Νότης Μαυρουδής: Στα 67 του τόσο... φρέσκος - Μόνο φίλοι με το διαδίκτυο - πολιτική? Ευχαριστώ δεν θα πάρω - Επιλέγω το παρόν - Μία συνέντευξη στην Μαρία Παπαδάκη για το Μουσικόραμα

Ο Νότης Μαυρουδής.. μεγάλο κεφάλαιο στο χώρο της μουσικής στην Ελλάδα, μου χαρίζει απόψεις και σκέψεις του, μου εκμυστηρεύεται τα μελλοντικά του σχέδια και συμβουλεύει.. «Υπομονή, επιμονή, ρίσκο και πάνω απ’ όλα μελέτη και αφοσίωση, γνώση και διεύρυνση πνεύματος, για να κατανοηθεί η εποχή, το πνεύμα και η διαδρομή της κοινωνίας που ορίζει πολλά πράγματα».

 Μαρία: Γεια σας κύριε Μαυρουδή. Η κιθάρα, το σχεδόν αναπόσπαστο μέρος του σώματός και της ψυχής σας, σας συντροφεύει σχεδόν απ' τα παιδικάτα σας. Ποιος ή τι σας ώθησε να την αγαπήσετε τόσο ώστε ν' ασχοληθείτε μ' αυτήν και με τη μουσική γενικά;
 Ν.Μαυρουδής: Όσο αστείο κι αν ακούγεται, η αιτία ήταν ένας φίλος της γειτονιάς, συνομήλικός μου, (ήμασταν τότε 13 χρονών) που έπαιζε ακκορντεόν. Ζήλειες, θα μου πείτε, αλλά όλα παίζουν τον ρόλο τους στη ζωή. Ο ανταγωνισμός με έφερε στο σημείο να έχω λυσσάξει να μάθω ένα όργανο! Οποιοδήποτε. Στην ντουλάπα του σπιτιού μας υπήρχε μια κιθάρα ξεχαρβαλωμένη. Η μάννα μου με πήρε (μαζί με την κιθάρα) και με πήγε στο γειτονικό Ωδείο της Καλλιθέας. Η δασκάλα τότε, η Λίζα Ζώη έπαιξε αποφασιστικό ρόλο για την εξέλιξή μου. Και λίγο αργότερα, ο Δημήτρης Φάμπας μου έδειξε τον δρόμο… Η ενασχόληση με τη μουσική ήλθε ασφαλώς στην πορεία, μέσα από την κιθάρα.

 Μαρία: Έχετε χαρεί αρκετά βραβεία μέχρι τώρα στην καλλιτεχνική σας πορεία.
1965.. πρώτο βραβείο στο φεστιβάλ τραγουδιού Θεσσαλονίκης.
1969.. πρώτο βραβείο στον διεθνή διαγωνισμό κιθάρας στο Μιλάνο
1990 βράβευση ενός τραγουδιού σας στον διαγωνισμό παιδικού τραγουδιού στη Λισσαβόνα κ.λ.π.
Πως νοιώθατε κάθε φορά; Υπήρχε μέσα σας από πριν η υπόνοια ή γιατί όχι η πεποίθηση, πως αυτοί σας οι αγώνες θα σας οδηγήσουν σε τέτοια αίσια αποτελέσματα;
  Ν.Μαυρουδής:  Όχι ασφαλώς. Κανένα προαίσθημα. Ήσαν παράτολμες προσπάθειες για να ξεπεράσω τους προσωπικούς μου φόβους και τις ανασφάλειες… Δεν είμαι κατασκευασμένος εγώ για διαγωνισμούς και σκληρούς ανταγωνισμούς που σε λειώνουν, σε συνθλίβουν, ιδιαίτερα όταν τα «υλικά σου» σε οδηγούν προς μια ζωή εν ηρεμία, σκυμμένος πάνω σε ένα όργανο και ένα φύλλο πενταγράμμου. Η απόφασή μου να βγω κι εγώ στην «αγορά» έγινε με την πρωτοβουλία του Αλέξανδρου Πατσιφά (της Lyra του 1964) να με εντάξει στη δισκογραφία του Νέου Κύματος. Τότε άρχισαν οι εμπειρίες και το ταξίδι ήταν μεγάλο…

