Τρίκερι: Εγώ πότε θα γίνω Τρικεραίος;

Φύγαμε και εγώ και ο Παύλος με βαριά καρδιά από το Τρίκερι. Έφταιγαν τα κρυστάλλινα, η απομόνωση, η ησυχία, η ζαλούρα να ακούω συνέχεια τα κατορθώματα της δημοτικής αρχής -που κατά βάθος την απόλαυσα ιδιαίτερα. Πιστεύω ότι αν έβλεπα μπροστά μου τον δήμαρχο του Νοτίου Πηλίου θα έσκαγα στα γέλια. Τελικά το έπαθα χωρίς να τον αντικρύσω, όταν έμαθα ότι έδωσε μια διάλεξη για τον Θεόφιλο κάπου στο Πήλιο. Γύρω μου με κοιτούσαν με απορία. Ο Θεόφιλος σίγουρα δεν προκαλεί γέλιο. Ο συνδυασμός, όμως, των δύο είναι ξεκαρδιστικός. Εδώ κεραμίδι δεν έμεινε στη θέση του στο Τρίκερι, η ανάλυση του Θεόφιλου μας μάρανε.

Η πρακτική γυναίκα κυρία Ρούλα

Τελικά αυτό που θα μου έλειπε ήταν ο πρωινός ελληνικός καφές της κυρίας Ρούλας στη βεράντα της με θέα το Αιγαίο. Μου τον σερβίριζε πάντα συνοδεία χυμού φρούτων, φρυγανιάς, κουλουρακιών και δροσερού νερού. Εγώ απολάμβανα κάθε γουλιά του και η κυρία Ρούλα έπλεκε στο βελονάκι ένα σεμεδάκι, αντιγράφοντας το σχέδιο από ένα παλιό περιοδικό την «Πρακτική Γυναίκα». Θυμάστε αυτό το εξαιρετικό περιοδικό των εκδόσεων Τερζόπουλου; Ε, η κυρία Ρούλα είχε σχεδόν όλα τα τεύχη από τότε. Δεν έχασε κανένα. Η κυρία Ρούλα, η καπετάνισσα, της οποίας και οι δύο γιοι σαλπάραν εμποροπλοίαρχοι στα καράβια, που έμενε στο απομονωμένο Τρίκερι, φρόντιζε η «Πρακτική Γυναίκα» να της έρχεται ανελλιπώς. Και σήμερα σε αυτά ανατρέχει όταν θέλει να λύσει ένα πρόβλημα. Της έφερε η ανιψιά της η Τζούλια ένα φόρεμα από το Λονδίνο που στο πλυντήριο είχε γίνει από άσπρο μπλε. Η κυρία Ρούλα το έτριψε στο χέρι με κομμένες στο μέσο κούπες λεμονιού και το λευκό χρώμα επανήλθε. Το είχε διαβάσει στην «Πρακτική Γυναίκα».

Ένιωσα λίγο εξόριστος όταν αντίκρισα το περιοδικό πάνω στο τραπέζι της βεράντας, κυρίαρχο εργαλείο νοικοκυροσύνης μιας πραγματικής καπετάνισσας. Άλλωστε το Τρίκερι ήταν τόπος εκτοπισμού και εξορίας. Ήταν μια εποχή που τα περιοδικά ήταν χρηστικά, γεμάτα πληροφορίες και γνώσεις. Εμείς οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι εξορίσαμε αυτά τα περιοδικά από τα περίπτερα και μαζί με αυτά τον ή την αναγνώστρια που έψαχνε να ενημερωθεί. Τα αντικαταστήσαμε με όλη αυτή τη φτηνή έγχρωμη χαρτούρα των περιοδικών που παίρνουν κατά πόδας κάθε ξέκωλη και ξώβυζη στη Μύκονο και στην Κηφισιά. Δείξτε μου έστω μια αναγνώστρια σήμερα που κρατά τα περιοδικά με την Βανδή φωτογραφημένη στα μαγαζιά της Κηφισιάς. Αυτά τα φανταιζί, κενού περιεχομένου περιοδικά, λοιπόν, μάς εξόρισαν και εμάς τους γράφοντες τελικά στο πυρ το εξώτερον, γιατί καταργήσαν τους αναγνώστες. Χάρη στην κυρία Ρούλα, λοιπόν, η πένα μου άρχισε ξανά να ρολάρει.

Η πράσινη είσοδος στον φιλόξενο ξενώνα του Κλιάρη

Την κυρία Ρούλα ποσώς την ενδιαφέρει σε ποιο κόλπο λούζεται η ωραία Ελένη (η Μενεγάκη). Την ενδιαφέρει ποια εμπορικά πλοία διέρχονται ανοικτά από την Αγία Κυριακή. Γιατί ένα πρωινό η κυρία Ρούλα, λίγο νευρική, περίμενε να περάσει το καράβι με τον γιο της στη γέφυρα του φορτηγού πλοίου. Έφευγαν από Βόλο με ρότα Τουρκία. Το καράβι θα έκανε το τελευταίο του δρομολόγιο, γιατί εκεί θα κατέληγε σε διαλυτήριο. Κάποια στιγμή ακούσαμε το καράβι να σφυρίζει και αμέσως μετά το είδαμε να περνά ανοικτά από την Αγία Κυριακή. Ο καπετάνιος γιος χαιρετούσε την καπετάνισσα μάνα του. Εκείνος στο Αιγαίο, εκείνη στη βεράντα. Ήρθε και η Μπάρμπαρα από δίπλα και αρχίσαμε όλοι μαζί να κουνάμε μαντήλια και να τον χαιρετάμε. Μαντήλια εμείς, σφυρίγματα εκείνος. Δεν ξέρω πολλούς καπετάνιους που περνούν μπροστά από τη βεράντα της μητέρας τους, με το φορτηγό καράβι για να την χαιρετίσουν. Στην Αγία Κυριακή, πάντως, συμβαίνει.



Ο θρόνος του Ναπολέοντα, τα δεδομένα και οι φούσκες

Η Ιταλίδα Μπάρμπαρα, που ζει χρόνια στην Αγία Κυριακή, έχει κινηματογραφήσει μια γιαγιά Τρικεριώτισσα την ώρα που έστρωνε με ρυζάλευρο τις δαντέλες για το τρικεριώτικο νυφικό, ώστε να στέκονται τσίλικες. Είναι μια διαδικασία που κρατά μέρα ολόκληρη. Η τρικεριώτικη τοπική στολή είναι από τις πιο πλουμιστές στην Ελλάδα, πανάκριβη, φτιαγμένη με υλικά που έφερναν οι ναυτικοί σύζυγοι και πατεράδες. Δεν έφερναν, όμως, μόνο υφάσματα και γιορντάνια.

Οι Τρικεριώτες πρώτα ήταν κουρσάροι, μετά έγιναν σφουγγαράδες και αργότερα ψαράδες. Στην εκκλησία του Τρικερίου υπάρχει ο χρυσός θρόνος του Ναπολέοντα. Τον έκλεψε κάποιος Τρικεραίος από την Αίγυπτο, λίγο μετά την εκστρατεία του Γάλλου αυτοκράτορα στην Αίγυπτο και τον έφερε στην εκκλησία του Τρικεριού, τους Αγίους Αναργύρους ως τάμα. Και εκεί βρίσκεται μέχρι σήμερα και χρησιμοποιείται ως άμβωνας. Ίσως να μπορούσαμε να τον ανταλλάξουμε με την Αφροδίτη της Μήλου ή τις Κόρες της Θεσσαλονίκης που είναι στο Λούβρο.

