Λεπέν- Μπαρντελά, δύο ξένοι στο ίδιο κόμμα; Ο μαθητής θα ξεπεράσει τη δασκάλα, η ανάλυση του Politico - Οι Γάλλοι πιστεύουν ότι έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει τον Μακρόν

Όπως πάντα μετά από κάποια πολιτική ήττα ενός κόμματος σε όλες τις χώρες - όχι μόνο στη δική μας - αναζητείται ο αποδιοπομπαίος τράγος.

Στις γαλλικές εκλογές, τις πιο πρόσφατες, από τα... κουστούμια που έραβαν πρωθυπουργός και υπουργοί του κόμματος της ακροδεξιάς Μαρί Λεπέν, έφτασαν στον δεύτερο γύρο να τερματίζουν από πρώτοι τρίτοι και αναζητούν το ποιος φταίει.

Θύμα, ο Ζορντάν Μπαρντελά που οδεύει σε θυσία από τη Μαρί Λεπέν ή μήπως όχι.

Μήπως ο Μπαρντελά που έχασε σε αυτές τις βουλευτικές πάρει το κόμμα τις Λεπέν και από υποψήφιος για πρωθυπουργός πάει για πρόεδρος της Γαλλίας;

Η Μαρίν Λεπέν και ο 28χρονος προστατευόμενος της, Ζορντάν Μπαρντελά, «σκόνταψαν» στον δεύτερο γύρο των γαλλικών κοινοβουλευτικών εκλογών χθες Κυριακή, με τις προβλέψεις να δίνουν στο ακροδεξιό κόμμα τους Εθνική Συσπείρωση 123 βουλευτές, ερχόμενο τρίτο στην εκλογική κούρσα.

Με τα μέλη της Εθνικής Συσπείρωσης να κοιτάζουν με ανησυχία την επόμενη μεγάλη πρόκληση του κόμματος, που είναι η κατάληψη του προεδρικού παλατιού των Ηλυσίων το 2027, μια εκκολαπτόμενη αντιπαλότητα μεταξύ μαθητή και δασκάλου θα μπορούσε να καταλήξει σε μια από τις πιο επιτυχημένες πολιτικές συνεργασίες στη γαλλική μεταπολεμική ιστορία.

Το ερώτημα είναι ποιος θα οδηγήσει τις δεξιές εθνικιστικές δυνάμεις της Γαλλίας στη μάχη για την προεδρία της χώρας σε τρία χρόνια - ή ακόμα νωρίτερα εάν ο Μακρόν κάνει το απίθανο βήμα να αποχωρήσει από την εξουσία πριν από το τέλος της θητείας του.

Ενώ οι Μπαρντελά και Λεπέν φρόντισαν να δείξουν ενωμένοι δημόσια, η μεγαλύτερη δημοτικότητά του Μπαρντελά και η αυξανόμενη ανεξαρτησία του σε θέματα πολιτικής είναι όλα σιωπηρές απειλές για την ηθική εξουσία της Λεπέν. Μιλώντας σε δημοσιογράφους τον περασμένο Ιανουάριο, η Λεπέν αναγνώρισε τις ιδιότητες του Μπαρντελά, αλλά είπε ότι «του έδωσε μια ευκαιρία».

Όσο για τον Μπαρντελά, έχει επανειλημμένα πει ότι η Λεπέν είναι ο «φυσικός υποψήφιος» για την προεδρία και ότι δεν θα γίνει ο ίδιος ο «Εμανουέλ Μακρόν της Μαρίν Λεπέν» — αναφερόμενος στο πώς ο πρόεδρος Μακρόν στράφηκε εναντίον του ευεργέτη του, τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, πριν κατακτήσει την προεδρία το 2017.

Ερωτηθείς για μια πιθανή διάσπαση, ο Jean-Lin Lacapelle, σύμμαχος της Λεπέν, είπε: «Αποκλείεται. Το γεγονός είναι ότι  κέρδισαν μαζί το εισιτήριο».