 Μαρία: Έχετε συνθέσει μουσικά έργα και για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Λειτουργείτε πολύ διαφορετικά όταν συνθέτετε ένα τραγούδι κι' όταν συνθέτετε μουσικά έργα για θέατρο ή κινηματογράφο;
  Ν.Μαυρουδής: Ασφαλώς, είναι διαφορετικά πράγματα. Διαφορετικές πνευματικές διεργασίες. Διαφορετικές λειτουργίες.
Η σύνθεση ενός τραγουδιού, ενός μουσικού έργου, σε υποχρεώνει να βάλεις εσύ τα δεδομένα. Την ατμόσφαιρα, τη σκηνοθεσία, το πνευματικό υλικό, το στιλ, τους ρυθμούς, τη φαντασία κλπ.
Το θέατρο και ο κινηματογράφος στα θέτουν.
Ο συνθέτης πατά επάνω στην ήδη υπάρχουσα φυσιογνωμία του story, της κινούμενης εικόνας και της δράσης.
Όλα διαφορετικά, το καθένα με τη δική του γοητεία… Δουλεύουμε δηλαδή για κάποιον «άλλον», προσαρμόζοντας και τον εαυτό μας μέσα στο έργο και τη σκέψη του συγγραφέα, του σκηνοθέτη, των ηθοποιών. Εκεί είναι η μαγεία! Να περιπλεχθείς μέσα σε έναν συλλογικό κόσμο καταγράφοντας, μέσα από την όποια προσωπική ευαισθησία και ικανότητα, τις ατμόσφαιρες που ήδη ενυπάρχουν. Δύσκολο και ιδιαιτέρως γοητευτικό…

 Μαρία: Πότε μπαίνετε στη δισκογραφία και ποιο ήταν το πρώτο τραγούδι ή μουσικό έργο που δισκογραφήσατε;
  Ν.Μαυρουδής: Το πρώτο τραγούδι που ηχογράφησα ήταν το 1964 «Άκρη δεν έχει ο ουρανός» με τον αείμνηστο Γιώργο Ζωγράφο.
Το πρώτο έργο που μελοποίησα ήταν το 1968 «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» του Οδυσσέα Ελύτη.
Όπως βλέπετε, διαχωρίζω το τραγούδι από το «έργο». Είναι δυο διαστάσεις διαφορετικές και δεν τολμώ να πω ποιο είναι δύσκολο και ποιο εύκολο.

 Μαρία: Η δισκογραφική σας σειρά με τίτλο "Cafe de l' art", έκανε μεγάλη αίσθηση. Μιλήστε μου λίγο γι' αυτό.
  Ν.Μαυρουδής: Ήταν μια σειρά έξη δίσκων που περιείχε διασκευασμένες μουσικές του κόσμου για δυο κιθάρες (με την προσθήκη κάποιων οργάνων). Πέρα από αφιερώματα στον κινηματογράφο, υπάρχουν αφιερώματα στον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, τον Τσιτσάνη, τον Βαμβακάρη κλπ.
Μια σειρά που για την εποχή της (1999) μπήκε για τα καλά μέσα στην αγορά της δισκογραφίας. Έξη δίσκοι που έκαναν εντύπωση τόσο στο χώρο της κιθάρας, όσο και στο χώρο της ορχηστρικής μουσικής.

