Άνοιξε σουσάμι - Ένα άρθρο του Ευγένιου Τριβιζά

του Ευγένιου Τριβιζά

Κάπου στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης βρίσκεται ένας φαινομενικά ασήμαντος δρόμος πλαισιωμένος από παλιά  πέτρινα κτίρια κολλητά το ένα με το άλλο. Κι όμως... Σε αυτό τον δρόμο έπαιξαν κάποτε ο Μπαρτ Λάνκαστερ, ο  Μπιλ Κόσμπι, ο Μελ Γκίμπσον, ο Αλαν Αρκιν, ο Λίαμ Νίσον, ο Zέρο Μόστελ και ο Τζέρεμι Αϊρονς. Σε αυτό τον δρόμο  τραγούδησαν ο Πρινς, ο Πλάθιντο Ντομίνγκο και ο Mάικλ Τζάκσον. Αυτό τον δρόμο σημάδεψαν με την παρουσία τους η  Mαρτίνα Ναβρατίλοβα, η Λορίν Μπακόλ και η Μάγια Αγγέλου. Σε αυτό τον δρόμο ο Κρίστοφερ Ριβ απέδειξε περίτρανα ότι αναπηρία δεν σημαίνει και έλλειψη ανεξαρτησίας και ο Κόφι Ανάν συμφιλίωσε δύο επιθετικά τέρατα. Σε αυτό τον δρόμο ο Ντέιβιντ Μπέκαμ έδειξε τι θα πει επιμονή, ο Ρόμπερτ ντε Νίρο μεταμορφώθηκε σε σκύλο και η Τζούλια Ρόμπερτς κατάλαβε τι σημαίνει η λέξη «φόβος».  Και τώρα γι' αυτό τον δρόμο, τη θρυλική Sesame Street,  αντιπαρατίθενται δύο υποψήφιοι πρόεδροι των Ηνωμένων Πολιτειών.  Ο ένας απελεί να τον σβήσει από τον χάρτη, διακόπτοντας την επιδότηση του τηλεοπτικού δικτύου PBS. Ο άλλος προσπαθεί να σώσει τους κατοίκους του, μεταξύ των οποίων και ένα γιγάντιο κίτρινο πουλί. Ο Ρόμνεϊ, αν και λατρεύει το τεράστιο αυτό καναρίνι, δηλώνει ότι δεν θεωρεί σωστό να δανείζεται από τους Κινέζους για να το συντηρεί. Υπολογίζει, φαίνεται, ότι ένα πουλί ύψους δυόμισι μέτρων θα καταναλίσκει τουλάχιστον έναν τόνο κινέζικο  καναβούρι τον μήνα.   
Ο Ομπάμα κατηγορεί τον Ρόμνεϊ ότι, αντί να ασχολείται με τις ατασθαλίες των τραπεζιτών της Wall Street, τα βάζει με την πανίδα της Sesame Street. Ο Ρόμνεϊ με την σειρά του κατηγορεί τον Ομπάμα ότι τις μέρες που ακολούθησαν την δολοφονία του αμερικανού πρεσβευτή περισσότερες φορές εκστόμισε σε δημόσιες ομιλίες του τη λέξη «σουσάμι» από τη λέξη «Λιβύη». Ποιος θα το περίμενε ποτέ ότι αυτοί οι  δύο δρόμοι, η Wall Street και η Sesame Street, o ένας πραγματικός και ο άλλος φανταστικός, θα διασταυρώνονταν και θα γίνονταν σύμβολα δύο αντίθετων ιδεολογιών. Εδώ και πάνω από σαράντα χρόνια η «Sesame Street», η πρώτη σοβαρή και αξεπέραστη προσπάθεια συνδυασμού μορφωτικών και ψυχαγωγικών στοιχείων σε τηλεοπτικά προγράμματα για παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι ένας θεσμός της  αμερικανικής κουλτούρας. Στοχευει να δώσει ιδίως στα παιδιά των φτωχότερων κοινωνικών τάξεων τις απαραίτητες εκπαιδευτικές βάσεις και να καλλιεργήσει τις μαθησιακές και κοινωνικές τους δεξιότητες. Το υψηλό ποιοτικό επίπεδο του προγράμματος οφείλεται στις έρευνες δεκάδων επιστημόνων που συμβούλευαν τη δημιουργική ομάδα, περιλαμβανομένων των καθηγητών του Πανεπιστημίου του Harvard, Γκέραλντ Λέσερ και Εντουαρντ Πάλμερ,  των οποίων οι μελέτες θα άξιζαν να γίνουν υποχρεωτικό ανάγνωσμα σε όλες τις παιδαγωγικές ακαδημίες. *  
