Good news: Η Εθνική Λυρική Σκηνή υποδέχεται τυφλούς ή κωφούς θεατές στις παραστάσεις της - Η συμπερίληψη με προσβασιμότητα για όλους

«Αίθουσα "Σταύρος Νιάρχος", σύγχρονης αισθητικής, μεγάλων διαστάσεων. Μεγάλη ορθογώνια σκηνή με μαύρο πάτωμα, πίσω από κατακόκκινες βελούδινες κουρτίνες». 

Αυτή θα μπορούσε να είναι μία περιγραφή της αίθουσας της Kεντρικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, για κάποιον που δεν την έχει επισκεφτεί ποτέ. Στην πραγματικότητα, είναι μία περιγραφή για κάποιον που δεν μπορεί να τη δει. 

Πιο συγκεκριμένα, είναι οι πρώτες πληροφορίες που ακούει ένας θεατής με οπτική αναπηρία, πριν αρχίσει η παράσταση όπερας, «Ο Πύργος του Κυανοπώγωνα», σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας.

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ παρακολούθησε τo δίπτυχο όπερας, «Αλέκο - Ο Πύργος του Κυανοπώγωνα», δύο μονόπρακτες όπερες, του Σεργκέι Ραχμάνινωφ και του Μπέλα Μπάρτοκ αντίστοιχα, μία παράσταση καθολικά προσβάσιμη.

«Οι κουρτίνες ανοίγουν. Εσωτερικό λευκού δωματίου μέσα στα μαύρα βράχια του Πύργου του Κυανοπώγωνα. Στον αριστερό τοίχο, μονό κρεβάτι με λευκά στρωσίδια. Ξαπλωμένος σε αυτό, ηλικιωμένος άνδρας, σκεπασμένος. Μάτια κλειστά. Στον τοίχο πάνω από το κρεβάτι, παράθυρο μήκους 80 εκατοστών που ανοίγει με άρση του κάτω μέρους προς τα επάνω. Αριστερά του, κομοδίνο με γυάλινο βάζο με μωβ λουλούδια», συνεχίζει η ακουστική περιγραφή.

Διαβάστε ακόμα: Topwoman η Ζωή Zενιώδη - Η νέα διευθύντρια & αρχιμουσικός της φιλαρμονικής του Μπουένος Άιρες - Με διεθνή καριέρα η Ms Dynamite & Ms Ingenious εκδιώχθηκε από την Ελλάδα

Την ίδια ώρα, οι υπέρτιτλοι περιγράφουν τη μουσική και μεταφράζουν τα όσα τραγουδούν οι τραγουδιστές: «Μεγάλες δοξαριές εγχόρδων. Αινιγματική φράση ξύλινων πνευστών. Απάντηση μπάσων πνευστών. Ανοδική διόγκωση μελωδίας. Στιγμιαία παύση».

«Κ: Αυτός λοιπόν είναι ο πύργος του Κυανοπώγωνα!

Ι: Χωρίς παράθυρα; Χωρίς μπαλκόνια;

Κ: Χωρίς.»

Ταυτόχρονα, δύο διερμηνείς στέκονται μπροστά, στο δεξί άκρο της σκηνής και μεταφράζουν στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα το λιμπρέτο της όπερας.

«Είναι μία απίστευτη, μία καταπληκτική εμπειρία. Πραγματικά, ανοίγει μεγάλους ορίζοντες. Ακόμα κι αν δεν ξέρεις ποια είναι η όπερα, είσαι σε θέση να καταλάβεις αυτό που γίνεται επάνω στη σκηνή. Στην πραγματικότητα, αντικαθιστά την αίσθηση της όρασης», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρία Γεωργακαράκου, η οποία για πρώτη φορά παρακολούθησε παράσταση όπερας, με ακουστική περιγραφή.

Η ίδια είναι παιδαγωγός φωνής και ιστορική μουσικολόγος διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Βοστώνης και μεσόφωνος. «Είναι μία καινοτομία που βασίζεται στη συμπερίληψη, η οποία μόλις τώρα ανατέλλει στην Ελλάδα. Δίνει τη δυνατότητα σε άτομα με οπτική αναπηρία να έχουν τις ίδιες προσλαμβάνουσες με αυτούς που δεν έχουν οπτική αναπηρία», ανέφερε και πρόσθεσε με ενθουσιασμό ότι από εδώ και πέρα θα παρακολουθεί συνεχώς τις καθολικά προσβάσιμες παραστάσεις.

Πρακτικά, μία καθολικά προσβάσιμη παράσταση είναι μία παράσταση, για την πραγματοποίηση της οποίας έχει προβλεφθεί η ανεμπόδιστη πρόσβαση όλων των πιθανών θεατών τόσο στο δομημένο περιβάλλον του θεάτρου όσο και στο περιεχόμενο της παράστασης.

«Πέρα από την πρόσβαση στον χώρο, τη δυνατότητα φιλοξενίας ατόμων με διαφορετική κινητικότητα ή απουσία αυτής, το οπτικοακουστικό περιεχόμενο γίνεται προσβάσιμο με υπηρεσίες που υποκαθιστούν τον ήχο και την εικόνα με εναλλακτικούς τρόπους. Συνήθως, μιλάμε για διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, Υποτιτλισμό/Υπερτιτλισμό και Ακουστική Περιγραφή για λόγους ισότιμης πρόσβασης. Οι υπηρεσίες αυτές μπορεί να συνοδεύονται από άλλες συναφείς, όπως απτική περιήγηση, ζωντανό υποτιτλισμό/υπερτιτλισμό κ.ά.», εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Εμμανουέλα Πατηνιωτάκη, Διευθύνουσα Σύμβουλος της ATLAS E.P., της εταιρείας που έχει αναλάβει την υλοποίηση των συνθηκών προσβασιμότητας για τις παραστάσεις της Λυρικής.

Πιο συγκεκριμένα, για τις καθολικά προσβάσιμες παραστάσεις, έχει προβλεφθεί η ύπαρξη καθορισμένων θέσεων για Κ/κωφούς και βαρήκοους ανθρώπους που χειρίζονται την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ), για ανθρώπους που χρησιμοποιούν τους υπέρτιτλους (CAPS), οι οποίοι καλύπτουν όλο το ακουστικό κανάλι, καθώς και για τυφλούς ανθρώπους και ανθρώπους με περιορισμένη πρόσβαση στο οπτικό κανάλι επικοινωνίας, που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία ακουστικής περιγραφής (AD). Οι σκύλοι οδηγοί τυφλών είναι επίσης ευπρόσδεκτοι.

Για τον Νικόλα Τουάρδη, ήταν η τρίτη φορά που ήρθε να παρακολουθήσει όπερα. «Χαιρόμαστε που η Εθνική Λυρική Σκηνή πραγματοποιεί καθολικά προσβάσιμες παραστάσεις και, φυσικά, θα συνεχίσουμε να ερχόμαστε, όσο υπάρχουν τέτοια προγράμματα με διερμηνεία και υπέρτιτλους», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Ο Νικόλας είναι καθηγητής φυσικής αγωγής στο ειδικό σχολείο γυμνάσιο λύκειο κωφών και βαρήκοων Αργυρούπολης και κωφός ο ίδιος. Όπως ανέφερε, τα τελευταία χρόνια πηγαίνει όλο και πιο συχνά σε θεατρικές παραστάσεις -και τώρα και σε παραστάσεις όπερας- καθώς οι συνθήκες που επικρατούν τον κάνουν να αισθάνεται άνετα.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι για τα άτομα με αναπηρία, το εισιτήριο και οι υπηρεσίες προσβασιμότητας παρέχονται δωρεάν, ενώ οι συνοδοί τους πληρώνουν εισιτήριο στην τιμή φοιτητικού (10 ευρώ για την Εναλλακτική Σκηνή και 12 ή 15 ευρώ για την Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος).

Οι καθολικά προσβάσιμες παραστάσεις έκαναν πρεμιέρα τη σεζόν 2021/22. Για την τρέχουσα καλλιτεχνική περίοδο, η αρχή έγινε με την παράσταση μουσικού θεάτρου «Ο αποτυχημένος» στην Εναλλακτική Σκηνή και την παραγωγή του δίπτυχου « Αλέκο & Ο πύργος του Κυανοπώγωνα» στην Κεντρική Σκηνή και θα συνεχιστεί με τις παραγωγές μπαλέτου «Δον Κιχώτης» (20 & 24/12/2024) και όπερας «Μποέμ» (31/12/2024 και 2/1/2025).

Συνολικά, η ΕΛΣ έχει ανακοινώσει ότι θα παρουσιάσει σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας, παρέχοντας υπηρεσίες ισότιμης γλωσσικής και αισθητηριακής πρόσβασης, συνολικά 30 από τις παραστάσεις της σεζόν 2024/25, σε 15 συνολικά παραγωγές, στην Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» και την Εναλλακτική Σκηνή. Απώτερος στόχος είναι σταδιακά να καθιερωθεί η καθολική πρόσβαση στο σύνολο των παραγωγών της Λυρικής και, σύμφωνα με τις ιθύνουσες των Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων ΕΛΣ, με γνώμονα τον σεβασμό και την κατανόηση για το σύνολο του κοινού.  

