Αντρέ Φοντέν: Ο άνθρωπος πίσω από τη «Monde» - Αυτός ναι ήταν δικαιολογημένα επώνυμος δημοσιογράφος - Το πορτραίτο του!‏

Στη δημοσιογραφία τον έσπρωξε η λογοτεχνία - και μία αρρώστια. Το 1946, όταν ήταν 25 χρόνων, με πτυχία γαλλικής λογοτεχνίας και νομικής, αλλά χωρίς δουλειά ακόμη, προσεβλήθη από ιλαρά. Οσο ανέρρωνε άρχισε να γράφει κομμάτια και να τα στέλνει στο καθολικό περιοδικό «Temps Present».



Το περιοδικό τον προσέλαβε ως συντάκτη. Εκεί τον εντόπισε ο Ιμπέρ Μπεβ-Μερί, ο ιδρυτής της «Monde». Ετσι ξεκίνησε την καριέρα του στην εφημερίδα ο Αντρέ Φοντέν. Πέρασε από σχεδόν όλα τα πόστα της «Monde» - συντάκτης, προϊστάμενος (διεθνούς) τμήματος, αρχισυντάκτης, αρθρογράφος, διευθυντής, συνταξιούχος χρονικογράφος· έγινε ένας μετρ της διεθνούς πολιτικής, ένας θρύλος της γαλλικής δημοσιογραφίας. Το φως στο γραφείο του παρέμενε αναμμένο επί 66 συναπτά έτη. Εσβησε οριστικά την Κυριακή. Ο Αντρέ Φοντέν ήταν 91 ετών.  



Προσελήφθη στη «Monde» στα 26 του, αφού πρώτα πέρασε από το κόσκινο του τρομερού αρχισυντάκτη Ρομπέρ Γκοτιέ. Μια ημέρα, σε ένα μονόστηλο, έκανε λάθος στην ημερομηνία έναρξης της κυνηγετικής σεζόν. «Αυτή τη φορά θα σας καλύψω. Αλλά την επόμενη θα σας πετάξω έξω!», του δήλωσε ο Γκοτιέ. Δεν υπήρξε επόμενη. Τέσσερα χρόνια αργότερα ο Φοντέν ανέλαβε προϊστάμενος του Διεθνούς Τμήματος. Αυτός ήταν που έπεισε τον οικονόμο Μπεβ-Μερί να νοικιάσει ένα τέλεξ, για να πάψουν να μεταφέρουν στην εφημερίδα τα τηλεγραφήματα του Γαλλικού Πρακτορείου νεαροί ποδηλάτες. Αυτός συνέτασσε καθημερινά το Δελτίο Εξωτερικού, το οποίο δημοσιευόταν στην πρώτη σελίδα εν είδει κύριου άρθρου. Κάθε μέρα ο Φοντέν πήγαινε στο γραφείο τού Μπεβ-Μερί και του διάβαζε δυνατά το πόνημά του. Αυτός τον άκουγε με μάτια μισόκλειστα, προτού μουρμουρίσει κάποιο σχόλιο και δώσει τη συγκατάθεσή του. Ο Φοντέν έγραφε όπως ανέπνεε. Συνέταξε περίπου χίλια δελτία, περισσότερα από κάθε άλλον στην ιστορία της «Monde».

Η συνέντευξη του Andre Fontaine την ημέρα που ανέλαβε τα καθηκοντα του ως διευθυντης της Le Monde (στα γαλλικά)

