Lime ή μοσχολέμονο: Όλη η ιστορία & οι εξωτικές ποικιλίες του αριστοκράτη των εσπεριδοειδών

Το lime είναι συνήθως στρογγυλό σε σχήμα, ξινό, με έντονο πράσινο ή πρασινοκίτρινο χρώμα και 3-6 εκατ. διάμετρο. Αποτελεί μια από τις καλύτερες πηγές βιταμίνης C, ενώ η φλούδα του είναι λεπτή και το ξεφλούδισμά του αποτελεί μια δύσκολη διαδικασία.

Στη γεύση του είναι πιο ξινό από ένα λεμόνι και έχει λίγα κουκούτσια, ενώ κάποιες ποικιλίες δεν έχουν καθόλου, γεγονός που τα κάνει αρεστά στους bartenders, οι οποίοι το χρησιμοποιούν ως βασικό συστατικό για την παρασκευή κοκτέιλ ή αραιωμένο με νερό σαν ένα δροσιστικό χυμό. 

Το lime αποτελεί το βασικό συστατικό σε ένα από τα πλέον διαδεδομένα cocktail του κόσμου: το κουβανικής καταγωγής Mojito (μοχίτο). 

Σπάνια καταναλώνεται ως νωπό φρούτο, ενώ χρησιμοποιείται και στη μαγειρική, ενώ το ξύσμα από τη φλούδα του χρησιμοποιείται κυρίως σε ασιατικά πιάτα που δεν απαιτούν αρκετό χρόνο παρασκευής και αυτό γιατί εάν βράσει για αρκετή ώρα χάνει τη γεύση του.

Καθώς ο καρπός ωριμάζει και ο φλοιός αρχίσει να κιτρινίζει το φρούτο χάνει μέρος της γεύσης του και δεν είναι τόσο ζουμερό. Το δέντρο lime είναι αειθαλές που αναπτύσσεται ομαλά σε ζεστό υποτροπικό ή τροπικό κλίμα.

Οι κυριότερες χώρες-παραγωγοί lime
Οι βασικότερες χώρες-παραγωγοί lime είναι η Ινδία, το Μεξικό, η Βραζιλία, τα νησιά της Καραϊβικής, η Αυστραλία και τα τελευταία χρόνια το Ισραήλ, η Τουρκία και η Αίγυπτος. 

Η μεγαλύτερη καλλιέργεια lime βρίσκεται στην περιοχή Colima του Μεξικού και έχει περισσότερα από δυο εκατομμύρια δέντρα. Η Βραζιλία αποτελεί εξίσου σημαντική παραγωγική και εξαγωγική δύναμη στα limes. Δύο από τις σημαντικότερες περιοχές καλλιέργειας lime είναι το Σάο Πάολο (São Paulo) και η Μπαΐα (Bahia) στη Βραζιλία. 

Οι κυριότερες ποικιλίες Lime

Mexican lime (Citrus × aurantiifolia) 
To Mexican lime είναι το πιο όξινο από τα κοινά εσπεριδοειδή που χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα. Αυτή η ποικιλία καλλιεργείται κυρίως στο Μεξικό, στη Φλόριντα και στις Δυτικές Ινδίες. Το χρώμα ποικίλει από σκούρο πράσινο, όταν είναι άγουρο, σε κιτρινοπράσινο κατά την ωρίμανση.

Το Mexican lime είναι γνωστό και ως Key lime (κλειδί) κι αυτό διότι εδώ και πολλά χρόνια το καλλιεργούσαν στα νησιά της Νοτίου Φλόριντα που ονομάζονται “The Keys”. Εξ ου και το όνομα.

Persian lime (Citrus latifolia) 
Το Persian lime, γνωστό και ως Tahiti lime (Ταϊτής) ή Bearss lime (πήρε το όνομά του από τον John T. Bearss, ο οποίος ανέπτυξε την ποικιλία χωρίς κουκούτσια περίπου το 1895 στο φυτώριό του στο Porterville της Καλιφόρνια), έχει περίπου 6 cm διάμετρο, και πωλείται συνήθως πολύ πράσινο.

Είναι μεγαλύτερο, με παχύτερο φλοιό, και λιγότερο αρωματικό από το Mexican lime, το οποία κατέχει και τη μεγαλύτερη γεωργική παγκόσμια διανομή. Τα πλεονεκτήματα του Persian lime στον εμπορικό γεωργικό τομέα σε σύγκριση με το Mexican / Key lime είναι το μεγαλύτερο μέγεθος, η απουσία των σπόρων, η σκληρότητα, η απουσία αγκαθιών από τα δέντρα, καθώς και η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής του καρπού.

Το Persian Lime είναι λιγότερο όξινο από το Mexican και σήμερα καλλιεργείτε στη Φλόριντα των ΗΠΑ.

