Λίλα Σταμπούλογλου: Καλά, δεν ξέρεις τι εστί Λένα Κιτσοπούλου; - Ένα τσουνάμι αντιδράσεων

«Σφήκες» του Αριστοφάνη, σε ελεύθερη διασκευή και σκηνοθεσία της Λένας Κιτσοπούλου. Μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με το ΚΒΘΕ. Το βράδυ της Παρασκευής και του Σαββάτου ανέβηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου δημιουργώντας ένα τσουνάμι αντίδρασης.

Αν ξέρεις την Κιτσοπούλου σαν δημιουργό και σκηνοθέτη, το υποψιαζόσουν ότι θα συμβεί. Αλήθεια, όμως, όλοι αυτοί που βρέθηκαν στο Αργολικό θέατρο, την ήξεραν;

Το ότι αρκετοί θεατές στην κατάμεστη Επίδαυρο σοκαρίστηκαν και αντέδρασαν γιουχάροντας, αποχωρώντας μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις από το θέατρο, αποκαλύπτει μάλλον την εγχώρια θεατρική έλλειψη καλλιέργειας. Δεν υπονοώ ότι αυτό ισχύει για όλους, αλλά ας συμφωνήσουμε ότι πολύς κόσμος είναι ημιμαθής απέναντι στο θεατρικό γίγνεσθαι, αδυνατεί να το αποκρυπτογραφήσει λόγω ελλιπούς γνώσης και επιλέγει θεάματα κάπως ανώριμα.  Ακούει για παράδειγμα «Σφήκες» του Αριστοφάνη και λέει, ας πάμε. Πάρε και το οχτάχρονο μαζί να δει πρώτη φορά Αριστοφάνη στη ζωή του.

Πίσω από την κάθε παράσταση, όμως, κρύβεται μια οπτική ματιά. Ένας σκηνοθέτης που έχει ντύσει το κείμενο με το δικό του κοστούμι. Φυσικά, αν δεν έχεις ιδέα τι εστί Λένα Κιτσοπούλου και βρεθείς στην Επίδαυρο πιστεύοντας ότι θα δεις μια, ας πούμε, πιο κλασική εκδοχή της αρχαίας κωμωδίας, μάλλον θα εκπλαγείς δυσάρεστα. Καλά να πάθεις, όμως. Η Κιτσοπούλου ξέρει πολύ καλά ποια είναι και τι θέλει, υπηρετεί χρόνια το αιρετικό, προκλητικό στα όρια του βλάσφημου, κοστούμι της. Εσύ δεν είχες ιδέα τι σόι κοστούμι ήταν αυτό για το οποίο πλήρωσες εισιτήριο και έκανες χιλιόμετρα ως τον Αργολικό κάμπο, και πήρες και τα ανήλικα μαζί σου.

Και μετά, γκρινιάζεις και ωρύεσαι: «Αίσχος! Ντροπή! Αηδία! » Και μετά, μουρμουρίζεις: «Πού κατάντησαν την Επίδαυρο; » Και μετά γράφεις στα κοινωνικά δίκτυα για διασυρμό του θεάτρου και παρακαλείς κάποια ανώτερη δύναμη να ξαναδώσει το αρχαίο θέατρο σ’ εκείνους που το αξίζουν. Κι άλλα τέτοια αφοριστικά εκστομίζεις, που γίνονται μέρος μιας μεγάλης συζήτησης. Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες ανοίγει, μαζί με την έναρξη του φεστιβάλ, για να δώσει το στίγμα του μέσου έλληνα θεατή, κυρίως να μας πληροφορήσει για όσα βρήκε χάλια. Ας μην ξεχνάμε και το χούι μας. Τα ωραία δεν τα φωνάζουμε με τόση μανία, εκείνα που δεν μας αρέσουν όμως τα διαλαλούμε με την ντουντούκα . Ιεροκήρυκες του dislike και του block, με όπλο το πληκτρολόγιο και ασπίδα την οθόνη.

Δεν σας άρεσαν οι «Σφήκες» της Λένας Κιτσοπούλου; Μάλλον δεν σας αρέσει η Λένα Κιτσοπούλου σαν σκηνοθέτης και δεν το ξέρατε. Κακώς ξεκινήσατε για την παράστασή της, λοιπόν. Θα μπορούσατε κάλλιστα να επιλέξετε έναν άλλο σκηνοθέτη που ταιριάζει καλύτερα στην ιδιοσυγκρασία σας και μετά να πάτε να πιείτε ευτυχισμένοι τα ουζάκια και τα καλαμαράκια σας στο ταβερνάκι του Λεωνίδα.

Αν πάλι ξεκινήσατε για Επίδαυρο έχοντας μια ιδέα περί του τι θα δείτε από τη συγκεκριμένη δημιουργό, αν την έχετε παρακολουθήσει έστω και λίγο, είστε οι πλέον κατάλληλοι για να εκφράσετε άποψη και κριτική. Για του λόγου το αληθές, υπήρξαν μερικές εύστοχες τοποθετήσεις για τη συγκεκριμένη παράσταση, που μάλλον απογοήτευσε και τους φιλικά προσκείμενους στο έργο της Λένας Κιτσοπούλου.

Κάτι μου λέει, όμως, ότι η κριτική των θεατρικά μυημένων, των αληθινά καλλιεργημένων ανθρώπων, όσο σκληρή κι αν είναι, δεν είναι ποτέ αφοριστική. Δεν θα χρησιμοποιούσαν ποτέ τις λέξεις «χυδαίο και ωμό φασισμό», όπως είδα να γράφεται κάπου. Δεν θα αποχωρούσαν από την παράσταση σαν προσβεβλημένες θείτσες και δεν θα εύχονταν να δοθεί η Επίδαυρος σ’ εκείνους που την αξίζουν.

Ποιος την αξίζει, δηλαδή, την Επίδαυρο;

Ο καθένας εδώ μπορεί να πει (κυριολεκτικά) ό, τι θέλει και θα ήταν πολύ επικίνδυνο να μπούμε σε τέτοιες συζητήσεις.

Η Επίδαυρος είναι εκεί που είναι για δέχεται τις δονήσεις της κάθε εποχής, της κάθε εκδοχής. Είναι εκεί για αγκαλιάζει επιτυχίες, μετριότητες και αποτυχίες. Είναι εκεί για να ζει στιγμές δόξας και στιγμές άδοξες. Κι αν κάποιος δεν την αξίζει, τον ξερνάει από μόνη της.

ΥΓ. Το κερασάκι στην τούρτα σε κάθε τέτοια περίπτωση, είναι οι αφορισμοί και η γκρίνια από ανθρώπους που δεν έχουν δει μια παράσταση. Και υπάρχουν πολλοί τέτοιοι, το ξέρετε.