Έρευνας διαΝΕΟσις: Πώς έχουν αλλάξει οι στάσεις & οι απόψεις του λαού μας μετά από τρία μνημόνια, μία πανδημία και έναν πόλεμο στην Ευρώπη;

Ποιες είναι οι σκέψεις των Ελλήνων για τις μεγάλες απειλές του μέλλοντος για τη χώρα μας και για τον κόσμο; Τι σκέφτονται για τον ρόλο της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για το μεταναστευτικό και για τη σεξουαλική παρενόχληση; Πώς άλλαξαν οι απόψεις τους μετά από μια τεράστια οικονομική κρίση, μια παγκόσμια πανδημία και, πλέον, έναν πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος; 

Το "Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες", η μεγάλη έρευνα της διαΝΕΟσις για τις αξίες και τις στάσεις των Ελλήνων σε μια σειρά από σημαντικά θέματα, επιστρέφει με νέα, σημαντικά ευρήματα. Είναι το έκτο "κύμα" μιας προσπάθειας που ξεκίνησε το 2015, μέσα στην καρδιά της εποχής των μνημονίων, με στόχο να καταγράφει τις στάσεις των πολιτών, το υπόβαθρο πάνω στο οποίο ο οργανισμός μας προτείνει λύσεις και μεταρρυθμίσεις.

Και, καθώς αυτά ήταν επτά ιδιαίτερα επεισοδιακά χρόνια, οι έρευνες αυτές κατέγραψαν γλαφυρά το πώς οι Έλληνες αντιμετώπισαν και διαχειρίστηκαν τις πρωτοφανείς κρίσεις και τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που διαμορφώνουν την ταραγμένη εποχή μας.

Η νέα έρευνα, που διεξήχθη από την εταιρεία ερευνών MARC A.E. έγινε σε δύο μέρη σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του γενικού πληθυσμού ηλικίας 17 και άνω, με τηλεφωνικές συνεντεύξεις και online panel. Το πρώτο μέρος, τα αποτελέσματα του οποίου παρουσιάζονται συνοπτικά παρακάτω, έτρεξε σε 1.255 άτομα την περίοδο 3-18 Φεβρουαρίου 2022. Καθώς έκτοτε μεσολάβησε η εισβολή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία και η έναρξη του πολέμου, πέντε από τις ερωτήσεις επαναλήφθηκαν την περίοδο 10-13 Μαρτίου 2022, για να καταγραφούν τυχόν αλλαγές στη στάση της κοινής γνώμης σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα.

Αυτά τα αποτελέσματα της συμπληρωματικής έρευνας παρουσιάζονται επίσης σήμερα εδώ. Το δεύτερο μέρος της έρευνας έγινε σε αντίστοιχο δείγμα 1.254 ατόμων το διάστημα 26 Ιανουαρίου - 5 Φεβρουαρίου 2022. Τα αποτελέσματα του δεύτερου μέρους θα δημοσιευτούν στις 17 Απριλίου του 2022.

Παρακάτω θα αναφερθούμε συνοπτικά σε μερικά από τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας.

1. Συναισθήματα, Απειλές & Κίνδυνοι

Ηέρευνα, όπως γράφει ο Θωμάς Γεράκης της MARC στη συνοδευτική του έκθεση, "διενεργείται σε μια περίοδο έκρηξης της ήδη προϋπάρχουσας ανασφάλειας και των απειλών". "Προσφέρει έτσι ένα πολύτιμο υλικό", επισημαίνει ο Παναγής Παναγιωτόπουλος στη δική του έκθεση, "που δεν αποτυπώνει μόνο τις διαθέσεις και τις αντιλήψεις που κυριαρχούν σε κάθε στιγμή, το συναίσθημα κάθε κρίσης, αλλά και τη σωρευτική σημασία των πολλαπλών κρίσεων που αντιμετώπισε η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνιa".

Σε αυτή τη συγκυρία, όπως είναι αναμενόμενο, τα συναισθήματα που κυριαρχούν στην ελληνική κοινωνία είναι η "ανασφάλεια" (28,8%) και η απογοήτευση (28,5%). Το αίσθημα της "αισιοδοξίας" έχει υποχωρήσει πολύ (από 23,4% που το δήλωναν ως το κυρίαρχο συναίσθημα το 2019 στο 13,7% φέτος). "Είναι αδιαμφισβήτητο πως η πανδημία έχει επιφέρει αρνητικές ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις στον πληθυσμό, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα", γράφει η Μαρίνα Οικονόμου-Λαλιώτη στη δική της συνοδευτική έκθεση αναφέρει το dianeosis.org. 

"Στη χώρα μας ωστόσο, η έναρξη της πανδημίας μaς βρήκε ήδη επιβαρυμένους από την οικονομική κρίση που είχε προηγηθεί και η οποία χαρακτηριζόταν εξίσου από ανατροπές, αστάθεια, ανασφάλεια και συμβολικές απώλειες. Η πανδημία μaς ταρακούνησε πιο συθέμελα και μας έφερε αντιμέτωπους με πιο πρωτόγονες απειλές, όπως είναι η απώλεια της ζωής και η έννοια του θανάτου, ενεργοποιώντας αρχέγονους φόβους, ένστικτα και τραύματα που δεν είχε αγγίξει η προηγούμενη κρίση".

Βεβαίως, όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις έρευνες, δεν δηλώνουν όλες οι ομάδες του πληθυσμού ότι αισθάνονται τα ίδια. Για παράδειγμα, οι ερωτηθέντες που δηλώνουν ότι το μηνιαίο ατομικό τους εισόδημα είναι "πάνω από 3.000 ευρώ τον μήνα" δηλώνουν και το μεγαλύτερο ποσοστό αισιοδοξίας από όλους (27%) -η αισιοδοξία είναι και το συχνότερο συναίσθημα για αυτούς.

Σε άλλη ερώτηση, η μεγαλύτερη απειλή που αναγνωρίζουν οι Έλληνες για τη χώρα μας είναι το "δημογραφικό", με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την οικονομική κατάσταση να ακολουθούν. Είναι ενδιαφέρον ότι το 2022, ένα 9% θεωρούν πρώτη απειλή "τη μετανάστευση", από 21,7% που πίστευαν το ίδιο το 2019.

Μολονότι η πανδημία της Covid εξακολουθούσε να προκαλεί δεκάδες θανάτους καθημερινά την περίοδο που έγινε η έρευνα, μόνο το 2,2% επέλεγαν ως πρώτη απειλή για τη χώρα μας τις "ασθένειες-πανδημίες". Ποια ομάδα, δε, αντιμετωπίζει το δημογραφικό ως λιγότερο άμεσο κίνδυνο; Οι νέοι 17-24, που το κατατάσσουν ως κίνδυνο αντίστοιχο με την "τρομοκρατία".

Δείτε όλο το πρώτο μέρος της έρευνς εδώ