Δύο ήταν οι βασικές αρχές στις οποίες κατέληξαν. Πρώτον, ότι για να μεταδώσεις οτιδήποτε σε ένα παιδί της προσχολικής ηλικίας πρέπει πρώτα απ' όλα να κερδίζεις την προσοχή και να κατακτάς το ενδιαφέρον του. Διαφορετικά ό,τι και να λες, όσα και να εξηγείς πάνε χαμένα. Για να διατηρήσεις όμως αμείωτη την προσοχή του, πρέπει ταυτόχρονα να το διασκεδάζεις. Τα όπλα που επιστράτευσαν για την επίτευξη αυτού του στόχου ήταν το χιούμορ, η περιπέτεια, η  έκπληξη και η φαντασμαγορία.  
Η δεύτερη αρχή ήταν ακόμα πιο σημαντική. Για να έχει τα επιθυμητά ευεργετικά αποτελέσματα η Sesame Street θα έπρεπε να παρουσιάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να  την απολαμβάνουν όχι μόνο  παιδιά προσχολικής ηλικίας αλλά και ενήλικοι θεατές. Η αρχή αυτή στηριζόταν στο εξής σκεπτικό: όταν τα παιδιά παρατηρούν  ότι οι  γονείς τους  παρακολουθούν και διακεδάζουν  με κάποιο τηλεοπτικό πρόγραμμα, το πρόγραμμα αυτό ανεβαίνει στην εκτίμησή τους. Δημιουργεί αρχικά και τονώνει στη συνέχεια την επιθυμία να το παρακολουθούν και τα ίδια. Οταν απεναντίας οι γονείς  θεωρούν κάποιο πρόγραμμα  ανάξιο της δικής τους προσοχής, το πρόγραμμα αυτό υποβαθμίζεται  αυτόματα  στα μάτια των παιδιών. Συνεπώς κάνουν ό,τι μπορούν για να παρακαλουθούν  και εκείνα προγράμματα που απολαμβάνουν  οι γονείς τους. Γι' αυτό τον λόγο τόσο η «Sesame Street» όσο και  το αδελφάκι της το «Μάπετ Σόου», λειτουργούν σε δύο επίπεδα και πολλοί από τους σπαρταριστούς χαρακτήρες επινοήθηκαν ειδικά για την ψυχαγωγία των  ενηλίκων.
 Οι αψιμαχίες για την τύχη του θρυλικού δρόμου συνεχίζονται. Το επιτελείο του Ομπάμα πιστεύει ότι «Sesame Street» θα γίνει  η μαγική επίκληση που θα του ανοίξει τις πύλες της προεδρίας. Κάτι σαν το «άνοιξε σουσάμι»  δηλαδή. Στη μάχη παίρνει μέρος τώρα και η Μισέλ Ομπάμα, η οποία είχε εμφανιστεί και αυτή στη «Sesame  Street» (όπως άλλωστε τόσο η Μπάρμπαρα όσο και η Λόρα Μπους).    Δεν ξέρουμε ποιος από τους δύο αντιπάλους θα επικρατήσει. Το γιγάντιο κίτρινο πουλί όμως μάλλον δεν θα πρέπει να ανησυχεί ιδιαίτερα. Ο δρόμος του δεν πρόκειται να απαλειφθεί  από τον χάρτη. Μετά την παγκόσμια επιτυχία του, μόνο ένα μικρό ποσοστό του κόστους παραγωγής καλύπτεται από το κράτος.
Το κίτρινο πουλί και η παρέα του μπορεί να μην κινδυνεύουν να εξοριστούν  από τον μυθικό δρόμο αλλά ένας από τους δύο  πολιτικούς κινδυνεύει να εξοριστεί από την εξουσία. Εκτός βέβαια αν γίνει η μεγάλη ανατροπή και εκλεγεί πρόεδρος (ήδη οι υποστηριχτές του έχουν ξεκινήσει  τη σχετική καμπάνια στο Διαδίκτυο) το λίαν δημοφιλές γιγάντιο κίτρινο πουλί, οπότε θα κόψει εκείνο τις  φορολογικές απαλλαγές στις επιχειρήσεις  του Ρόμνεϊ. Ο Ευγένιος Τριβιζάς είναι συγγραφέας παιδικών μυθιστορημάτων. *Lesser, Gerald S. (1974). Children and Television: Lessons From Sesame Street. Vintage Books
Fisch, Shalom and Truglio, eds, «G» is for growing: Thirty years of research on children and Sesame Street : Lawrence Erlbaum Publishers

Πηγή: tanea.gr