Kaffir Lime (Citrus hystrix) 
Το Kaffir Lime αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα καρυκεύματα και χρησιμοποιείται κυρίως στην ινδονησιακή και ταϊλανδέζικη κουζίνα μιας και ενισχύει τη γεύση των τροφίμων. Σε αντίθεση με τις άλλες ποικιλίες όλα τα τμήματα του kaffir lime χρησιμοποιούνται στη μαγειρική. Ο φλοιός, ο χυμός αλλά και τα φύλλα είναι έντονα αρωματικά.

Τα δε φύλλα διατηρούν το άρωμα τους ακόμη και όταν βράσουν. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που σε τροπικές χώρες το kaffir lime πωλείτε πάνω στο κλαδί με τα φύλλα. Στην Ευρώπη μεγαλύτερη ζήτηση έχουν τα φύλλα του Kaffir lime παρά ο ίδιος ο καρπός. Μπορεί να τα βρει κάποιος σε ethnic food market τόσο σε κατεψυγμένη μορφή όσο και σε αποξηραμένη.

Mediterranean sweet lime, Limetta (Citrus limetta) 
Το Limetta (Μεσογειακό γλυκολέμονο) είναι ένα λεμόνι υβρίδιο που μεγαλώνει σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου. Χρησιμοποιείται ευρέως σε ποτά και κοκτέιλ με τον ίδιο τρόπο όπως και το lime.

Σε χώρες της νότιας Ευρώπης συχνά το αποκαλούν ιταλικό lime. Στη Γαλλία το αποκαλούν mamelon που σημαίνει θηλή (λόγω του σχήματος του καρπού) ενώ στο Ιράν το αποκαλούν Limu Shirin (Limu = λεμόνι και Shirin = γλυκό). 

Η Μεσογειακή γλυκιά limetta είναι ένα παλιό και αρκετά γνωστό φρούτο στη Μεσόγειο με ιστορία τόσο στην Τυνησία όσο και σε μερικές περιοχές της Ιταλίας.

Το Limetta συνδέεται στενά με το limetta Millsweet το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από την περιοχή της Μεσογείου και μέσω του Μεξικού σήμερα το συναντάμε να καλλιεργείτε στις ΗΠΑ όπου το 1943, όταν πήρε τη σημερινή του ονομασία.

Ο καρπός είναι χαμηλός σε οξύτητα, δίνοντας στο χυμό μια γλυκιά γεύση. Παράγεται καθόλη τη διάρκεια του έτους, αλλά η κύρια ανθοφορία είναι την άνοιξη.

Σε μια ανάλυση της προέλευσης των διαφόρων ειδών εσπεριδοειδών μια ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια πρόσφατα διαπίστωσε μελετώντας τα χρωμοσώματά τους ότι το γνωστό εσπεριδοειδές περγαμόντο (Citrus bergamia) είναι διασταύρωση ξινού πορτοκαλιού και του limetta.
 

Finger Lime "Caviar lime" 
Το δέντρο έχει 2-6 μέτρα ύψος και ευδοκιμεί σε πεδινά, υποτροπικά τροπικά δάση στην παράκτια περιοχή στα σύνορα του Κουήνσλαντ και της Νέας Νότιας Ουαλίας, της Αυστραλίας. Ο καρπός του είναι κυλινδρικός, 4-8 cm σε μήκος και ελαφρώς κυρτός και παραπέμπει σε δάχτυλο (απ’ όπου πήρε και την ονομασία του).

Το βάρος ανά καρπό είναι περίπου 30 gr. Το finger lime έχει αρκετές χρωματικές παραλλαγές συμπεριλαμβανόμενων του πράσινου, κίτρινου, πορτοκαλί, κόκκινου, μωβ, μαύρου και το καφέ. Πέραν του χαρακτηριστικού σχήματος το finger lime διαφέρει ολοκληρωτικά και στο εσωτερικό του.

Η ονομασία “caviar lime” (μοσχολέμονο χαβιάρι) του δόθηκε διότι το εσωτερικό του αποτελείται από μικρές χυμώδεις σφαίρες (κύστες), οι οποίες είναι σκληρές στο εξωτερικό τους, και υγρές στο εσωτερικό. Σαν και το χαβιάρι, σκάνε στο στόμα και εντυπωσιάζουν τους πάντες με την απρόσμενη γεύση τους.

Το finger lime χρησιμοποιείται για την παρασκευή μαρμελάδας και τουρσί ενώ η αποξηραμένη φλούδα του χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό για να προσδώσει άρωμα σε πολλά φαγητά.

Η εμπορική διακίνηση του finger lime ξεκίνησε τη δεκαετία του 1990 μέσα σε εξειδικευμένες μαρμελάδες που παραγόταν από άγρια φρούτα. Μέχρι το 2000 το finger lime έφτασε να διανέμεται και σε εστιατόρια ανά τον κόσμο ενώ η ζήτηση σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία είναι συνεχώς αυξανόμενη.

Επιμέλεια: Ειρήνη Νικολοπούλου