Σπεσιαλίστας της εξωτερικής πολιτικής, είχε πανοραμική εικόνα των διεθνών σχέσεων. Ηξερε όπως κανένας άλλος πώς να περνάει από τη μία χώρα στην άλλη, να συνδέει και να αναλύει τα γεγονότα. Η δίτομη «Ιστορία του Ψυχρού Πολέμου» που εξέδωσε το 1966 και το 1967 επιβλήθηκε πολύ σύντομα ως έργο αναφοράς. Ο Βαλερί Ζισκάρ ντ'Εστέν θα του προτείνει το πόστο του γάλλου πρεσβευτή στο Πεκίνο. Αλλά ο Φοντέν είναι υπερβολικά αφοσιωμένος στο λειτούργημά του. Είναι αχόρταγος αναγνώστης, δεν αγαπά όμως τις βιβλιοθήκες, του αρέσει να ταξιδεύει, να συναντά τους μεγάλους αυτού του κόσμου, να δειπνεί συντροφιά με διπλωμάτες και υπουργούς. Είναι ένας λαμπρός συζητητής, με εντυπωσιακό μνημονικό, και αυτό τον κάνει περιζήτητο σε σαλόνια και ραδιόφωνα.



Τα ηνία της «Monde» θα τα αναλάβει τελικά το 1985, σε ηλικία 63 ετών. «Ας αντισταθούμε στον πειρασμό να εξαντλούμε το θέμα, να γράφουμε για ειδικούς που γνωρίζουν ήδη όλες τις πλευρές», λέει στους συντάκτες. «Αυτό που πρέπει να κάνουμε δεν είναι ένα καθημερινό εγχειρίδιο του Ινστιτούτου Πολιτικών, είναι μια εφημερίδα... γεμάτη ζωή». Ο Φοντέν ζητεί αμερόληπτη πληροφόρηση, ταλέντο και χιούμορ, γλώσσα «απλή και ζωηρή», μια «προσπάθεια σύνθεσης και διαύγειας». Εφεξής, μια γελοιογραφία του Plantu δημοσιεύεται καθημερινά στο πρωτοσέλιδο. Με ένα πράσινο στυλό ο Φοντέν σβήνει τις περιττές λέξεις από τα κομμάτια των συνεργατών του.

Παλιό αρχείο του Iνστιτούτου οπτικοακουστικού αρχείου Γαλλίας. Με συνέντευξη του Προέδρου
Valéry Giscard d'Estaing και 4 σημαντικών δημοσιογράφων μεταξυ των οποίων είναι και ο Andre Fontaine

Εχει όμως παραλάβει το τιμόνι ενός πλοίου που κινδυνεύει, η «Monde» είναι βουτηγμένη στα χρέη. Θα εφαρμόσει μια δραστική θεραπεία - το κτίριο της οδού Des Italiens πωλείται, εξωτερικά κεφάλαια γίνονται δεκτά για πρώτη φορά, οι μισθοί μειώνονται κατά 10%, το προσωπικό κατά 15%... Το 1985 η καθημερινή κυκλοφορία φθάνει στα 342.000 φύλλα· το 1988 στα 387.000 φύλλα. Το 1989 η «Monde» αποκτά ένα υπερσύγχρονο τυπογραφείο στο Ιβρί. Ο Φοντέν θα εγκαταλείψει τον διευθυντικό θώκο το 1991, έχει ήδη ξεπεράσει από το 1990 το προβλεπόμενο όριο ηλικίας. Τις επόμενες δύο δεκαετίες η «Monde» θα αντιμετωπίσει και άλλες δυσκολίες και άλλες επιτυχίες. Ο Αντρέ Φοντέν θα είναι πάντα εκεί, σαν συνταξιούχος Πάπας, στον οποίο κάθε διευθυντής - Ζαν Λεζούρν, Ζαν-Μαρί Κολομπανί, Ερίκ Φοτορινό - προστρέχει για συμβουλές και καθοδήγηση.

Συνέντευξη του Andrè Fontaine  για την αρχή του τέλους του Γκορμπατσώφ (στα γαλλικά)

Πάντα μάχιμος
Ακόμη και όταν άρχισε να υποφέρει από Πάρκινσον, ο Αντρέ Φοντέν συνέχισε να μεταβαίνει στο γραφείο του στη «Monde» υποβοηθούμενος από μπαστούνι. Το τελευταίο του άρθρο το υπέγραψε στις 9 Απριλίου του 2011