Από την πλευρά της Ευρυδίκης - Μια αριστουργηματική παράσταση με την Κόρα Καρβούνη και τον Λαέρτη Μαλκότση

Του Σπύρου Παγιατάκη

ΣΑΡΑ ΡΟΥΛ
Ευρυδίκη ή Ενα μιούζικαλ στον Αδη
σκην.: Δημήτρης Τάρλοου
θέατρο: Πορεία

Από το κείμενο: «Πρώτη σκηνή. Ενας νεαρός άνδρας -ο Ορφέας- και μια νεαρή γυναίκα -η Ευρυδίκη- φορούν μαγιό και κάθονται δίπλα στην πισίνα τους. Ανταλλάσσουν κάποια συμβατικά λόγια αγάπης. Κάποια στιγμή εκείνη σκαρφαλώνει πάνω του και του φιλάει τα μάτια. Τραγούδι: Ναι σε θέλω, Ναι σε θέλω πολύ… Αγάπη, Λατρεία, Ναι, σε θέλω...». Ομως σαν να μη δείχνουν και πολύ ερωτευμένοι, σκέφτομαι. Πώς να το πάει άραγε παρακάτω, στην ανάπλαση της ιστορίας του Ορφέα και της Ευρυδίκης, η συγγραφέας, η 38χρονη Αμερικανή Σάρα Ρουλ... Λίγο αργότερα όλα ξεκαθαρίζουν.

Από εκεί και πέρα ο μύθος συνεχίστηκε όπως περίπου τον γνωρίζουμε. Μέχρις ενός σημείου δηλαδή. Η Ευρυδίκη (Κόρα Καρβούνη, ένας χαρακτήρας που αγωνίζεται διαρκώς με τον εαυτό της, η δικαιωματική πρωταγωνίστρια της παράστασης) πεθαίνει, κι ο Ορφέας (Λαέρτης Μαλκότσης, ένας συνθέτης στα σύννεφα) ξεκινά για να την φέρει πίσω από τον Αδη. Αρκεί, βέβαια, να μη γυρίσει και την δει στη διαδρομή για τον επάνω κόσμο. Κι εδώ αρχίζουν οι ανατροπές. Γιατί η Ευρυδίκη ξαναπεθαίνει μεν, προκαλώντας τον όμως θεληματικά να την κοιτάξει. Γιατί; Μα, ίσως, λόγω κάποιου GSA - ήτοι του Genetic Sexual Attraction, όπως είναι ένας νεόκοπος όρος της ψυχανάλυσης, ο οποίος εμφανίστηκε κι έγινε πλατύτερα γνωστός στις ΗΠΑ μόλις στα τέλη του 1980. Πρόκειται για έναν επιστημονικό όρο, ο οποίος δηλώνει τη σεξουαλική έλξη μεταξύ πολύ κοντινών συγγενών, όπως ανάμεσα σε αδέλφια, πρώτα ξαδέλφια ακόμα και ανάμεσα σε γονείς και τα παιδιά τους.

Ξαφνικά μου ανάβουν λαμπάκια. Μα εδώ πρόκειται για μια πέρα για πέρα νεόκοπη Ευρυδίκη! Κι όχι μόνο λόγω αυτού του πρόσφατου GSA. Απλά και μόνο το γεγονός ότι το έργο είναι γραμμένο από την πλευρά της Ευρυδίκης, απ’ τη στιγμή που πραγματοποιούνται εδώ έμμεσες προσπάθειες να πάει η ανάλυση της ψυχής πέρα από τις -πασίγνωστες πλέον- φροϊδικές θεωρίες, η υπόθεση έχει τεράστιο ενδιαφέρον. Εδώ έχουμε να κάνουμε μ’ ένα ιδιαίτερα τολμηρό θέμα, παρόλο που ο θεατής αντιλαμβάνεται την τόλμη περισσότερο με υπαινιγμούς κι όχι με ξεκάθαρες επεξηγήσεις. Η ίδια η Ρουλ έχει πει ότι τα έργα της βρίσκονται στον «αντίποδα του Φρόιντ».

Η περί ης ο λόγος αμερικανική Ευρυδίκη «γράφτηκε προς τιμήν του πατέρα της Ruhl, ο οποίος πέθανε από καρκίνο το 1994». Σ’ αυτό το έργο έχει καθοριστικό ρόλο ο πατέρας (αποφεύγοντας κάθε εντυπωσιασμό εδώ ένας έξοχος Γιάννης Νταλιάνης στον ρόλο του νεκρού). Είναι λίαν χαρακτηριστικό πως η Ρουλ γράφει ότι το έργο της έδινε μια ευκαιρία «προκειμένου να συνομιλήσει με τον πατέρα της μετά τον θάνατό του». Παρ’ όλο που η αιμομιξία δεν αναφέρεται ποτέ καθαρά στο κείμενο, αυτή είναι που αποτελεί την κεντρική ιδέα τούτης της Ευρυδίκης, όπως και το κατ’ εξοχήν στοιχείο που μ’ έκανε να μην ξεκαθαρίσω εξαρχής το πού το πήγαινε η συγγραφέας, ή μάλλον ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου στην πολύ δύσκολη δουλειά του. Γιατί η ουσιαστική αξία του έργου και της παράστασης είναι ότι υπάρχει διαρκής εξέλιξη τόσο στον μύθο όσο και στη σκηνική λογική ροή του.

Ο Δημήτρης Τάρλοου χειρίστηκε αριστοτεχνικά αυτή την Ευρυδίκη, δημιουργώντας μιαν ατμόσφαιρα ανάμεσα στο όνειρο και στον εφιάλτη. Με τη συμπαράσταση ενός συγγενικού πνεύματος πάνω σ’ αυτή την αντίληψη της Ελένης Μανωλοπούλου (σκηνικά και κουστούμια), όπως και των ηθελημένα ψυχρών φωτισμών του Αλέκου Αναστασίου και της απόκοσμα «φευγάτης» μουσικής της Κατερίνας Πολέμη, δημιουργήθηκε μία μοναδική ατμόσφαιρα, η οποία συνταίριασε αριστουργηματικά με το έργο.

Ασφαλώς σ’ αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπάρχει ο μεγάλος έρωτας - όπως στον μύθο. Αυτό που όμως σίγουρα υπάρχει είναι μια ασυμφωνία χαρακτήρων, απ’ τη στιγμή που η μάλλον άμουση Ευρυδίκη δεν δείχνει να συγκινείται από τη μουσική του Ορφέα. Αυτό που την αγγίζει είναι περισσότερο μια νεανική beat γενιά των αισθήσεων που εκπροσωπείται από έναν μοντέρνο-εφιαλτικό Αρχοντα του Κάτω Κόσμου (αλαφιασμένα χτισμένο από τον Κώστα Γάκη). Στον κάτω κόσμο, εν είδει αρχαίου χορού, υπάρχει και ένα τριπρόσωπο τρίο, που μιλάει μια «πέτρινη γλώσσα» όπως την καθορίζει η Ρουλ (Νεφέλη Μαρκάκη, Ελένη Μπούκλη και Σωκράτης Πάτσικας). Μια σπάνια παράσταση κι όχι μόνο για «προχωρημένο» κοινό.

Πηγή: kathimerini.gr