Το eirinika στην Χίο, στον τόπο του μαρτυρίου - 200 χρόνια από την σφαγή 3000 αντρών και γυναικόπαιδων από τους Τούρκους (φωτό - βίντεο)

Το πρωί του Πάσχα, στις 2 Απριλίου, οι έγκλειστοι Χριστιανοί παρακολούθησαν την Αναστάσιμη Λειτουργία που τέλεσε ο ιεροκήρυκας Ιάκωβος Μαύρος. Τους εορταστικούς ύμνους, όμως, διέκοψαν οι αλλαλαγμοί της εφόδου των Τούρκων. Τα γυναικόπαιδα συγκεντρώθηκαν μέσα στον Ναό και συνωθούνταν να μεταλάβουν των Αχράντων Μυστηρίων.

Κανείς από αυτούς μετά από λίγο δεν ξέφυγε από τον όλεθρο. Το αίμα έρρευσε άφθονο μέσα από τα αυλάκια του νερού του Μοναστηριού και πότισε όλη τήν γύρω περιοχή. Και ο ίδιος ο Ναός κολυμπούσε στο αίμα. Η μοναχή Μακαρία διηγήθηκε το εξής συγκινητικό:

«Την στιγμή που πυροβολισμοί, κλάματα, φωνές, αναστεναγμοί, βόγγοι τραυματιών και γοερές κραυγές μελλοθανάτων ακούγονταν παντού, ένας νέος με την αρραβωνιαστικιά του έτρεχαν προς την βορεινή πύλη του τείχους του Μοναστηριού, με την ελπίδα ότι ίσως καταφέρουν και την ανοίξουν, για να ξεφύγουν από την μανία του εχθρού. Την στιγμή, όμως, που άνοιξαν, ένας νεαρός Τούρκος Γενίτσαρος εισόρμησε και άρπαξε την κοπέλα, ενώ ο αρραβωνιαστικός της αιχμαλωτίσθηκε από δύο άλλους.

Στην βίαιη και απέλπιδα προσπάθεια της κοπέλας να ξεφύγει από τα χέρια του γενίτσαρου σχίσθηκε το φόρεμά της και φάνηκε στο στήθος της ο χρυσός της σταυρός με τα ροζ μαργαριτάρια. Η ματιά του γενίτσαρου έπεσε σπινθηροβόλα επάνω του και έμεινε προς στιγμήν σαστισμένος.

Οι δύο άλλοι Τούρκοι βαστούσαν τον αρραβωνιαστικό της και παρακολουθούσαν την σκηνή. Βλέποντας τον γενίτσαρο να σαστίζει του φώναξαν: «Δεν είναι καιρός να θαυμάζεις τα κάλλη της κοπέλας»!

Αυτός όμως έκανε μια κίνηση. Ανέσυρε από την τσέπη του ένα σταυρό με θαλάσσια σμαραγδένια πέτρα.

Την δείχνει στην κοπέλα. Ήταν όμοιοι οι σταυροί, αφού ήταν δώρα του ίδιου πνευματικού τους πατέρα, του νονού τους, στα βαπτίσια τους. Ύστερα από δεκαοκτώ χρόνια τα δυό αδέλφια ανταμώνουν κάτω από αυτές τις δύσκολες συνθήκες.

Άφωνος ο γενίτσαρος αγκαλιάζει την αδελφή του  και εκείνη παραδίδεται στα αδελφικά του χέρια με εμπιστοσύνη.

Σφιχταγκαλιασμένοι, σηκώνει ο αδελφός την αδελφή και τρέχει για την πύλη. Μόλις, όμως, φώναξε με χαρά η κοπέλα «Κωνσταντή μου» και εκείνος «αδελφούλα μου» μια τουρκική σφαίρα τους ξάπλωσε αγκαλιά στο λιθόστρωτο. Και ενώ το αδελφικό αίμα έσμιξε στο ελληνικό χώμα, ο αρραβωνιαστικός σφάχθηκε πάνω στα δύο πτώματα από τους Τούρκους που τον κρατούσαν.

Σήμερα στο Μοναστήρι του Αγίου Μηνά ορθώνοναι τρία πανύψηλα κυπαρίσσια κοντά στην Εκκλησιά, στο πίσω μέρος του μαυσωλείου με τα μαρτυρικά λείψανα των νεομαρτύρων της Χίου, που ζήτησαν καταφύγιο στον Άγιο Μηνά. 

Το πρώτο είναι του γαμπρού, το δεύτερο της νύφης και το τρίτο του αδελφού. Ζούν και χαίρονται την ελεύθερη Χίο, την ελεύθερη Ελλάδα, και σιγκολικνίζονται στον ελεύθερο, μυρωμένο  Αιγαιοπελαγίτικο αέρα, αυτόν που αποστερήθηκαν τα τρία νεαρά ελληνόπουλα την ημέρα της Αναστάσεως του Χριστού μας το 1822.

Μία απο τις εκατοντάδες ματοβαμμένες ιστορίες των Χιωτών που έχασαν τη ζωή τους εκείνο το Πάσχα….

200 χρόνια μετά, 20 δημοσιογράφοι φτάσαμε πριν από λίγες μέρες στο μοναστήρι του Αγίου Μηνά και καθώς εισήλθαμε στο παρεκκλήσι με τις προθήκες και τα στιβαγμένα κρανία με τα οστά, ένα ρίγος μας διαπέρασε…….