  Μαρία:  "Master class".. και 29 Έλληνες κιθαρίστες υπό την εποπτεία σας. Πως το εμπνευστήκατε; Υπήρξαν πολλές δυσκολίες κατά την υλοποίηση αυτού του μεγάλου έργου;
  Ν.Μαυρουδής: Αυτές οι μεγάλες παραγωγές από μόνες τους είναι δύσκολες.
29 κιθαριστές σημαίνει 29 συνεννοήσεις, 29 συναντήσεις, αμέτρητα τηλεφωνήματα, εξηγήσεις, ευθύνες και άλλα πολλά… Το να μαζέψει κανείς τους ξεχωριστούς έλληνες κιθαριστές από τις παλαιότερες εποχές, είναι έως και …τρελό! Με την έρευνα αγοράς που έκανε η εταιρία, διαπιστώθηκε πως δεν υπάρχει σε καμία άλλη χώρα στον κόσμο αντίστοιχη παραγωγή που να έχει συγκεντρωμένους τους ξεχωριστούς κιθαριστές (ή άλλων οργάνων) σε εθνικό επίπεδο. Τόσο στην Ισπανία όσο και στην Λατινική Αμερική, χώρες με κιθαριστική ανάπτυξη, δεν υπάρχει τέτοια παραγωγή. Η διαδικασία κράτησε ενάμιση χρόνο και το 2005 το άλμπουμ κυκλοφόρησε με την ετικέτα Corifeo που τότε είχα την τιμή να είμαι διευθυντής. Μια έκδοση που θα την ζήλευε ακόμα και η Deutshe Grammophon… Και αυτό οφείλεται στην καλή διάθεση της εταιρίας Eros music και στο πείσμα το δικό μου. Σήμερα αυτό είναι ανέφικτο δισκογραφικά…

 Μαρία:  Υπήρξατε καλλιτεχνικός διευθυντής σε δισκογραφική εταιρεία με εκδόσεις εναλλακτικές και πολυποίκιλες. Πως βλέπετε τα πράγματα τώρα που οι δισκογραφικές σχεδόν δεν υπάρχουν; Τι μέλλει γενέσθαι κατά τη γνώμη σας στον κόσμο της μουσικής;
  Ν.Μαυρουδής:  Όσες δισκογραφικές υπάρχουν δεν έχουν πλέον δυνατότητες και κυρίως-σκέψεις, προτάσεις ώστε να δημιουργήσουν υλικό. Η δισκογραφία αυτή τη στιγμή είναι τελματωμένη και αν δεν υπήρχαν οι ανεξάρτητες παραγωγές ή οι μεμονωμένες πρωτοβουλίες των ίδιων των συνθετών, τότε θα μιλούσαμε για νεκρά φύση!
Τι μέλλει γενέσθαι λοιπόν; Προσοχή: Αυτό το ερώτημα θέλει και ολίγη …μαντεία! Θέλει να επισκεφτείς τον μάντη Κάλχα, χαρτορίχτρες, Πυθίες, να κάνεις βου-ντου, ωροσκόπια και άλλες σαχλαμάρες! Ποιος θα πει τώρα το «Τι μέλλει γενέσθαι»; Ποια στοιχεία μπορεί να επικαλεστεί για να αποκτήσει επιχειρήματα και βάσεις δεδομένων; Πώς θα αποκατασταθεί το δισκογραφικό τοπίο όταν η αρμονία του δισκογράφου με τον δισκογραφούμενο έχει διαταραχθεί στο έπακρο; Όταν επί χρόνια οι δισκογραφικές παρήγαγαν στην πλειοψηφία παρακμασμένο υλικό που αποτεινόταν κατ’ εξοχήν σε σκυλιά και όχι σε πολίτες; Για ποιού είδους συνέχεια της δισκογραφίας μιλάμε; Ο καθένας έχει στο μυαλό του ένα ιδεολόγημα και το κρατάει. Έχω κι εγώ, αλλά η εξέλιξη των πραγμάτων μου δείχνει πως ο ρεαλισμός θα ισχύσει στην παρούσα φάση. Τώρα, που δεν μπορείς να παράγεις δίσκους, αφού δεν μπορείς να τους διαθέσεις. Ποιος ξέρει; κατά πάσα πιθανότητα, κάτι υποβόσκει που δεν το βλέπουμε, ούτε το υποψιαζόμαστε. Ο πολιτισμός της κοινωνίας μας θα παλέψει με τις αντιφάσεις του ώστε να γεννηθεί αυτό το κάτι… Ίδωμεν.

