Good News: Eπιτέλους ξεκινάει το... λίφτινγκ σε 100 αγάλματα της Αθήνας που έχουν παραδοθεί στο έλεος των βανδαλισμών! (Φωτό)

Αποτελούν τεκμήρια της ιστορίας της πρωτεύουσας συνθέτοντας ένα υπαίθριο μουσείο της νεότερης γλυπτικής τέχνης.


Η «Ηπειρος» είναι ίσως το πιο ταλαιπωρημένο γλυπτό, καθώς δεν υπάρχει σημείο που να μην έχει βανδαλιστεί. Βρίσκεται στον πεζόδρομο της Τοσίτσα. Οι προσπάθειες του δήμου να το αποκαταστήσει αποδεικνύονται άκαρπες

Της Αφροδίτης Καριμάλη - Έθνος

Τα γλυπτά του Δήμου Αθηναίων, που κοσμούν αρκετά σημεία της πρωτεύουσας, δυστυχώς δεν χαίρουν της προσοχής που τους αξίζει. Συχνά πέφτουν θύματα κλοπών, βανδαλισμών, ενώ πολλές φορές γίνονται καμβάς για να εκφραστεί η λαϊκή οργή. Ακόμα και στην περίπτωση που γλιτώσουν από την καταστροφική μανία των ανθρώπων, δέχονται βαριά πλήγματα από την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Στην κατεύθυνση αυτή, ο Δήμος Αθηναίων πρόκειται να υλοποιήσει πρόγραμμα αποκατάστασης των υπαίθριων γλυπτών έργων τέχνης, καθώς το συμβούλιο δημοσίων έργων του υπουργείου Υποδομών ενέκρινε τους τεχνικούς όρους σχετικού διαγωνισμού.

Συνολικά 100 έργα εντάσσονται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα προϋπολογισμού 771,2 εκατ. ευρώ. Ο διαγωνισμός αναμένεται να διεξαχθεί σε δύο μήνες και το έργο να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2014.

Το πρόγραμμα προβλέπει την αποκατάσταση 100 γλυπτών έργων τέχνης (ανδριάντες, προτομές, ολόσωμα, στήλες, ελεύθερες συνθέσεις), που ανήκουν στην ιδιοκτησία του Δήμου Αθηναίων.


Ανεπανόρθωτες βλάβες στα μνημεία προκαλούν τα γκράφιτι, καθώς τα υλικά βαφής εμποτίζουν το μάρμαρο. Στη φωτογραφία, μαρμάρινο άγαλμα της θεάς Κυβέλης
Συνολικά στον δήμο ανήκουν περί τα 200 γλυπτά εκ των οποίων τα περισσότερα είναι έργα μεγάλων καλλιτεχνών του 19ου και 20ού αιώνα. Στην πλειοψηφία τους έχουν καταπονηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, από συνεχείς βανδαλισμούς και από την ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά και τις καιρικές συνθήκες που προκαλούν φθορές και διάβρωση των μετάλλων, αποσάθρωση ή ασβεστοποίηση των επιφανειών τους.

Τα γκράφιτι

Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Πουλούδη, τμηματάρχη στο Τμήμα Παραδοσιακών Κτιρίων και Μνημείων της Διεύθυνσης Συντήρησης και Αυτεπιστασίας, το κυριότερο πρόβλημα είναι τα γκράφιτι καθώς τα υλικά βαφής εμποτίζουν το μάρμαρο προκαλώντας ανεπανόρθωτες βλάβες σε σημαντικά μνημεία.


Η ορειχάλκινη προτομή του Συνταγματάρχη Ψαρρού, η προτομή του Χοσέ Μαρτί (1853-1895), εθνικού ήρωα της Δημοκρατίας της Κούβας, ορειχάλκινο ανάγλυφο στη μνήμη του Σωτήρη Πέτρουλα, η χάλκινη προτομή του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και η προτομή του Νίκου Καζαντζάκη. Ολα τα μνημεία κλάπηκαν και ορισμένα από αυτά εντοπίστηκαν σε επιχειρήσεις εμπορίας χαλκού στον Ασπρόπυργο
Συνήθως στο στόχαστρο βρίσκονται οι... μύτες των αγαλμάτων και όχι μόνο. Στο παρελθόν, άγνωστοι είχαν κόψει τα χέρια από το άγαλμα του Κανάρη στην Κυψέλη αλλά και το σπαθί του Μακρυγιάννη, στην Αρεοπαγίτου. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι επιθέσεις έχουν πολιτική χροιά. Το άγαλμα του Τρούμαν αποτελεί κόκκινο πανί για το αντιαμερικανικό συναίσθημα, ενώ το άγαλμα της «Ηπείρου» στην Τοσίτσα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, δέχεται συχνά «παρενοχλήσεις» με γκράφιτι και πολύ συχνά ερωτικού περιεχομένου.

Ωστόσο στους αρμόδιους του δήμου προκαλεί «πονοκέφαλο» το ζήτημα της φύλαξης των γλυπτών, μετά την αποκατάστασή τους. Ομως, όπως τονίζουν, είναι πρακτικά αδύνατο να διασφαλιστεί, καθώς τα γλυπτά βρίσκονται διάσπαρτα στην πόλη.