Τρικεριώτες βρήκαν και το περίφημο άγαλμα του Ποσειδώνα, σε αρχαίο ναυάγιο στο Αρτεμήσιο. Αυτό δεν το πήγαν στην εκκλησία του χωριού. Πήγαν να το πουλήσουν σε αρχαιοκάπηλους και τους έπιασαν. Θέλει η πουτάνα να κρυφτεί και η χαρά δεν την αφήνει, λέει μια παροιμία. Έτσι και οι δύο αρχαιοκάπηλοι ψαράδες, από την πολλή χαρά που έκαναν πριν τελειώσει η επιχείρηση, κίνησαν τις υποψίες των συγχωριανών τους, το σφύριξαν στην αστυνομία και ο Ποσειδώνας βρίσκεται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Όλες αυτές οι μνήμες και οι ιστορίες δεν έχουν καταγραφεί ποτέ. Εδώ και καιρό θέλουν το παλιό σχολείο της Αγίας Κυριακής, ένα υπέροχο διτάξιο, μεσοπολεμικό, πέτρινο κτίριο να το μετατρέψουν σε μουσείο. Μπήκα τυχαία μια μέρα που ήταν ανοικτό. Η συλλογή είναι ελάχιστη και δεν αρκεί για μουσείο. Αλήθεια διαθέτουμε έστω ένα μουσείο αλιείας στην Ελλάδα;  Αυτό που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν θα ήταν ένα μουσείο για τους σφουγγαράδες, που νομίζω ότι δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Μου περιγράψαν πώς ψαρεύαν τα σφουγγάρια. Μέχρι το μεσοπόλεμο βούταγαν αγκαλιά με ένα μάρμαρο που το άφηναν όταν έφταναν στο βυθό, μια αρχαία πρακτική. Το μάρμαρο το τράβαγαν στο σκάφος γιατί ήταν δεμένο με σχοινί και ο βουτηχτής έπιανε όσα σφουγγάρια μπορούσε και ανέβαινε στην επιφάνεια. Δουλειά σκληρή που τσάκιζε τους περισσότερους σφουγγαράδες. Τέτοιου είδους γνώσεις θα χαθούν αν δεν καταγραφούν και δεν συγκεντρωθούν για τις επόμενες γενεές.

Η Ελένη, που ερωτεύτηκε Τρικεριώτη στα τέλη του ’70 και έτσι ήρθε νύφη στο Τρίκερι, μου δώρισε το μοναδικό βιβλίο που είναι γραμμένο για το Τρίκερι. Γράφτηκε από την Γιώτα Κραβαρίτου, καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, γεννημένη στο Τρίκερι. «Τρίκερι» ο τίτλος του, σε εκδόσεις Νησίδες (Θεσσαλονίκη) πρωτοκυκλοφόρησε το 2006 (ISBN 960-8263-58-1). Πολύ κατατοπιστικό, χρηστικό και με μια πολύ καλή συλλογή συνταγών τρικεριώτικης κουζίνας.

Πάντως, αν καθίσετε σε μία από τις τρεις ταβέρνες της Αγίας Κυριακής, όλες στο μώλο, ρωτήστε αν έχουν φούσκες. Πρόκειται για στρείδια με μαλακό όστρακο. Είναι σπάνιος μεζές, ο καλύτερος για το τσίπουρο, που τον αλιεύουν σε συγκεκριμένα σημεία. Οπωσδήποτε καθαρίζετε την άμμο και δεν τρώτε περισσότερα από τρείς φούσκες. Περιέχουν πολύ ιώδιο και προκαλούν ζάλη. Δεν τους πίστεψα, καταβρόχθισα επτά συνολικά και έμεινα μια ώρα στο κρεβάτι για να συνέλθω.

Η καλή ψαριά του Τρικεριώτη

Ο Μανώλας έχει πολύ καλές ψαριές και ψήνει μοναδικά τις καραβίδες. Στο Μουράγιο ψήνουν ωραία τα μικρόψαρα. Η Αθανασία ψήνει τις ωραιότερες σαρδέλες. Υπάρχει και ένα σουβλατζίδικο η Θέτις, όπου ο σουβλατζής δεν σταματά τα σχόλια. Και στην άλλη πλευρά της Αγίας Κυριακής είναι και το μπαράκι της Στέλλας, ανοικτό ως αργά το βράδυ, το άφτερ της Αγίας Κυριακής. Η εναλλακτική για βραδινό ποτό είναι στο Τρίκερι στην πλατεία, αλλά θα χρειαστείτε είτε αυτοκίνητο ή ταξί.

