''Ουδέν κρυπτόν υπό τον (επικοινωνιακό) ήλιο''

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Περιστατικό πρώτο: Συναντώ στην οδό Σταδίου έναν πολύ σημαντικό και καταξιωμένο Έλληνα επιχειρηματία, ο οποίος με καλημερίζει φανερά στενοχωρημένος. Πριν προλάβω να ρωτήσω τί τού συμβαίνει, μού λέει: «Πάω να σκάσω… Σε μεγάλο ευρωπαϊκό ξενοδοχείο που από χρόνια με γνωρίζουν, αρνήθηκαν την πιστωτική μου κάρτα γιατί ήταν ελληνική. Αισθάνθηκα ταπεινωμένος και αυτό είναι χειρότερο από την οργή… Τελικά το θέμα μου τακτοποιήθηκε, αλλά το κακό για την χώρα έχει γίνει…».

Περιστατικό δεύτερο: Εξαιρετικός φίλος Γερμανός συνάδελφος, με αμέτρητες επισκέψεις στην χώρα μας τα είκοσι τελευταία χρόνια, μού τηλεφωνεί για να ρωτήσει αν στην περιοχή που θέλει να πάει με την σύζυγό του για διακοπές θα μπορούσε να βρει τα φάρμακα που έχουν ανάγκη. Κατά τις πληροφορίες του, υπάρχουν ελλείψεις και κάποια φαρμακεία πωλούν μόνο στην «μαύρη αγορά».

Περιστατικό τρίτο: Συνάδελφοι εκ Γαλλίας και Ιταλίας που συνεργάζονται με μεσογειακό τηλεοπτικό κανάλι, σε γνωστό νησί απειλήθηκαν, όπως μάς είπαν, να ξυλοκοπηθούν επειδή έκαναν έρευνα για την αυθαίρετη δόμηση στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με καταχρήσεις κοινοτικών κονδυλίων. Όσο για την τοπική αστυνομική αρχή, δήλωσε αδυναμία επεμβάσεως λόγω …ελλείψεως προσωπικού! Οι συνάδελφοι γλύτωσαν τα χειρότερα ύστερα από επέμβαση …ξένων μεταναστών που δούλευαν σε χωράφι.

Περιστατικό τέταρτο: Στην χώρα μας η καραμέλα της αναπτύξεως και του επιχειρείν βρίσκεται πλέον σε πολλά επίσημα χείλη, αλλά στερείται παντελώς περιεχομένου. Όπως προκύπτει από την τελευταία έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας, υπό τον τίτλο Doing Business, επιχειρηματίας ο οποίος ήθελε να πάρει άδεια για την επέκταση μιας αποθήκης του χρειάστηκε 180 εργάσιμες ημέρες! Δηλαδή περίπου επτά μήνες –όταν ο αντίστοιχος χρόνος στις ΗΠΑ είναι 26 ημέρες, στην Ιρλανδία 22 ημέρες και στην γειτονική μας Ιταλία 32 ημέρες. Πιο αναλυτικά, για την επέκταση της αποθήκης χρειάστηκαν: 1 ημέρα για το συμβόλαιο, 10 ημέρες για υποθηκοφυλακείο, περιβαλλοντική μελέτη και άδεια από πυροσβεστική, 15 ημέρες για άδεια εγκατάστασης, 90 ημέρες για άδεια από την πολεοδομία, 3 ημέρες για άδεια από την αστυνομία και άλλες 3 ημέρες για άδεια από τον Δήμο και την πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών των εργατών. Επίσης, 1 ημέρα για έλεγχο από τον Δήμο, 45 ημέρες για σύνδεση με την ΕΥΔΑΠ, 7 ημέρες για σύνδεση με αποχέτευση και τηλεφωνική γραμμή και 1 ημέρα για δήλωση του κτιρίου στην Νομαρχία (περιφέρεια).

Ένα άλλο παράδειγμα είναι ότι, για να συνδεθεί μία ελληνική επιχείρηση με παροχή ηλεκτρικού ρεύματος απαιτούνται 77 ημέρες, όταν στην Γερμανία αρκούν 17 ημέρες. Και, βέβαια, οι ερευνητές της έκθεσης Doing Business στην περίπτωση της πολεοδομίας δεν έλαβαν υπ’ όψιν τους τις σχετικές «διευκολύνσεις» που κατά κανόνα υπάρχουν.