Ήταν τόση η συγκίνηση μου που με κατέβαλε ώστε άρχισα να απαγγέλω: στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη περπατώντας η δόξα μονάχη μελετά τα λαμπρά παλικάρια και στην κώμη στεφάνι φορεί , γινόμενό από λίγα χορτάρια πούχαν μείνει στην έρημη γη…….

Δάκρυα κύλισαν στο πρόσωπό μου καθώς διαπίστωσα ότι μου ήταν αδύνατον να βγω από κείνο το παρεκκλήσι αφού αισθανόμουν την φλόγα των πατριωτών της Χίου και αφουγκραζόμουν τις ψυχές των σφαγιασθέντων ……….

Καλεσμένοι σε δημοσιογραφική αποστολή και συμμετέχοντας στην εκδήλωση για την επέτειο του Ολοκαυτώματος στην ιερά μονή του Αγίου Μηνά από τον περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου Κώστα Μουτζούρη και την σύζυγό του Δήμητρα, σταθήκαμε όλοι αποσβολωμένοι σε εκείνη την αυλή ανατρέχοντας στην ιστορία, στο αιματοκύλισμα και τις φρικαλεότητες των Οθωμανών .

Πήρα ένα καρεκλάκι και παρέμεινα στο oστεοφυλάκιο ακούγοντας από μακριά τον ιστορικό Μιχάλη Βαρλά, τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Μάνο Στεφανίδη αλλά και τον ίδιο τον Περιφερειάρχη .

Δείτε αποσπάσματα στα βίντεο που τράβηξα η ίδια

«……Όλοι οι αγωνιστές έπεσαν μαχόμενοι και μετά ξεκίνησε η σφαγή. Όσοι χριστιανοί δεν κατάφεραν να μπουν στο Καθολικό της Μονής, σφαγιάστηκαν, πυρπολήθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Μέσα στο ναό ήταν τόσος ο συνωστισμός που οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να ανοίξουν την πόρτα.

Αφού ξήλωσαν ένα μέρος της στέγης, έριξαν αναμμένα στουπιά και τους έκαψαν όλους ζωντανούς. Το ίδιο έκαναν και στη δεξαμενή (φουντάνα) του μοναστηριού, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε εμπρησμός.»…..

«Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή, σε γνωρίζω από την όψη πού με βιά μετράει τη γη , απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και σαν πρώτα ανδρειωμένη χαίρε ω χαίρε ελευθεριά …..

Απήγγειλα, έψελνα όλη την ώρα που παραμείναμε στο χώρο του μοναστηριού, δάκρυζα και αναρωτιόμουν μήπως ο Διονύσιος Σολωμός έγραψε τους στίχους του εθνικού μας ύμνου εμπνεόμενος και από αυτές τις σκηνές που ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια μας μέσα από τα λόγια των ιστορικών……

Φορτισμένοι όλοι συναισθηματικά, αναλογιστήκαμε ότι μάλλον έχει επέλθει σχετική λήθη στην ιστορία της γενοκτονίας των Χιωτών, την πρώτη όπως υπογράμμισε πολλές φορές ο κύριος Βαρλάς γενοκτονία πριν τον 20ο αιώνα
Αν σκεφτούμε ότι συνολικά το νησί ερήμωσε τόσο από τις σφαγές και τους χιλιάδες των νεκρών κατοίκων της Χίου όσο και από τους εκριζωθέντες πρόσφυγες Χιώτες σε όλο τον πλανήτη….

Βεβαίως ακούσαμε και την ιστορία του πίνακα συμβόλου του Ευγενίου Ντελακρουά που νεαρός τότε ζωγράφος στα 26 του χρόνια παρουσίασε για πρώτη φορά την «σφαγή της Χίου» στο Παρίσι .

Ο πίνακας αυτός αποτέλεσε το έναυσμα για τον ξεσηκωμό σε όλη την Ευρώπη εναντίον των θηριωδιών των Τούρκων.

Ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Κώστας Μουτζούρης, μιλώντας στους δημοσιογράφους, ανακοίνωσε τη συνεργασία της Περιφέρειας με τον καθηγητή Μάνο Στεφανίδη και προσκάλεσε τις δυνάμεις του τόπου σε συστράτευση ώστε να φιλοξενηθεί ερχόμενος από το Λούβρο για έκθεση στην Ελλάδα ο καθοριστικός για την πορεία της Επανάστασης και του Ελληνικού Κράτους, πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά «Η Σφαγή της Χίου», ως ελάχιστος φόρος τιμής για τη σφαγή χιλιάδων Ελλήνων της Χίου από τους Οθωμανούς ως αντίποινα για τον ξεσηκωμό τους στην Ελληνική Επανάσταση του 1821.

To eirinika απέστειλε επιστολή στον πρόεδρο της γαλλικής Δημοκρατίας Εμανουέλ Μακρόν ζητώντας τον προσωρινό δανεισμό για την φετινή επέτειο των 200 ετών από την σφαγή της Χίου του περίφημου πίνακα του Ευγένιου Ντελακρουά .

Ο στόχος είναι όπως μας παρότρυνε ο ομότιμος καθηγητής της ιστορίας της τέχνης Μάνος Στεφανίδης, να εκτεθεί στο παλιό μουσείο της Ακρόπολης που θα ανοίξει πάλι τις πύλες του .

Δείτε περισσότερες φωτό στο Slide Show

Tέλος Α' Μέρους. Δείτε εδώ το Β' μέρος.

Ειρήνη Νικολοπούλου