 Μαρία: Μουσικό περιοδικό TAR κι' εσείς εκδότης και διευθυντής του. Για πείτε μου λίγα λόγια γι' αυτό;
  Ν.Μαυρουδής: Είναι ένας σταθμός της ζωής μου το περιοδικό αυτό. Το ξεκίνησα ως έντυπο το 1982 και το σταμάτησα το 1986 μετά από 13 τεύχη.
“TaR” σημαίνει «χορδή» στα αρχαία περσικά και είναι η ρίζα της λέξης guitar. Το “TaR” λοιπόν συσπείρωσε όλο τον κιθαριστικό κόσμο της εποχής εκείνης. Μετά από 20 χρόνια, το 2006 έγινε διαδικτυακό με καινούργιες σκέψεις-ιδέες-προτάσεις-συνεργάτες. Μαζί με τον συνάδελφο και φίλο Κώστα Γρηγορέα, το ξαναστήσαμε και λειτουργεί με εξαιρετικό υλικό, που χρησιμεύει για γνώση και πληροφόρηση. Είναι το...φετίχ μου και με έχει καθορίσει.

 Μαρία: Διαδίκτυο και μέλλον. Φίλοι ή εχθροί της μουσικής και γενικά;
  Ν.Μαυρουδής: Μόνο φίλοι! Θα ήταν ανοησία η απομάκρυνσή μας από ένα τόσο τεραστίων διαστάσεων δημιούργημα του ανθρώπου τού 20ου αιώνα! Όσοι χρησιμοποιούν με σωφροσύνη το διαδίκτυο, με την ενημέρωση, την πληροφορία και τη γνώση σε πρώτο πλάνο, γίνονται σοφότεροι. Όσοι μιλούν για «κίνδυνο» αγνοούν πως είναι λιγότερο επικίνδυνο από το να διασχίσει κανείς μια λεωφόρο με αυτοκίνητα… Ιδιαίτερα η μουσική θα απολαύσει τεράστια οφέλη από αυτό το εργαλείο!  

 Μαρία: Η γνώμη σας για τα τραγούδια, τους δημιουργούς και τους ερμηνευτές τους στις μέρες μας;
  Ν.Μαυρουδής: Δεν θα αναφερόμουν σε ονοματολογίες. Και για να πω την αλήθεια δεν μπορώ να βγάλω συμπεράσματα από τα βιντεάκια στο you tube. Ομολογώ την λειψή μου ενημέρωση, αλλά πραγματικά δεν μπορώ να διαμορφώσω άποψη που να μπορώ να την δημοσιοποιήσω.

  Μαρία:  Άμεσα μελλοντικά σας σχέδια δισκογραφικά και επί σκηνής;
  Ν.Μαυρουδής: Μόλις πριν από ένα χρόνο κυκλοφόρησε ο δίσκος μου: ΣΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΤΙΣ ΚΑΤΑΠΑΚΤΕΣ. Μια προσωπική μου παραγωγή σε συνεργασία με την PROTASIS. Δεν ξέρω αν θα μου δοθούν οι δυνατότητες για καινούργια παραγωγή. Εξ’ άλλου, δεν έχω κατάλληλο υλικό προς το παρόν για μια καινούργια παραγωγή. Κατά τ’ άλλα, 22 και 23 Μαρτίου θα είμαστε στον Ιανό με την Μόρφω Τσαϊρέλη και τον Γιώργο Τοσικιάν. Στις 29/4 (μεγάλη Δευτέρα) θα είμαι στο Ίδρυμα Κακογιάννη με τη Γιώτα Νέγκα.
Ένα άλλο δρώμενο είναι ένα επίτομο βιβλίο με διαδικτυακή εφαρμογή, σε μια πολύχρονη και κοπιαστική εργασία μου να μαζέψω 75.000 ονόματα και να φτιάξω το ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ με τις εκδόσεις Ιανός. Η παρουσία του πονήματος αυτού στην Αθήνα θα γίνει την Τετάρτη, 27 του μηνός Φεβρουαρίου, στις 6μμ. Εκεί καλώ όλους τους φίλους και ενδιαφερόμενους για να παρουσιάσω το έντυπο βιβλίο και την ηλεκτρονική εφαρμογή του για iPod.

