Η Άννα Διαμαντοπούλου για την Παιδεία: «Κάποιοι θα πουν ότι η Διαμαντοπούλου προτείνει στους νέους Έλληνες να γίνουν καπνοδοχοκαθαριστές!»

Το 2016 παρέμεινα για ένα μεγάλο διάστημα στο Βερολίνο ως υπότροφος του Ιδρύματος Robert Bosch. Στη διαδρομή μου κάθε πρωί προς τα γραφεία, συναντούσα δύο νέους κατάξανθους Γερμανούς οι οποίοι φορούσαν κάτι που θύμιζε μαύρο σμόκιν, ένα ψηλό μαύρο καπέλο και κρατούσαν στα χέρια τους μια μαύρη θήκη που θύμιζε μουσικό όργανο.

Στην αρχή νόμισα ότι γυρίζουν κάποια ταινία, στη συνέχεια συζητώντας με τους Γερμανούς συναδέλφους μου, μου εξήγησαν ότι είναι Schornsteinfeger: καπνοδοχοκαθαριστές!

Το θέμα μού κίνησε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον και άρχισα να τους παρακολουθώ συστηματικά. Διαθέτουν μια σύγχρονη ιστοσελίδα, με την οποία ενημερώνουν συνεχώς για όλα τα ενδιαφέροντα του κλάδου. Ετσι βλέπει κανείς τα σύγχρονα εκπαιδευτήριά τους σε διάφορα ομοσπονδιακά κρατίδια, τη συνεχή επικαιροποίηση των προδιαγραφών τους σε σχέση με τις εξελίξεις στον χώρο των κατασκευών, τα πιστοποιητικά και τη συνεχή αξιολόγηση και αναβάθμισή τους, τις κοινωνικές εκδηλώσεις του σωματείου με απόδοση ετήσιων βραβείων στους καλύτερους, την επενδυτική τους δραστηριότητα σε εμπορικές εταιρείες, αλλά και σε καινοτόμες επενδύσεις για νέα υλικά στις καμινάδες, γράφει η Άννα Διαμαντοπούλου στην Καθημερινή.

Αξιοπρεπείς επαγγελματίες, για τους οποίους η κοινωνία τρέφει σεβασμό και έχει την ανάγκη τους. Σήμερα έχουν εξελιγμένα εργαλεία και μεθόδους αλλά διατηρούν με επιτυχία την παράδοση του επαγγέλματός τους.

Η αναγκαία στροφή των νέων στα παραδοσιακά και σύγχρονα τεχνικά επαγγέλματα είναι ένα στοίχημα που δεν πρέπει να χάσουμε. Η στροφή αυτή είναι ένα σύνθετο ζήτημα, με οικονομικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές διαστάσεις. Απαιτείται σύστημα αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων και δικαιωμάτων, με αυστηρές και αξιοκρατικές διαδικασίες, συνεργασία εκπαιδευτικών και ελεύθερων επαγγελματιών μέσα στο σχολείο, συνδυασμός της τεχνικής εξειδίκευσης με τη μαθητεία. Αυτό σημαίνει κίνητρα για συνεργασία με τις επιχειρήσεις από το πρώτο έτος, ορθολογική φορολογική πολιτική για τους επαγγελματίες, νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τα σωματεία και ευρεία εκστρατεία ενημέρωσης των νέων ανθρώπων και των γονέων τους, για τις ευκαιρίες της αγοράς εργασίας.

Στην τεχνική εκπαίδευση, η μεταρρύθμιση αφορά συνεργασίες πολλών υπουργείων και εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα. Η ροή σπουδαστών από δεκάδες σχολές, οι οποίες δεν προσφέρουν ούτε ακαδημαϊκή γνώση ούτε επαγγελματικό μέλλον, προς τον κόσμο των τεχνικών επαγγελμάτων, θα αλλάξει τα δεδομένα στην οικονομία και θα δώσει επαγγελματικό μέλλον σε εκατοντάδες χιλιάδες νέους. Ταυτόχρονα, πρέπει ως πολιτεία και πανεπιστημιακή κοινότητα, να συμφωνήσουμε στο τι σημαίνει πανεπιστήμιο και τι οφείλει αυτό να προσφέρει στους νέους και στη χώρα. Στο Πανεπιστήμιο συνυπάρχουν και συνεργάζονται διαφορετικές επιστήμες.

Επειτα από χρόνια στρεβλής μεγέθυνσης και όχι ανάπτυξης του πανεπιστημίου, ταυτίστηκε ο λόγος ύπαρξής του με τον μεγάλο αριθμό των φοιτητών –πελατειακή λογική– και την οικονομική συμμετοχή τους στην τοπική οικονομία. Αυτό οδήγησε σε στρατιές αιωνίων φοιτητών, απελπισμένων γονιών και ανέργων πολιτών. Η ορθολογική αντιμετώπιση των τμημάτων και των σχολών από το υπουργείο και τις συγκλήτους, είναι μια ιστορικών διαστάσεων ευθύνη.

Οι παγκόσμιες εξελίξεις στα πανεπιστήμια, στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, αλλάζουν τα δεδομένα ως προς τις μεθόδους διδασκαλίας, τις υποδομές, τη φύση των προγραμμάτων, το επίπεδο των διδασκόντων, τις προδιαγραφές της έρευνας και τις διεθνείς συνεργασίες. Τμήματα με λίγους καθηγητές, χωρίς εργαστήρια, χωρίς σύνδεση με τις άλλες σχολές, με ελάχιστη συμμετοχή φοιτητών, με ελάχιστους αποφοίτους, θα έπρεπε να κλείνουν αυτόματα με πρόταση των συγκλήτων και απόφαση των Συμβουλίων των πανεπιστημίων. Στην εποχή, λοιπόν, του Ψηφιακού Μετασχηματισμού, των εκπληκτικών ακαδημαϊκών και ερευνητικών εξελίξεων, η συζήτηση στη χώρα αφορά το εάν θα υπάρχει φύλαξη στα πανεπιστήμια και αν θα λειτουργούν τμήματα που δεν έχουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις.

Τα θαρραλέα βήματα που αφορούν σταθμισμένη βάση εισαγωγής και τον εξορθολογισμό του χάρτη των ΑΕΙ, είναι αναγκαία και σημαντικά, αναμένεται όμως το συνολικό θεσμικό πλαίσιο, που θα αλλάζει το μοντέλο διοίκησής τους και θα συναρτά τη χρηματοδότηση τους από το Ταμείο Ανάκαμψης, με τους στόχους που θα θέτει η πολιτεία και θα αφορούν τις προτεραιότητες της χώρας και το συμφέρον των νέων ανθρώπων.

Οι μεταρρυθμίσεις στα πανεπιστήμια και στην τεχνική εκπαίδευση είναι μεταρρυθμίσεις που συνδέονται άμεσα μεταξύ τους, για τις οποίες υπάρχουν εδώ και χρόνια ολοκληρωμένες και συμφωνημένες προτάσεις, με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων του ΟΟΣΑ και, ταυτόχρονα, υπάρχει η μοναδική δυνατότητα χρηματοδότησής τους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι εξαιρετικά αισιόδοξο ότι έχουν συμπεριληφθεί ΑΕΙ και τεχνική εκπαίδευση στην ελληνική πρόταση. Απαιτούνται γρήγορες μεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές γίνονται και πρέπει να γίνουν τώρα, έστω και μέσα στην πανδημία, με όλες τις δυσκολίες που αυτό σημαίνει.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει –και έχει αργήσει πολύ σ’ αυτό– μία κατάσταση χάους που παρέλαβε το 2019, όπου η πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ σε μία νύχτα, δημιούργησε τεράστια σύγχυση και θα έχει επιπτώσεις για τα επόμενα πολλά χρόνια. Τέλος, για να μην απορούμε για τη στάση των πολιτών απέναντι στους πολιτικούς, να θυμηθούμε ότι κάποιοι βουλευτές και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ήταν τότε υπουργοί και στήριξαν το κλείσιμο 35 τμημάτων ΑΕΙ το 2011-2012, με ακαδημαϊκή και οικονομική τεκμηρίωση, ενώ σήμερα κρατούν εντελώς αντίθετη στάση.

Ενα μικρό υστερόγραφο: Ενδέχεται κάποιοι να πουν ότι η Διαμαντοπούλου προτείνει στους νέους Ελληνες να γίνουν καπνοδοχοκαθαριστές! Αυτό θα είναι μία επιπλέον απόδειξη για το πόσο τους χρειαζόμαστε, μήπως και φύγει η κάπνα από το μυαλό ορισμένων.

* Η κ. Αννα Διαμαντοπούλου είναι πρόεδρος του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, πρώην επίτροπος Ε.Ε., πρώην υπουργός.