Πίσω από της Στέλλας το μπαράκι βρίσκεται και η ομώνυμη εκκλησία της Αγίας Κυριακής, χτισμένη τον 18ο αιώνα, με ένα υπέροχο τέμπλο. Δεν φαίνεται από την παραλία, κρυμμένη πίσω από παλιά σπιτάκια και πιο καινούργιες μεγαλομανείς κατασκευές. Ανεβαίνοντας το στενό δρομάκι για την εκκλησία μη γυρίσετε το βλέμμα αριστερά. Θα αντικρύσετε το πιο άσχημο σπίτι του Πηλίου. Ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης είχε ανακαλύψει το Τρίκερι δεκαετίες πριν και είχε αγοράσει ένα μικρό πέτρινο πανέμορφο σπιτάκι.  Ο γιος του, που το κληρονόμησε, πρόσθεσε σταδιακά από πάνω τρεις ορόφους και ένα τέταρτο από λαμαρίνα. Απορώ πως δεν τον έχει ανακαλύψει η πολεοδομία, έστω να το ανακηρύξει μνημείο οικιστικής προσβολής. Φευ, το Τρίκερι έχει απ’ όλα, ως και τετραώροφο κτίριο.

Ο ύπνος, όμως, είναι ένα ζητούμενο. Δεν υπάρχουν πολλά δωμάτια και μερικά είναι αμφιλεγόμενα. Εξαιρείται ο παραδοσιακός ξενώνας του Κλιάρη (www.studiokliaris.gr, 2423091463, 6970363966 & 6972305614). Χτισμένος με απόλυτο σεβασμό στην πηλιορείτικη παράδοση, εκτός από τα πολύ καθαρά δωμάτια, διαθέτει έναν υπέροχο, καταπράσινο κήπο, γεμάτο λουλούδια, με μια υπεραιωνόβια ελιά, για να απολαύσετε τον καφέ σας ή ακόμη και το κολατσιό σας. Σας τον συστήνω ανεπιφύλακτα.

Ζητούμενο είναι και η άφιξη/αναχώρηση στην Αγία Κυριακή. Το ΚΤΕΛ έχει δύο ημερήσια άβολα δρομολόγια, ένα πρωί, ένα απόγευμα, αλλά απαιτούνται πάνω από τρεις ώρες μέχρι το Βόλο λόγω κίνησης και πολλών στάσεων. Ρωτήστε αν υπάρχει κάποιος που τυχόν πηγαίνει στο Βόλο με το φουσκωτό ή το καϊκι του και αν μπορεί να σας μεταφέρει. Πιο έντιμο να του προτείνετε και μια αμοιβή. Η διαδρομή δεν διαρκεί πάνω από μισή ώρα. Υπάρχει και ένα βαπορέτο που μπορεί να σας μεταφέρει από τον Πτελεό, αλλά κοστίζει 80 ευρώ η μονή διαδρομή. Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη είναι ο τύπος.

Στα δύο μίνι μάρκετ της Αγίας Κυριακής θα βρείτε πολλά πράγματα και γάλα ΕΒΟΛ, βολιώτικο, το καλύτερο της Ελλάδας. Καθημερινά το πρωί αφικνούνται στην Αγία Κυριακή δύο αρτοποιοί. Ο δεύτερος έχει και τυρόπιτες, τέσσερις μόνο κάθε φορά, άσχετα αν έχει παραπάνω ζήτηση. «Τόσες μου βάζει η κυρά» ήταν καθημερινά η δικαιολογία του. Επιπλέον περνούν με το φορτηγάκι τους και δύο μανάβηδες. Αν έχουν κοντούλες πηλιορείτικες τιμήστε τες.

Πηγή: www.tsantiri.gr