Ο επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, Μανώλης Σφακιανάκης, μιλάει στην Καθημερινή για την τόσο δύσκολη δουλειά του

Tου Γιάννη Σουλιώτη

Ο προϊστάμενος της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος αστυνομικός διευθυντής Μανώλης Σφακιανάκης εισήλθε στην Ελληνική Αστυνομία το 1982 και στο διάστημα που μεσολάβησε έως σήμερα κατάφερε να γίνει ένας από τους περισσότερο δημοφιλείς, αλλά και πιο προβεβλημένους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. Ο ίδιος, ξεκίνησε την καριέρα του ως διοικητής του αστυνομικού σταθμού στο ορεινό χωριό Σάλακος της Ρόδου. Τότε, προΐστατο τεσσάρων χαμηλόβαθμων αστυνομικών, όση δηλαδή ήταν αριθμητικά και η δύναμη του τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, δηλαδή στο διάστημα 2004 - 2007. «Στη Ρόδο είχα τη δυνατότητα να διαβάσω για τις εξετάσεις στη Σχολή Αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ.» θυμάται ο κ. Σφακιανάκης και συμπληρώνει με νόημα: «Παράλληλα, παρακολουθούσα μαθήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Είχα πάντα στο μυαλό μου να ασχοληθώ με τους υπολογιστές μέσα στην αστυνομία».

Από Ρόδο, Αθήνα

Εξι μήνες αργότερα πήρε μετάθεση για το Αστυνομικό Τμήμα Ιαλυσού, επίσης στη Ρόδο, όπου υπηρέτησε για δυόμισι χρόνια πριν τελικά «ανέβει» στην Αθήνα αναλαμβάνοντας χρέη υποδιοικητή του (3ου όπως αποκαλείτο τότε) Τμήματος Ασφαλείας Συντάγματος. «Ο τότε προϊστάμενός μου είχε εκδιωχθεί από την υπηρεσία και έτσι εγώ μετακινήθηκα στη θέση του. Είχα τότε καταφέρει να εξιχνιάσω μια σημαντική υπόθεση, με πρωταγωνιστή έναν Καναδό, ο οποίος είχε γεμίσει τα καταστήματα της πλατείας Κολωνακίου με πλαστά travel checks» διηγείται στην «Κ» ο 48χρονος σήμερα αξιωματικός. «Τον εντοπίσαμε ύστερα από δύο ημέρες έρευνας. Και αποδείχθηκε μάλιστα ότι ήταν ένας από τους μεγαλύτερους πλαστογράφους της εποχής, καθώς σε βάρος του είχε εκδώσει σήμα η Interpol». Οπως λέει ο κρητικής καταγωγής αξιωματικός, η εξιχνίαση εκείνης της υπόθεσης σηματοδότησε τη μετακίνησή του το 1995 στα κεντρικά της Ασφάλειας και συγκεκριμένα στο Τμήμα Δίωξης Οικονομικών Εγκλημάτων. «Ο τότε προϊστάμενος της υπηρεσίας κ. Νίκος Δαβίλλας μού ανέθεσε την έρευνα των υποθέσεων που σχετίζονταν με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών», λέει.

Η πρώτη τέτοια υπόθεση αφορούσε, όπως θυμάται ο κ. Σφακιανάκης, τη δράση μιας επταμελούς σπείρας, τα μέλη της οποίας κατασκεύαζαν πλαστές πιστωτικές κάρτες κλέβοντας τα στοιχεία των νόμιμων κατόχων τους. «Συμμετείχαν πέντε Ελληνες, ένας Αυστριακός και ένας Γερμανός. Τους ακολουθούσαμε κάθε βράδυ στο νυχτερινό κέντρο Papagayo στη Γλυφάδα, όπου γλεντούσαν χρησιμοποιώντας τις πλαστές πιστωτικές κάρτες. Τελικά τους συλλάβαμε όλους στη Γλυφάδα» εξηγεί ο σημερινός προϊστάμενος της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Με τον ίδιο έντονο τρόπο αφηγείται στην «Κ» και την πρώτη του έρευνα στο Διαδίκτυο, εν έτει 1997. «Αφορούσε μια γυναίκα, την έλεγαν Κωνσταντίνα, που είχε δει τα στοιχεία της ανηρτημένα στην ιστοσελίδα του dating club.gr. Είχε χωρίσει τότε με τον σύντροφό της, ο οποίος για να την εκδικηθεί είχε δημοσιεύσει τα στοιχεία επικοινωνίας της στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα».