Ωστόσο, το Politico σε ρεπορτάζ του και έπειτα από ιδιωτικές συνομιλίες που είχε με νυν και πρώην μέλη του κόμματος, όπως επίσης και με συμμάχους και των δύο ακροδεξιών ηγετών σχολιάζει ότι κανείς τους δεν ήταν σίγουρος ότι όλα θα εξελιχθούν ομαλά επισημαίνοντας ότι το πολιτικό σήμα του Μπαρντελά έχει ευρύτερη απήχηση από αυτό της Λεπέν.

«Ορισμένοι Γάλλοι πιστεύουν ότι ο Ζορντάν Μπαρντελά έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει [τις προεδρικές εκλογές] από τη Μαρίν Λεπέν», είπε ένας βουλευτής του κόμματος που ζήτησε να μην κατονομαστεί. «Ίσως δεν είμαστε αρκετά προσεκτικοί (για την προοπτική ενός ανταγωνισμού). Υπάρχει κίνδυνος. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί».

Το πραγματικό ερώτημα όμως, δεν είναι αν και πότε θα αναλάβει ο Μπαρντελά. Το πραγματικό ερώτημα όπως είπαν είναι αν ο Μπαρντέλα θα περιμένει μέχρι η Λεπέν να υποβάλει τέταρτη υποψηφιότητα για την προεδρία — ή αν θα προσπαθήσει να επιταχύνει τον χρόνο κάνοντας ένα εσωτερικό πραξικόπημα ή να φύγει από την Εθνική Συσπείρωση για να σχηματίσει το δικό του κόμμα, όπως έκανε ο Μακρόν μετά τη διάσπαση από τον σοσιαλιστή Ολάντ το 2016.

«Δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει πραξικόπημα πριν από το 2027, αλλά μετά από αυτό, ποιος ξέρει;» είπε ένας συντηρητικός σύμμαχος, ο οποίος πρόσθεσε ότι ο Μπαρντελά ήταν ένα «πιο αποτελεσματικό όνομα, που δεν έχει το όνομα Λεπέν και δεν κουβαλά την κληρονομιά της αγανάκτησής τους».

Λεπέν και Μπαρντελά, ένα «νικητήριο εισιτήριο»

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Λεπέν έδωσε στον Μπαρντελά ώθηση για να ξεκινήσει την πολιτική του καριέρα, αλλά ο μαθητής ξεπέρασε γρήγορα όπως φαίνεται το δάσκαλό του, σχολιάζει το Politico.

Αφού εντάχθηκε στο κόμμα, που στη συνέχεια ονομάστηκε "Εθνικό Μέτωπο", στα 17 του το 2012, ο Μπαρντελά ανέβηκε γρήγορα στις τάξεις του κόμματος για να ηγηθεί της εκλογικής λίστας στις ευρωεκλογές το 2019, σε ηλικία 23 ετών.

Στη συνέχεια, ο Μπαρντέλα έγινε αναπληρωτής πρόεδρος του κόμματος κατά τις προεδρικές εκλογές του 2022 στη Γαλλία και έγινε ο επίσημος αρχηγός του λίγους μήνες αργότερα. Την εποχή εκείνη, ο Μπαρντέλα, συντονισμένος με την ανάγκη να επιδείξει πίστη σε ένα κόμμα που προηγουμένως είχε μόνο επικεφαλής τη Λεπέν, απέδιδε την επιτυχία του σε αυτό που ονόμασε μια «μοναδική σχέση ανεκτίμητης εμπιστοσύνης» με την μέντορά του.