Σαφώς, λοιπόν, παρά το Μνημόνιο και τα δεκάδες βαρύγδουπα νομοσχέδια, στην Ελλάδα του κρατισμού και της γραφειοκρατίας σχεδόν τίποτε δεν έχει αλλάξει. Αυτή δε την –ολέθρια, πλέον, για την ελληνική κοινωνία και οικονομία– ακαμψία δεν την επισημαίνει μόνον η τρόϊκα· την μεταφέρουν στα πέρατα του κόσμου όλοι αυτοί που την βιώνουν. Αυτό είναι το πολύ σοβαρό πρόβλημα.

Η εικόνα της χώρας έχει υποστεί σοβαρότατη βλάβη, σε έναν κόσμο που αλλάζει, που αυξάνεται πληθυσμιακά, που υφίσταται βαθειές πολιτιστικές μεταβολές με ταυτόχρονη παγκοσμιοποίηση του νοήματος. Όλο και περισσότερο, στην εποχή μας, η πληροφορία είναι παγκόσμια. Τα παγκόσμια πρακτορεία ειδήσεων και γενικά τα μέσα μαζικής επικοινωνίας κατακλύζουν τον σύγχρονο κόσμο με τις ίδιες ειδήσεις, χωρίς κατά κανόνα να τις αξιολογούν σε βάθος και να υπολογίζουν το ειδικό βάρος τους. παράλληλα, όμως, αυτή η όλο και πιο παγκοσμιοποιημένη πληροφόρηση δημιουργεί σε μεγάλο βαθμό και παγκοσμιοποιημένες εντυπώσεις, καλές ή κακές, οι οποίες έχουν την ιδιότητα να μεταδίδονται με αστραπιαία ταχύτητα.

Η εξέλιξη αυτή, σε σχέση με το παρελθόν, παρουσιάζει μία πολύ σημαντική διαφορά. Παλαιότερα, οι ιστορικές και πολιτιστικές μεταφορές από γενιά σε γενιά ήσαν πολύ πιο αργές και, συνεπώς, περισσότερο σταθερές και στέρεες. Σήμερα, αυτές οι μεταφορές γνώσεων, παραδόσεων, ιστορίας και πολιτισμού υπόκεινται στους νόμους της ταχύτητος και αποδυναμώνεται έτσι ο διαχρονικός χαρακτήρας τους.

Ταυτοχρόνως με την ταχύτητα, μεγαλώνει και η κινητικότητα σε όλα τα επίπεδα –είτε πρόκειται για αγαθά, υπηρεσίες, κεφάλαια, είτε για ανθρώπους και πληροφορίες. Κατ’ επέκτασιν, για παράδειγμα οι καλές και κακές ιδιαιτερότητες ενός λαού, οι αυθαιρεσίες ενός καθεστώτος και οι καταχρήσεις πολιτικής και οικονομικής εξουσίας γίνονται γνωστές σε χρόνο-ρεκόρ και το γεγονός αυτό έχει τεράστιες επιπτώσεις. Διότι, φήμες χωρών, εικόνες πολιτικών και άλλων επωνύμων προσώπων ή επιχειρήσεων μπορούν να υποστούν σοβαρότατες ζημιές που, σε αμιγώς επικοινωνιακό επίπεδο, δύσκολα διορθώνονται.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με την Ελλάδα. Η κρίση του δημοσίου χρέους της έφερε στην επιφάνεια και έκανε παγκοσμίως γνωστές κάποιες πτυχές της ελληνικής ζωής που κάθε άλλο παρά τιμητικές είναι για την χώρα και την οικονομία της. Η Ευρώπη, με μεγάλη καθυστέρηση και με πολύ υψηλό κόστος, ανακαλύπτει ότι η 10η χώρα μέλος της σημερινής Ενώσεως, ναι μεν από το 1982 έως σήμερα εδέχθη περί τα 350 δισεκατ. ευρώ επιδοτήσεις, παροχές και στηρίξεις, πλην όμως ουδέν έπραξε σε θεσμικό και λειτουργικό επίπεδο. Το μισό δε και πλέον από το άφθονο χρήμα χρησιμοποιήθηκε για να εκκολαφθούν και να δυναμώσουν στην χώρα οι εχθροί της Ευρώπης, της δημοκρατίας και της κοινωνίας των πολιτών.

Στις μέρες μας όλα αυτά γίνονται γνωστά με αστραπιαία ταχύτητα και κάποιες πτυχές της πραγματικότητας υπερβάλλονται. Όμως, για το 80% των Ευρωπαίων πολιτών προκύπτει ότι η Ελλάδα είναι ξένο και πολυδάπανο σώμα στην έστω και κακόφωνη ευρωπαϊκή οντότητα. Και, αργά ή γρήγορα, τα σώματα αυτού του τύπου αποβάλλονται. Όσο για το παρελθόν αυτών των σωμάτων, ουδείς ενδιαφέρεται…