Μεσολάβησαν επτά χρόνια από την υπόθεση του dating club μέχρι την έναρξη λειτουργίας του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, το 2004. «Η τότε ηγεσία της αστυνομίας υιοθέτησε τις υποδείξεις και τις συμβουλές των Αμερικανών, οι οποίοι έθεταν ως προαπαιτούμενο για την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων τη δημιουργία Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Σε διαφορετική περίπτωση δεν ξέρω πού θα βρισκόμασταν σήμερα. Ηταν αδιανόητο για τους Ελληνες αξιωματικούς να ακούν έναν υπαστυνόμο να τους λέει ότι το έγκλημα θα περάσει στο Διαδίκτυο. Ισως βέβαια να είχα και εγώ την ίδια αντίδραση εάν βρισκόμουν στη θέση τους».

Μεγάλη πίκρα

Από τη θέση του προϊσταμένου της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στην οποία υπηρετούν σήμερα 78 αξιωματικοί, ο κ. Σφακιανάκης δηλώνει στην «Κ»: «Είναι μεγάλη η πίκρα που αισθάνομαι για το γεγονός ότι από το 1995 έως το 2009 πολλοί μέσα στην αστυνομία με αμφισβήτησαν. Δέχτηκα ψυχολογικό πόλεμο από συναδέλφους που με λοιδόρησαν και στους οποίους έπρεπε να αποδείξω ότι υπάρχει πράγματι ηλεκτρονικό έγκλημα. Εάν δεν είχα τη δύναμη του Θεού -και θέλω να το γράψεις αυτό- δεν θα βρισκόμουν εδώ που είμαι. Κανείς άλλος δεν θα άντεχε στη θέση μου».

Πώς έσωσε τη Δέσποινα μέσα από τα χέρια των απαγωγέων

Ρωτάμε τον Μανώλη Σφακιανάκη για το ποια θεωρεί ο ίδιος ως την καλύτερη έως σήμερα στιγμή της καριέρας του, ως προϊστάμενος της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.

– Ηταν πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, όταν απελευθερώσαμε τη 13χρονη Δέσποινα που είχε απαχθεί από Αφρικανούς, στον Αγιο Παντελεήμονα. Την είχαν όλοι ξεγράψει, ωστόσο εμείς δεν σταματήσαμε να ασχολούμαστε ούτε λεπτό με αυτή την υπόθεση και δικαιωθήκαμε. Ενα βράδυ Σαββάτου εντοπίσαμε σε κάποιο Ιντερνετ καφέ της περιοχής του Αγ. Παντελεήμονα το ηλεκτρονικό ίχνος της μικρής μέσω του Facebook. Με τη φωτογραφία της 13χρονης στο χέρι αναζητούσαμε πληροφορίες από τους κατοίκους της περιοχής και τελικά εντοπίσαμε το διαμέρισμα όπου βρισκόταν φυλακισμένη. Μπήκαμε στο διαμέρισμα, οι αστυνομικοί της υπηρεσίας μας μαζί με δύο ομάδες ΟΠΚΕ. Φανταστείτε, οι Αφρικανοί απαγωγείς πηδούσαν από τα παράθυρα για να γλιτώσουν τη σύλληψη. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη στιγμή που παρέδωσα τη Δέσποινα στους γονείς της. Ηταν ίσως η πιο συγκινητική στην καριέρα μου.

– Σε ποια άλλη υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ. (πλην της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος) θα θέλατε να υπηρετήσετε;

– Στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών της Ασφάλειας, γιατί θεωρώ τους αστυνομικούς που υπηρετούν εκεί επιστήμονες. Αλλωστε, το να εξιχνιάσεις μια δολοφονία είναι πράγματι επιστήμη, απαντά με έμφαση ο κ. Σφακιανάκης.

– Αλήθεια, στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος υπήρξαν υποθέσεις όπου χρειάστηκε να χρησιμοποιήσετε το όπλο σας;

– Να ξέρεις ότι στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκληματος έχουμε όπλα, όχι απλώς όπλο. Και στις δύσκολες επιχειρήσεις το’ χουμε πάντα μπροστά, δεν ξέρεις ποτέ τι θα συναντήσεις. Από εκεί και μετά, ευτυχώς έως σήμερα δεν έχει χρειαστεί να κάνουμε χρήση του όπλου.

Ουδείς προφήτης...