Έκτοτε, η Λεπέν και ο Μπαρντελά παρουσιάζονταν ως το «εισιτήριο» για να αντιμετωπίσουν το εδραιωμένο πολιτικό κατεστημένο της Γαλλίας. Χάρη στην ιδιότητά της ως γόνου της δυναστείας Λεπέν – κληρονόμησε την ηγεσία του κόμματος από τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί, το 2011. Ωστόσο, αυτή είναι η δύναμη και η αδυναμία της: το όνομα της Λεπέν είναι ανεξίτηλα συνδεδεμένο με τις αντισημιτικές και ρατσιστικές εξάρσεις του πατέρα της, τον οποίο και έδιωξε από το κόμμα το 2015.

Εκεί μπαίνει ο Μπαρντελά. Ένας αουτσάιντερ χωρίς δεσμούς αίματος με την Λεπέν, ο ανερχόμενος πρίγκιπας της ακροδεξιάς που απολαμβάνει μεγαλύτερη απήχηση σε τμήματα του εκλογικού σώματος που παραδοσιακά απωθούνταν από το να ρίξουν μια ψήφο στην Εθνική Συσπείρωση.

Μαζί, τριγωνοποιούν επίσης δύο κρίσιμα δημογραφικά στοιχεία. Η Λεπέν προσελκύει παραδοσιακούς υποστηρικτές και ψηφοφόρους του κόμματος από το αποβιομηχανοποιημένο βόρειο τμήμα της χώρας που έλκεται από τον εθνικισμό του «προστάτευσε τους αδύναμους», ενώ η Μπαρντελά κερδίζει για πρώτη φορά, τους νέους άνδρες και τις υψηλότερες κοινωνικοοικονομικές κατηγορίες ψηφοφόρων.

«Είναι απαραίτητοι ο ένας για τον άλλον και συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον», πρόσθεσε ο Lacapelle, υπογραμμίζοντας πόσο καλά είχαν προετοιμαστεί οι δυο τους στις ευρωεκλογές το 2024, όταν το κόμμα συγκέντρωσε το ένα τρίτο των ψήφων, υπερδιπλάσιο του πλησιέστερου αντιπάλου του.

Άλλοι, όμως, επισημαίνουν ότι η ιδέα της υποψηφιότητας για ένα «εισιτήριο» - δηλαδή, η παρουσίαση δύο ή περισσότερων ονομάτων ως υποψηφίων - είναι πολύ ασυνήθιστη στις προεδρικές εκστρατείες στις οποίες ένας μόνος υποψήφιος παραδοσιακά αντιμετωπίζει το έθνος, μόνος. Στην καλύτερη περίπτωση, ο ένας αναλαμβάνει την προεδρία, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της εξουσίας, και ο άλλος γίνεται πρωθυπουργός αυτού του ατόμου, ένας κατώτερος, σχεδόν υποτελής, ρόλος.

Αυτό σημαίνει ότι όταν η ώθηση έρχεται για να σπρώξεις, ακόμη και οι πιο ισχυροί σύμμαχοι γίνονται τελικά αντίπαλοι.

Πούτιν και η γαλλική ακροδεξιά

Το ερώτημα που αντιμετωπίζει η ακροδεξιά είναι: Πόσο καιρό θα συμφωνήσει ο Μπαρντελά να παραμείνει δεύτερος πίσω από την Λεπέν; Μια σειρά από διαφωνίες σχετικά με βασικά ζητήματα πολιτικής - όπως τη σχέση του κόμματος με τη Ρωσία - υποδηλώνουν ότι οι όρκοι πίστης του μπορεί να μην είναι τόσο σιδερένιοι όσο θα ήθελε να φαίνονται.

Μιλώντας στην εφημερίδα l'Opinion τον Φεβρουάριο του 2023, ο Μπαρντελά δήλωσε ότι η Εθνική Συσπείρωση είχε δείξει «συλλογική αφέλεια σχετικά με τις φιλοδοξίες του Βλαντιμίρ Πούτιν».