«Οι πρώτες παραστάσεις καθολικής προσβασιμότητας στην ΕΛΣ δόθηκαν τον Δεκέμβριο του 2021 στο πλαίσιο του κύκλου δράσεων προσβασιμότητας "Όλοι μαζί στην Όπερα" των Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων της ΕΛΣ. Έκτοτε, ο εν λόγω κύκλος υλοποιείται κάθε χρόνο με την ευγενική στήριξη της Alpha Βank, περιλαμβάνοντας επιλεγμένες παραστάσεις σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας καθώς και καλλιτεχνικά εργαστήρια για μεικτές ομάδες ατόμων με ή χωρίς αναπηρία», τόνισαν στο ΑΠΕ- ΜΠΕ από την πλευρά των Εκπαιδευτικών και Κοινωνικών Δράσεων της ΕΛΣ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Λυρικής, κατά το πρώτο διάστημα της υλοποίησης των καθολικά προσβάσιμων παραστάσεων, η προσέλευση του κοινού στις εν λόγω παραστάσεις ήταν «αρκετά περιορισμένη». Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, αυτό άλλαξε σε μεγάλο βαθμό. Έχοντας κάνει ένα μεγάλο άλμα στην αύξηση του αριθμού των προσβάσιμων παραγωγών, η τρέχουσα σεζόν αποτελεί δίχως άλλο μία νέα μεγάλη πρόκληση. Από πλευράς Λυρικής, υπάρχει η επίγνωση ότι οι παραστάσεις όπερας αποτελούν ένα απαιτητικό θέαμα, κάτι που, όμως, ισχύει όχι μόνο για τους θεατές, αλλά και για τους παρόχους των υπηρεσιών προσβασιμότητας.

«Ο σχεδιασμός μιας καθολικά προσβάσιμης παράστασης περιλαμβάνει διάφορα στάδια», ανέφερε η κα. Πατηνιωτάκη, η οποία είναι Εξειδικευμένη Πάροχος Υπηρεσιών Προσβασιμότητας και ερευνήτρια στην Καθολική Προσβασιμότητα. «Ξεκινά από τη διασφάλιση της προσβασιμότητας του χώρου και την εκπαίδευση του εκάστοτε φορέα στο κομμάτι της φιλοξενίας του κοινού και φτάνει μέχρι την πρακτική παροχή των υπηρεσιών. Σε αυτό το τελευταίο στάδιο, γίνεται επαφή με την καλλιτεχνική ομάδα, προγραμματίζονται οι υπηρεσίες και ο τρόπος παροχής τους, ακολουθεί μελέτη από τους επαγγελματίες, πρόβες, διορθώσεις καθώς και συμβουλευτική με βάση τόσο τις ανάγκες των κοινοτήτων που εξυπηρετούνται όσο και την επιστημονική βάση των υπηρεσιών. Όποτε αυτό είναι δυνατό, έπεται συζήτηση με τους θεατές που έκαναν χρήση υπηρεσιών καθολικής προσβασιμότητας για την αξιολόγηση και τη συνεχή βελτίωσή τους», εξήγησε.

Οι παραγωγές, παραστάσεις των οποίων θα παρουσιαστούν με καθολικά προσβάσιμες συνθήκες

Για την Κεντρική Σκηνή:

• Δον Κιχώτης - Τιάγκο Μπορντίν, Μαριύς Πετιπά / Λούντβιχ Μίνκους (20 & 24 Δεκεμβρίου 2024)
• Μποέμ - Τζάκομο Πουτσίνι (31 Δεκεμβρίου 2024 & 2 Ιανουαρίου 2025)
• Τσαϊκόφσκι - Καγιετάνο Σότο / Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι (14 & 16 Φεβρουαρίου 2025)
• Flora mirabilis - Σπυρίδων Σαμάρας (Μάρτιος 2025)
• Λουτσία ντι Λαμμερμούρ - Γκαετάνο Ντονιτσέττι (Απρίλιος & Μάιος 2025)
• Η χρυσή εποχή - Κωνσταντίνος Ρήγος (Μάιος 2025)
• Ταξίδι στη χώρα των άσχημων - Trevor Grahl, Αντριάνα Μίνου, Κυριακή Θεανώ Μεταξά | Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος 3ο Κουδούνι Όπερα (1η Ιουνίου 2025)
• Co-OPERAtive - Πάνος Ηλιόπουλος, Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, Βασίλης Βηλαράς (7 Ιουνίου 2025)  

Για την Εναλλακτική Σκηνή:

• Ιζαντόρα Ντακ - Στέλλα Μιχαηλίδου / Κώστας Βόμβολος (29 & 30 Νοεμβρίου 2024)
• Ματαρόα στον ορίζοντα - Νίκος Κυπουργός, Θοδωρής Αμπαζής (15 & 18 Δεκεμβρίου 2024)
• Θέλω να δω τον Πάπα! - Θεόφραστος Σακελλαρίδης (9 & 15 Φεβρουαρίου 2025)
• Mythos - Γιώργος Καρακάντζας (22 & 23 Φεβρουαρίου 2025)
• Madre Salonico - Λέων A. Ναρ, Βίκτωρ Αρδίττης (Απρίλιος 2025)
• The Fall of the House of Commons - Ορέστης Παπαϊωάννου / Αλέκος Λούντζης (Μάιος 2025)

Προπώληση

Οι θεατές που επιθυμούν να κάνουν χρήση των υπηρεσιών προσβασιμότητας παρακαλούνται να πραγματοποιήσουν την αγορά των εισιτηρίων τους στα Ταμεία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ, τηλεφωνικά στο 2130885700 (καθημερινά 9:00-21:00) ή με email στο boxoffice@nationalopera.gr .

Για υποβοήθηση στις κρατήσεις, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν, επίσης, με την ATLAS E.P. στο 6993507553 ή με email στο askatlasep@gmail.com.