Σημειώνεται ότι ο Δήμος Αθηναίων προχωρά σε δύο ακόμα δράσεις. Η πρώτη προβλέπει την «Παραγωγή ενη?ερωτικού υλικού για άτο?α που αντι?ετωπίζουν προβλή?ατα όρασης για τα γλυπτά της πόλης των Αθηνών» σε σύστη?α γραφής Braille για τυφλούς και την αναπαραγωγή του σε ηχητικό αρχείο.

Η δεύτερη αφορά τη «Χρήση σύγχρονων ?έσων ά?εσης επικοινωνίας για την ενη?έρωση και πληροφόρηση του κοινού για τα γλυπτά της πόλης των Αθηνών» με τη δημιουργία mobile app για κινητά και tablet που θα κάνουν ξενάγηση στα γλυπτά της πόλης.


Στον δήμο επιστράφηκε η προτομή του Αθανάσιου Κ. Λευκαδίτη, ιδρυτή του Ελληνικού Προσκοπισμού, που εντοπίστηκε σε χυτήριο
Στο μεταξύ, σύμφωνα με σχέδιο κανονιστικής πράξης του δήμου, οι υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων θα έχουν την «ευθύνη της καταγραφής, φωτογράφισης, τεκμηρίωσης όλων των γλυπτών έργων που βρίσκονται στους δημόσιους χώρους της πόλης των Αθηνών, ακόμα και αυτών πού βρίσκονται στη δικαιοδοσία άλλων φορέων.

Η καταγραφή και τεκμηρίωση θα περιλαμβάνει στοιχεία για το ιστορικό του κάθε έργου, όπως προκύπτουν από τα αρχεία του Δήμου, του ίδιου του γλύπτη, καθώς και άλλων φορέων (όπως ημερομηνία που δημιουργήθηκε, διαδικασία επιλογής και χωροθέτησης, ονόματα των κριτών που το ενέκριναν και βιογραφικό του δημιουργού του.

ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΕΚΑΝΑΝ... ΦΤΕΡΑ
Κλεμμένες προτομές βρέθηκαν σε χυτήρια!

Εννέα χάλκινες προτομές έχουν κλαπεί από τους δρόμους της Αθήνας, εκ των οποίων πέντε εντοπίστηκαν σε επιχειρήσεις εμπορίας χαλκού στον Ασπρόπυργο.

Συγκεκριμένα πρόκειται για τις χάλκινες προτομές των:

1 Θάνου Σκούρα, προέδρου της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ. Τοποθετήθηκε το 1995 στη διασταύρωση των οδών Κελαινούς και Θάσου στην Κυψέλη, εκλάπη το 2012 και λίγο μετά εντοπίστηκε σε χυτήριο.

2 Συνταγματάρχη Ψαρρού, του 5/42 Συν/ντος Ευζώνων. Τοποθετήθηκε το 1997 στη συμβολή της οδού Πατησίων και λεωφόρου Αλεξάνδρας.

Το γλυπτό επίσης έχει επιστραφεί στον δήμο.

3 Αθανάσιου Πετιμεζά, επικηρυγμένου από τους Τούρκους αγωνιστή. Τοποθετήθηκε το 1992 στη διασταύρωση της οδού Χατζηδάκη και της λεωφόρου Γαλατσίου στη Κυψέλη.

Εκλάπη στις αρχές του 2012, λίγους μήνες μετά εντοπίστηκε στον Ασπρόπυργο και επιστράφηκε στον δήμο.

4 Αθανάσιου Κ. Λευκαδίτη, ιδρυτή του Ελληνικού Προσκοπισμού. Το 1967 τοποθετήθηκε στην πλ. Αργεντινής Δημοκρατίας, στη συμβολή της οδού Πατησίων και λεωφόρου Αλεξάνδρας. Ανάλογη τύχη είχε και το συγκεκριμένο γλυπτό, εντοπίστηκε σε χυτήριο και επιστράφηκε στον δήμο.

5 Χοσέ Μαρτί (1853-1895), εθνικού ήρωα της Δημοκρατίας της Κούβας. Τοποθετήθηκε επί των οδών Μιχαλακοπούλου και Ηριδανού το 2001. Το 2008 εκλάπη και έγινε εκ νέου τοποθέτηση το 2009.

6 Νίκου Καζαντζάκη. Η προτομή τοποθετήθηκε στον περιβάλλοντα χώρο του Πνευματικού Κέντρου του 1997 και εκλάπη το 2012.

7 Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco) (1541-1614). Ετος τοποθέτησης 1990, στον πεζόδρομο Μασσαλίας. Εκλάπη το 2012.

8 Ορειχάλκινο ανάγλυφο στη μνήμη του Σωτήρη Πέτρουλα (1948-1965). Ετος τοποθέτησης 2005, επί των οδών Σταδίου και Εδουάρδου Λω.

9 Αντώνη Τρίτση. Στις 28/1/2012 ενημερώθηκε το Τμήμα Γλυπτών και Μνημείων του Δήμου Αθηναίων από τον γλύπτη Κώστα Αργύρη για την απώλεια-κλοπή ορειχάλκινης προτομής του Αντώνη Τρίτση επί της οδού Ακαδημίας στον περιβάλλοντα χώρο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων.