλος στις Μόριες, αλλά και στην υποκρισία όσων χωρών αρνούνται σήμερα να επιμεριστούν τίμια ένα βάρος καθαρά ευρωπαϊκό, κρυπτόμενοι πίσω από την εθνική κυριαρχία των χωρών της πρώτης γραμμής.

Μάλιστα αυτός ο ρόλος θα μπορούσε ν´ανατεθεί στη προτεινόμενη, εδώ και πολλά χρόνια από την Ευρ. Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου, γεγονός που θα είχε το πλεονέκτημα ότι αυτή η υπηρεσία θα εφάρμοζε με ομοιογένεια τις ίδιες μεθόδους,κανόνες, καλές πρακτικές κλπ σε όλα κέντρα που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.

Πάνος Καρβούνης

Τέως Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της ΕΕ στην Ελλάδα

Κύριος Σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