– Θα θέλατε να υπηρετήσετε κάποτε στον τόπο καταγωγής σας, την Κρήτη;

– Λένε ότι κανείς δεν άγιασε στον τόπο του. Στην Κρήτη με ξέρουν και τους ξέρω. Σε ποιους δηλαδή να κάνω τον αστυνόμο, στους φίλους και τους συγγενείς μου;

– Οι γονείς σας πώς αντέδρασαν στην αρχή και τι λένε σήμερα για το γεγονός ότι υπηρετείτε στην αστυνομία;

– Γενικά δεν εξέφρασαν αντίρρηση. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα το μυαλό τους πηγαίνει συνεχώς στο κακό. Ολο «πρόσεχε και πρόσεχε» συνεχίζουν να μου λένε.

Παλαιότερα οι δικαστές μάς αντιμετώπιζαν με μεγαλύτερη δυσπιστία

Το φθινόπωρο του 2010 η αναβαθμισμένη πλέον υποδιεύθυνση (αντί για τμήμα που ήταν έως τότε) Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ενισχύθηκε με 40 αξιωματικούς ειδικών καθηκόντων, οι οποίοι, μάλιστα, προσελήφθησαν από την «ελεύθερη» αγορά. Η αναβάθμιση έγινε ύστερα από πρόταση του προϊσταμένου της υπηρεσίας Μανώλη Σφακιανάκη, η οποία υλοποιήθηκε από τον πρώην υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον τότε αρχηγό της ΕΛ. ΑΣ. Λευτέρη Οικονόμου. Οι νέοι αξιωματικοί ήταν όλοι απόφοιτοι πανεπιστημιακών σχολών, με ειδίκευση (κάτοχοι μεταπτυχιακών και ορισμένοι διδακτορικών τίτλων) σε θέματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, προγραμματισμού ασφάλειας δικτύων κ. ο. κ.

Το «πείραμα»

«Η πολιτεία μερίμνησε και έκανε ένα τμήμα της ΕΛ. ΑΣ. απολύτως επιστημονικό. Το πείραμα πέτυχε και τώρα υπάρχει η σκέψη να προσλάβουμε και άλλους ειδικούς. Οι δικογραφίες που συντάσσουμε είναι εμπεριστατωμένες και η έρευνά μας έχει αποκτήσει κύρος. Παλαιότερα οι δικαστές μάς αντιμετώπιζαν με μεγαλύτερη δυσπιστία. Τώρα που ο μάρτυρας είναι κάτοχος διδακτορικού, τα πράγματα είναι διαφορετικά, έχει αποκτήσει σημαντικό πλεονέκτημα» σχολιάζει στην «Κ» για το θέμα ο κ. Μανώλης Σφακιανάκης.

Ο Γιάννης αποφοίτησε το 2004 από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας και το 2010, ύστερα από έξι χρόνια στην «ελεύθερη» αγορά, προσελήφθη στην Ελληνική Αστυνομία. «Είχα ακούσει για την υπηρεσία ήδη από τα χρόνια των σπουδών μου και μου είχε κινήσει το ενδιαφέρον. Σήμερα υπηρετώ στο 3ο τμήμα προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων και αντιμετώπισης κρουσμάτων hacking» μας λέει.

– Ποια είναι η άποψη που έχεις σχηματίσει σήμερα για την Ελληνική Αστυνομία;

– Τα πράγματα είναι περίπου όπως τα περίμενα. Το αντικείμενο της δουλειάς μας έχει ενδιαφέρον αν και στην αρχή σκέφτηκα να τα εγκαταλείψω. Oταν παρουσιαστήκαμε στην Ασφάλεια, οι άνθρωποι που μας υποδέχτηκαν έλεγαν ο καθένας και από κάτι διαφορετικό. Oτι, για παράδειγμα, κάποιοι από εμάς θα υπηρετήσουν τελικά στη Δίωξη Ναρκωτικών.

– Πώς αντιμετώπισαν φίλοι και συγγενείς την απόφασή σου να μπεις στην Aστυνομία;

– Σε πολλούς έκανε εντύπωση ότι αποφάσισα να αφήσω έναν καλό μισθό για την Αστυνομία. Ωστόσο, η επιλογή είχε να κάνει με το αντικείμενο της δουλειάς. Σε αποζημιώνει να βοηθάς μια κοπέλα που απειλείται, που η ζωή της μπορεί να έχει γίνει μαρτύριο επειδή κάποιος, για παράδειγμα, την εκβιάζει.

Στη συζήτηση παρεμβαίνει ο Ευθύμης, αστυνομικός ειδικών καθηκόντων, ειδικευμένος σε θέματα ασφάλειας δικτύων. «Το πείραμα της Αστυνομίας πέτυχε. Το πείραμα του Δημοσίου όχι. Η δουλειά μας γίνεται πιο δύσκολη από τις ελλείψεις και τις αδυναμίες στο Δημόσιο. Γνωρίζαμε ότι θα ήταν άσχημα αλλά δεν μπορούσαμε να φανταστούμε τέτοια χάλια».

