O Αλέξης Παπαχελάς γράφει ότι η Τουρκία κάνει σόου και τραβάει το σκοινί με τις βόλτες στο Αιγαίο, ενώ η αλαζονεία του Ερντογάν χτυπάει κόκκινο και θέλει προσοχή!

Τις επόμενες εβδομάδες θα παιχθεί μία δύσκολη παρτίδα γεωπολιτικού πόκερ στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αγκυρα μοιάζει αποφασισμένη να τραβήξει το σχοινί, τουλάχιστον σε σχέση με την κυπριακή ΑΟΖ. Ολα δείχνουν ότι θα συνεχίσει τις «βόλτες», ενώ ταυτόχρονα θα ψάχνει να βρει εξέδρες για έρευνες προκειμένου να ολοκληρώσει το «σόου».



Του Αλέξη Παπαχελά - Καθημερινή

Οι άνθρωποι που παίρνουν τις αποφάσεις στη Λευκωσία είναι απολύτως ψύχραιμοι, αλλά γνωρίζουν ότι τα δύσκολα έπονται. Η κυπριακή διπλωματία είναι τυχερή γιατί έχει έναν έμπειρο και κοσμοπολίτη υπουργό Εξωτερικών, ο οποίος συνδυάζει τον ρεαλισμό με την αποφασιστικότητα. Διαθέτει επίσης και νεότερους διπλωμάτες με καθαρό μυαλό στο Προεδρικό Μέγαρο.

Ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει, όμως, ιδιαίτερη προσοχή αυτή την περίοδο. Η αλαζονεία έχει χτυπήσει κόκκινο, την ίδια ώρα που δεν του βγαίνει τίποτα στην εξωτερική πολιτική. Οσα συμβαίνουν με επίκεντρο την Κύπρο του προκαλούν εκνευρισμό και ενίοτε οργή. Η συμμαχία με την Αίγυπτο, και μάλιστα με τον πρόεδρο Σίσι, φαντάζει ως «κόκκινο πανί» γιατί στο Κάιρο πρωτοναυάγησε το νεοοθωμανικό δόγμα. Η σχέση με το Ισραήλ επίσης ερεθίζει τον κ. Ερντογάν, ο οποίος τορπίλισε μια πολύ στενή στρατηγική σχέση δεκαετιών.

Το ζήτημα είναι πόσο μπορεί να τραβήξει το σχοινί και ποιος θα μπορούσε να τον σταματήσει. Ο πρόεδρος Ομπάμα δεν έχει καλή σχέση με τον κ. Ερντογάν, ή μάλλον έχει μία πολύ δύσκολη και κακή σχέση μαζί του. Θεωρεί, όμως, παρά τη βαθιά ενόχλησή του για τα παιχνίδια της Τουρκίας στη Συρία και αλλού, πως έχει ανάγκη την Αγκυρα στο μεγάλο παιχνίδι που βρίσκεται σε εξέλιξη στην ευρύτερη περιοχή. Παλαιότερα όταν άρχιζε μία κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο ή το Αιγαίο ξέραμε ότι, πρώτον, θα παρέμβει σίγουρα ο Λευκός Οίκος και, δεύτερον, οι Τούρκοι θα λάβουν σοβαρά υπόψη τους τι θα ακούσουν στην υπερατλαντική συνδιάλεξη. Τώρα δεν είμαστε καθόλου βέβαιοι για το δεύτερο...

Οσο για τους Ευρωπαίους, είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι θα θελήσουν ή θα μπορέσουν να παρέμβουν αποφασιστικά. Η Γερμανίδα καγκελάριος δήλωσε στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. ότι κάθε χώρα δικαιούται να έχει ΑΟΖ, αλλά πέραν τούτου δεν υπήρξε καμία πρόθεση πραγματικής στήριξης, σαν και αυτή που δόθηκε στην Ουκρανία. Και βεβαίως έχουμε και το ΝΑΤΟ, ο γενικός γραμματέας του οποίου τήρησε την κλασική γραμμή των ίσων αποστάσεων.

Τι θα συμβεί αν η Αγκυρα επιμείνει και κλιμακώσει τις προκλήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ; Ορισμένοι πιστεύουν ότι το Ισραήλ θα παρέμβει στρατιωτικά και θα απαντήσει στην Αγκυρα. Οσοι γνωρίζουν καλά τον φάκελο των σχέσεων με το Ισραήλ αμφιβάλλουν πολύ, εκτός αν οι Τούρκοι κάνουν κάτι που θα πλήξει άμεσα τα ισραηλινά συμφέροντα. Η Κύπρος δεν διαθέτει, δυστυχώς και παραδόξως, ούτε καν ειδικά σκάφη που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν την κυπριακή κυριαρχία στην ΑΟΖ, χωρίς βεβαίως να τίθεται ζήτημα αναμέτρησης με τα τουρκικά πλοία. Και η Ελλάδα κάνει αυτό που πρέπει, προχωράει σε παρασκηνιακές και δημόσιες διπλωματικές κινήσεις, στηρίζει όσο μπορεί, αλλά έχει ως πρώτη προτεραιότητα τα δικά της μέτωπα και συμφέροντα.

Το πιθανότερο σενάριο είναι πως η Τουρκία θα κλιμακώσει την πίεση έως το τέλος του χρόνου, με σκοπό να επιτύχει μια τελική λύση του Κυπριακού μαζί με το μοίρασμα των ενεργειακών κοιτασμάτων. Το αν θα το πετύχει θα εξαρτηθεί από την πίεση που θα νιώσει από την Ουάσιγκτον, το Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και τα άλλα κέντρα αποφάσεων. Τα πρώτα μηνύματα για τη δική τους στάση δεν είναι ενθαρρυντικά, πρέπει να το πούμε. Και γι’ αυτό Ελλάδα και Κύπρος δεν έχουν άλλη επιλογή από το συνεχές, αθόρυβο αποτελεσματικό λόμπυ. Γιατί το παράδοξο είναι πως αν και η Τουρκία και ο κ. Ερντογάν είναι ολοφάνερο ότι δεν είναι στρατηγικοί εταίροι των δυτικών δυνάμεων, οι ηγέτες τους διστάζουν να το πάρουν απόφαση και να κινηθούν ανάλογα.