Νέα μελέτη μεγάλης ομάδας Ελλήνων επιστημόνων: Η γενετική προδιάθεση στην υπέρταση και το αλτσχάιμερ

Έλληνες ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων μαζί με ερευνητές από το Queen Mary University London και το Imperial College London εξέτασαν το DNA σε πάνω από 1 εκατομμύριο άτομα και βρήκαν περισσότερα από 500 νέα γονίδια που ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση.

Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο «Nature Genetics», είναι η μεγαλύτερη παγκοσμίως γενετική μελέτη αυτού του τύπου και τα ευρήματα της εξηγούν πλέον μεγάλο μέρος του γενετικούυποβάθρου της αρτηριακής πίεσης.  

Η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί μείζονα παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακές παθήσεις και είναι υπεύθυνη για περίπου 7,8 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως το 2015. Αν και οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής είναι σχετικά γνωστοί και περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, το κάπνισμα, το αλκοόλ και την υψηλή πρόσληψη αλατιού και τη φυσική δραστηριότητα, η υψηλή αρτηριακή πίεση έχει επιπλέον ένα ισχυρό γενετικό υπόβαθρο το οποίο μέχρι πρότινος δεν είχε κατανοηθεί επαρκώς. 

Ο επίκουρος καθηγητής Ευάγγελος Ευαγγέλου από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωάννινων και πρώτος συγγραφέας της μελέτης δήλωσε: «Αυτή είναι η πιο σημαντική ερευνητική προσπάθεια ερμηνείας του γενετικού υποβάθρου της αρτηριακή πίεσης μέχρι σήμερα. Γνωρίζουμε πλέον ότι υπάρχουν περισσότερα από 1.000 γενετικά σήματα που επηρεάζουν την αρτηριακή μας πίεση. Αυτό μας παρέχει πολλές νέες ιδέες για το πώς ρυθμίζεται η αρτηριακή πίεση και μας παρέχει νέες ευκαιρίες για μελλοντική ανάπτυξη φαρμάκων. Με τις νέες πληροφορίες μπορούμε να υπολογίσουμε το γενετικό κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει υψηλή αρτηριακή πίεση στο μέλλον. Εφαρμόζοντας ιατρική ακριβείας, οι γιατροί θα μπορούν να στοχεύσουν σε πρώιμες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής σε άτομα με υψηλό γενετικό κίνδυνο και να παράσχουν στοχευμένες θεραπείες νωρίτερα».

Η επίκουρη καθηγήτρια Ιωάννα Τζουλάκη πρόσθεσε: «Τα αποτελέσματα αυτά είναι ελπιδοφόρα για παρεμβάσεις ιατρικής ακριβείας από τη γέννηση. Μπορέσαμε να υπολογίσουμε πως τα άτομα που ανήκουν στην ομάδα υψηλότερου γενετικού κινδύνου έχουν περισσότερο από 3 φορές αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν υπέρταση ενώ ο κίνδυνος να αναπτύξουν κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα είναι αυξημένος κατά 50%. Ανακαλύψαμε περιοχές-στόχους για την ανάπτυξη νέων θεραπειών, ενώ πιθανολογούμε πως κάποια φάρμακα που ήδη κυκλοφορούν για άλλες ασθένειες, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και στη θεραπεία της υπέρτασης. Η επανατοποθέτηση φαρμάκων που είναι ασφαλή, αποτελούν έναν γρήγορο κι οικονομικά αποδοτικό τρόπο για νέες αντιυπερτασικές αγωγές».

Εκτός των Δρ. Ευαγγέλου και Τζουλάκη, από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο ο υποψήφιος διδάκτορας Γιώργος Ντρίτσος (υπότροφος ΕΛΙΔΕΚ) και η μεταδιδακτορική ερευνήτρια Νίκη Δήμου (υπότροφος ΙΚΥ).