– Ποιο είναι επομένως το ιδανικό σενάριο για το αύριο;

– Να έχω κίνητρο να συνεχίσω, να είμαι άρτιος τεχνικά και το αντικείμενο με το οποίο ασχολούμαι να παραμείνει ενδιαφέρον. Σήμερα μετέχουμε σε σεμινάρια με πρωτοβουλία μόνο του διευθυντή (σ. σ.: του Μανώλη Σφακιανάκη) και όχι, κεντρικά, της Αστυνομίας.

Παιδική πορνογραφία

Ο Αλέκος μπήκε στην Αστυνομία το 2001 και από το 2006 υπηρετεί στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Είναι υπεύθυνος του τμήματος Προστασίας Ανηλίκων και άρα ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος για θέματα δίωξης παιδικής πορνογραφίας.

– Πώς αντέχεις να εκτίθεσαι καθημερινά σε φωτογραφίες και βίντεο με βιασμούς ανηλίκων;

– Μου κάνουν αυτή την ερώτηση καθημερινά. Πιστεύω ότι το 95% των ανθρώπων δεν θα μπορούσε να εκτίθεται για έξι χρόνια σε τέτοιο υλικό. Πρόκειται αναμφίβολα για τη χειρότερη μορφή εγκλήματος, δύσκολα μπορείς να αποβάλεις τις εικόνες με βιασμούς ανηλίκων από το κεφάλι σου. Κάποιος όμως πρέπει να κάνει τη «βρώμικη» δουλειά.

«Ισότητα»

– Ποια είναι η σχέση των παλιών, όπως εσύ, με τους νεοπροσληφθέντες αστυνομικούς ειδικών καθηκόντων;

– Στις περισσότερες υπηρεσίες η συνεργασία είναι αδύνατη. Κοιτάει ο ένας τον άλλον λες και κατάγονται από διαφορετικό πλανήτη. Εμείς πλέον δεν ξεχωρίζουμε ο ένας τον άλλον. Το έχουμε πετύχει χάρη στο μάνατζμεντ που ασκεί ο διευθυντής.

Τον επίλογο στη συζήτηση με τον κ. Σφακιανάκη και τα στελέχη της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος γράφει η Mαρία, η οποία εργαζόταν ως μηχανικός διασφάλισης ποιότητας πριν γίνει δεκτή από την ΕΛ. ΑΣ. «Oτι είμαι γυναίκα δεν με κάνει να αισθάνομαι διαφορετικά στην Αστυνομία» λέει στην «Κ» και καταλήγει: «Στην υπηρεσία δεν γίνεται διαχωρισμός σε “μάχιμα” και “λιγότερο μάχιμα” πόστα. Είναι, πάντως, γεγονός ότι η σιγουριά του Δημοσίου έπαιξε ρόλο στην απόφασή μου να μπω στην Αστυνομία».

Oι σταθμοί του

1979

Εφυγε από την Κρήτη

1982

Κατετάγη στην αστυνομία και τη σχολή αστυφυλάκων

1982 - 1986

Υπηρέτησε στη Ρόδο

1986 - 1990

Φοίτησε στη σχολή αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ.

1991

Μετάθεση για το Α.Τ. Αγ. Νικολάου στη Χαλκιδική

1992

Αναλαμβάνει χρέη υποδιοικητή Ασφαλείας στο Τ.Α. Συντάγματος

1993

Αναλαμβάνει καθήκοντα διοικητή μετά την απομάκρυνση του έως τότε προϊσταμένου του

1995

Μετακινείται στην Ασφάλεια και το τμήμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος

2004

Ιδρύεται ξεχωριστό τμήμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος

2010

Το τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος αναβαθμίζεται σε υποδιεύθυνση και προσλαμβάνονται 40 επιστήμονες ως αστυνομικοί «ειδικών καθηκόντων»

Η συνάντηση

Η συνάντησή μας με τον κ. Σφακιανάκη και στελέχη της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος έγινε πολύ νωρίς το πρωί, στο κατάστημα των Starbacks στη συμβολή των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Κηφισίας. Παραγγείλαμε έξι καφέδες, τάρτες, μπισκότα και μάφιν σοκολάτα. Πληρώσαμε (από κοινού) περίπου 30 ευρώ.

Πηγή: kathimerini.gr