Γιατί τα πολλά αδέλφια βλάπτουν την ψυχική υγεία των εφήβων;

Οι έφηβοι που προέρχονται από πολυμελείς οικογένειες έχουν χειρότερη ψυχική υγεία από εκείνους που έχουν λιγότερα αδέλφια, σύμφωνα με μια μεγάλη ανάλυση παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.

Οι λεπτομέρειες του μοτίβου ποικίλλουν ανάλογα με παράγοντες όπως η απόσταση μεταξύ των ηλικιών των αδελφών και η ηλικία των αδελφών. Αλλά το γεγονός ότι το συνολικό μοτίβο παρατηρήθηκε και στις δύο χώρες είναι εντυπωσιακό, δήλωσε ο Doug Downey, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο.

«Τα αποτελέσματά μας δεν θα μπορούσαν να προβλεφθούν εύκολα πριν από τη διεξαγωγή της μελέτης», δήλωσε ο Downey. «Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι η ύπαρξη περισσότερων αδελφών συνδέεται με κάποιες θετικές επιδράσεις, οπότε τα αποτελέσματά μας δεν ήταν δεδομένα».

Γράφει η Δάφνη Σκαλιώνη στην ΕΡΤ

Ο Downey διεξήγαγε τη μελέτη μαζί με τον Rui Cao, διδακτορικό φοιτητή κοινωνιολογίας στο Ohio State. Τα αποτελέσματά τους δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Journal of Family Issues.

Η ανάλυσή τους όσον αφορά στην Κίνα βασίζεται σε περισσότερους από 9.400 μαθητές της όγδοης τάξης, που μελετήθηκαν από την China Education Panel Study. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανέλυσαν περισσότερους από 9.100 Αμερικανούς στην ίδια ηλικία, από τη διαχρονική μελέτη Early Childhood Longitudinal Study – Kindergarten Cohort του 1988.

Ο μέσος έφηβος στην Κίνα έχει σχεδόν 0,7 λιγότερα αδέλφια από τον μέσο Αμερικανό έφηβο (0,89 έναντι 1,6). Σύμφωνα με το αναμενόμενο λόγω της πολιτικής του ενός παιδιού στην Κίνα, περίπου το ένα τρίτο των παιδιών στην Κίνα είναι μοναχοπαίδια (34%), σε σύγκριση με μόλις το 12,6% των παιδιών στις ΗΠΑ. Και στις δύο χώρες, οι ερευνητές έθεσαν στους μαθητές (μέσης ηλικίας 14 ετών) διάφορες ερωτήσεις σχετικά με την ψυχική τους υγεία, αν και οι ερωτήσεις ήταν διαφορετικές στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στην Κίνα, οι έφηβοι που δεν είχαν αδέρφια βρέθηκαν να έχουν την καλύτερη ψυχική υγεία, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, όσοι δεν είχαν κανένα ή είχαν μόνο ένα, είχαν παρόμοια ψυχική υγεία.

Περαιτέρω ανάλυση των αμερικανικών δεδομένων αποκάλυψε ότι τόσο τα ετεροθαλή όσο και τα πλήρη αδέλφια συνδέονταν με χειρότερα αποτελέσματα ψυχικής υγείας. Ο αρνητικός αντίκτυπος ήταν ιδιαίτερα έντονος στις περιπτώσεις όπου τα αδέλφια είχαν γεννηθεί με διαφορά ενός έτους ή είχαν μικρή διαφορά ηλικίας.

Γιατί τα περισσότερα αδέλφια συνδέονται με χειρότερη ψυχική υγεία;

Τα αποτελέσματα της έρευνας ενδεχομένως εξηγούνται με βάση τη θεωρία της «αραίωσης των πόρων», η οποία υποδηλώνει ότι, καθώς οι γονικοί πόροι μοιράζονται σε περισσότερα παιδιά, η ατομική προσοχή και οι πόροι μειώνονται, με δυνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία.

Όπως εξηγεί ο επικεφαλής ερευνητής: «Αν σκεφτείτε τους γονικούς πόρους σαν μια πίτα, ένα παιδί σημαίνει ότι παίρνει όλη την πίτα – όλη την προσοχή και τους πόρους των γονέων. Όταν όμως προσθέτετε περισσότερα αδέλφια, κάθε παιδί λαμβάνει λιγότερους πόρους και προσοχή από τους γονείς και αυτό μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ψυχική του υγεία».

Το γεγονός ότι τα αδέρφια που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους έχουν τον πιο αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική τους υγεία ενισχύει αυτή την εξήγηση. «Τα παιδιά που έχουν σχεδόν την ίδια ηλικία θα ανταγωνίζονται για τα ίδια είδη γονικών πόρων», λέει ο Doug Downey.

Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι οι οικογένειες με πολλά παιδιά μπορεί να διαφέρουν από εκείνες με λιγότερα παιδιά με τρόπους που επηρεάζουν την ψυχική υγεία των παιδιών τους. Οι διαφορές μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ παρέχουν κάποια υποστήριξη σε αυτήν την εξήγηση. Σε κάθε χώρα, τα παιδιά από οικογένειες που είχαν τα περισσότερα κοινωνικοοικονομικά πλεονεκτήματα είχαν την καλύτερη ψυχική υγεία. Στην Κίνα, αυτά ήταν τα παιδιά σε οικογένειες με ένα παιδί, ενώ στις ΗΠΑ ήταν τα παιδιά με μηδέν ή έναν αδελφό. Ωστόσο, τα συνολικά ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι αυτή η θεωρία από μόνη της δεν επαρκεί για να εξηγήσει τις παρατηρούμενες επιδράσεις.

«Αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι όταν αθροίσουμε όλα τα στοιχεία, η επίδραση των αδελφών στην ψυχική υγεία έχει περισσότερο αρνητικό παρά θετικό πρόσημο», σχολιάζει ο Downey.

Ενώ τα αποτελέσματα της μελέτης αναδεικνύουν την αρνητική επίδραση των αδελφών στην ψυχική υγεία, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έρευνα δεν εμβαθύνει στην ποιότητα των αδελφικών σχέσεων. Είναι πιθανό οι υψηλής ποιότητας αδελφικές σχέσεις να έχουν θετική επίδραση στην ψυχική ευημερία των παιδιών.

Είναι ενδιαφέρον ότι προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει αντίθετα αποτελέσματα, υποδεικνύοντας ότι η ύπαρξη περισσότερων αδελφών συνδέεται με βελτιωμένες κοινωνικές δεξιότητες μεταξύ των παιδιών του νηπιαγωγείου και με μειωμένη πιθανότητα διαζυγίου μεταξύ των ενηλίκων. Ο Δρ Downey τονίζει ότι υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε σχετικά με την επίδραση των αδελφών σε διάφορες πτυχές της ζωής