  Μαρία:  Τα δύσκολα χρόνια που περνάμε, τι συναισθήματα σας προκαλούν; Τι νομίζετε πως φταίει για όλα αυτά;
  Ν.Μαυρουδής: Ουφφφφφφφφφφφφ… Αυτή η μονολεκτική απάντηση είναι χαρακτηριστική γιατί υποβόσκει μια φόρτιση τεράστια, που διαρκεί τρία χρόνια τώρα. Ήλθαν τα πάνω κάτω. Είμαστε ΟΛΟΙ χρεωμένοι και δαρμένοι από φόρους και λογαριασμούς στις ΔΕΚΟ. Πέραν αυτών, οι πολίτες έχουν χάσει την όποια ηρεμία τους. Ανησυχούν, αγωνιούν, νοιώθουν ανασφαλείς. Το άγχος και η κατάθλιψη είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα. Οι νέες γενιές έχουν ήδη μπει στο σκοτεινό τούνελ. Γνωστά και οικεία πράγματα σας λέω… Ποιος φταίει; Φταίει ο πολιτισμός της κατανάλωσης και της ευμάρειας που μας επιβλήθηκε μεταπολιτευτικά. Φταίει η τυφλή υπακοή μας σε κομματικούς μηχανισμούς. Φταίει πρωτίστως το βαθύ κράτος και το δικομματικό παιχνίδι που άπλωσε την τόση μπόχα της διαπλοκής και του πλιάτσικου. Φταίει η λαϊκή ανοχή και απερισκεψία του «σοφού λαού». Φταίει ο κακός μας ο καιρός; Νοιώθω μπαϊλντισμένος από το πολιτικό κριτήριο που οφείλω να διαθέτω και έρχονται πολλές στιγμές που το ψάχνω… Είναι κούραση; αδιαφορία; αδιέξοδο; ουτοπία; γήρας;

 Μαρία: Θα ασχολιόσασταν με την πολιτική αν ήταν για το καλό της Ελλάδας, ή δεν θα το σκεφτόσασταν ποτέ;
  Ν.Μαυρουδής: Όχι ασφαλώς! Μετά από αρκετές εμπειρίες ένταξης ως μέλλος αριστερού κόμματος και ως υποψήφιος, αντιλήφθηκα πως δεν είμαι κατασκευασμένος για τέτοια. Δεν εξαργυρώνω τις ώρες που περνάω πάνω στην κιθάρα μου και στις εργασίες περί μουσικής που απολαμβάνω και όρισαν τη ζωή μου. Ας το αφήσουμε. Υπάρχουν πολλοί πιο κατάλληλοι από μένα για να πολιτευτούν στα δημόσια πράγματα.

 Μαρία: Τι θα συμβουλεύατε τα νέα παιδιά που ξεκινούν τώρα στο χώρο της μουσικής;
  Ν.Μαυρουδής:  Υπομονή, επιμονή, ρίσκο και πάνω απ’ όλα μελέτη και αφοσίωση, γνώση και διεύρυνση πνεύματος, για να κατανοηθεί η εποχή, το πνεύμα και η διαδρομή της κοινωνίας που ορίζει πολλά πράγματα.