Το σχόλιο σόκαρε πολλούς ανθρώπους σε ένα κόμμα που οφείλει την οικονομική του επιβίωση εν μέρει σε ένα δάνειο 9 εκατομμυρίων ευρώ που ενέκρινε το Κρεμλίνο και του οποίου τα στελέχη έκαναν χάρη στον Πούτιν δουλεύοντας ως παρατηρητές για να επικυρώσουν τα αποτελέσματα των εκλογών στη Ρωσία και τις ελεγχόμενες από τη Ρωσία εδάφη της Ουκρανίας.

Αυτό όμως δεν εμπόδισε τον Μπαρντελά ένα χρόνο αργότερα να δηλώσει σε συνέντευξη Τύπου ότι «οι πολεμικές δηλώσεις του Προέδρου Πούτιν αντιπροσωπεύουν κίνδυνο για την προσωπική μας ασφάλεια ως έθνος».

Η Λεπέν, αντίθετα, φρόντισε να μην επικρίνει ευθέως τον Πούτιν. Ερωτηθείσα για την επανεκλογή του Ρώσου προέδρου νωρίτερα αυτό το έτος, η Λεπέν είπε: «Πρέπει να ζήσουμε με αυτό… Αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα όπως είναι και όχι τον κόσμο όπως θα θέλαμε να είναι».

Τέσσερις ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, η Μόσχα ανταπέδωσε τη χάρη: «Ο λαός της Γαλλίας επιδιώκει μια εξωτερική πολιτική που εξυπηρετεί τα εθνικά του συμφέροντα και μια ρήξη από την επιταγή της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών», έγραψε το υπουργείο Εξωτερικών της στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X.

Όσον αφορά την εσωτερική πολιτική, η Λεπέν και ο Μπαρντελά αποκλίνουν περιστασιακά — όπως όταν ο Μπαρντελά νωρίτερα φέτος επέκρινε την ιδέα της επιβολής ελάχιστων τιμών για τα γαλλικά γεωργικά προϊόντα. Η πρόταση ελάχιστης τιμής είναι μια μακροχρόνια θέση στο κόμμα και η Λεπέν έσπευσε να διορθώσει τον προστατευόμενό της κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης ερωτήσεων και απαντήσεων στην Εθνοσυνέλευση.

Η πορεία του Ζορντάν Μπαρντέλα προς την προεδρία

Καθώς η προσοχή στρέφεται στις προεδρικές εκλογές και η Εθνική Συσπείρωση χωνεύει την απογοητευτική της εμφάνιση την Κυριακή, ορισμένοι από τα δεξιά έχουν μείνει άφωνοι σχετικά με αυτό που λένε ότι είναι η ανώτερη έκκληση του Μπαρντελά.

«Ξέρω πολλούς ανθρώπους που λένε ότι ψηφίζουν τον Ζορντάν και όχι τη Λεπέν», είπε ένας σύμβουλος του συντηρητικού κόμματος Les Républicains. «Υπάρχει ένα κύμα ενθουσιασμού, μια τάση Μπρντελά. Πετυχαίνει να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται χαλαροί όταν ψηφίζουν [για την Εθνική Συσπείρωση]».

Ωστόσο, υπάρχει ένα σενάριο στο οποίο ο Μπαρντελά δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίσει τη Λεπέν: εάν το νομικό σύστημα της Γαλλίας κάνει τη δουλειά γι' αυτόν.

Η Λεπέν, μαζί με άλλα 27 μέλη του κόμματος έρχονται αντιμέτωποι με μια δίκη στις 30 Σεπτεμβρίου για κατηγορίες ότι έκαναν κατάχρηση κονδυλίων από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να πληρώσουν εκστρατείες – ισχυρισμούς που η ίδια η Λεπέν αρνείται.

Εάν κριθεί ένοχη, η Λεπέν θα μπορούσε να χάσει το δικαίωμά της να είναι υποψήφια στις εκλογές, κάτι που θα άνοιγε ένα παράθυρο στον Μπαρντελά να είναι υποψήφιος, χωρίς αμφισβήτηση, το 2027.