 Μαρία: Ραδιόφωνα και τραγούδι σήμερα. Σχέση ειλικρινής ή ψυχρή και σκληρά επαγγελματική λέτε;
   Ν.Μαυρουδής: Αν εξαιρέσει κανείς τα κρατικά ραδιόφωνα, οι καλές εκπομπές χρειάζονται ανακάλυψη. Τα ραδιόφωνα σήμερα δεν μπορούν να κάνουν …ραδιόφωνο. Αναφέρομαι στο είδος ραδιοφώνου και στο περιεχόμενο που εγώ γαλουχήθηκα. Ίσως αυτό να θεωρείται πλέον «παλαιό» και παρωχημένο. Μετράω πάνω από 38 χρόνια ραδιοφώνου, όμως, αναρωτιέμαι: ποιος μπορεί να με βοηθήσει να μάθω κι εγώ τον ορισμό του νέου ραδιοφώνου; Του εξελιγμένου; Του σύγχρονου; Του in; Του μεταμοντέρνου; Του γοητευτικού; Όταν το ραδιόφωνο επιβάλλει στους παραγωγούς του τη λογική πως εξαρτάται η επιβίωσή τους από τη διαφήμιση, τότε δεν βρίσκω λόγους για να υπερασπιστώ ένα τέτοιο μοντέλο. Είναι θνησιγενές. Είναι ουτοπικό…

 Μαρία: Αν υπήρχε μηχανή του χρόνου, θα τολμούσατε ένα ταξιδάκι; Αν ναι.. που θα θέλατε να πάτε, στο παρελθόν, το μέλλον ή κάπου αλλού;
  Ν.Μαυρουδής: Το φοβάμαι το παρελθόν και τη νοσταλγία. Περιέχουν πολλές παγίδες, γιατί θα μπλέξω με έναν παλαιό, αγκυροβολημένο κόσμο. Το μέλλον δεν το γνωρίζω, ούτε μπορώ να το φανταστώ. Το «κάπου αλλού» θα πρέπει να το επινοήσω παρακινδυνευμένα… Θα έλεγα να με αφήσετε στο Παρόν. Να πορευτώ με ό,τι γνωρίζω. Με οικεία πρόσωπα, με τις επικρατούσες ιδέες που βρίσκονται σε δοκιμασία, με ό,τι ζει, ό,τι πεθαίνει, ό,τι αντέχει και ό,τι επιβιώνει από τη σάρωση που έχει επιβληθεί. Εδώ, στη χώρα του παραλόγου, στην καθ’ ημάς Ανατολή, ανάμεσα σε έλληνες μουλάδες που προσποιούνται τάχατες τον Ευρωπαίο, σε μάγκες και ελληναράδες, συμπαραστεκόμενους στους «απελευθερωτές» χρυσαυγήτες, που δεν χαμπαριάζουν από ό,τι κυοφορείται στη σύγχρονη εποχή. Μπερδεύουν τον Μητρόπουλο με τον Μητροπάνο και εκλαμβάνουν το ελληνικό τραγούδι ως αφορμή για τις ξενέρωτες ζεϊμπεκιές τους. Αυτούς που έλεγαν «όλα καλά» στο Σύστημα και μετά το φαλιμέντο προσποιούνταν να πάρουν τα όπλα και «Να καεί το μπουρδέλο η Βουλή». Μ’ αυτό τον κόσμο αφήστε με. Είμαι κομμάτι μιας κοινωνίας που περιέχει και αυτό. Είναι και το τοπίο μου, αφού επί 67 συναπτά έτη συνέζησα με την υποψία πως αν έχω γράψει καλά τραγούδια, το οφείλω σ’ αυτόν τον κόσμο. Επειδή επιμένω να είμαι ταγμένος στην απέναντι όχθη του ποταμού και να παρατηρώ…

 Μαρία: Ευχαριστώ πολύ κύριε Μαυρουδή. Εύχομαι το τοπίο στην Ελλάδα κάποια στιγμή ν’ αλλάξει προς το καλύτερο και να ντυθούμε λίγο παραπάνω.. αξία από.. μόστρα.
Σε σας προσωπικά εύχομαι ευοίωνο παρόν με υπέροχα μουσικά ταξίδια και.. αφοσιωμένο σε ιδανικά μέλλον.