O Σάββας Ρομπόλης γράφει: ''Γιατί τόσο υψηλή ανεργία;''

του Σάββα Ρομπόλη

Η ευρωζώνη βυθίζεται στην ύφεση και στην ανεργία (11,1%, 17,5 εκατ. άτομα) και η Ελλάδα υφίσταται την επιδείνωση των συνθηκών του φαύλου κύκλου λιτότητα - ύφεση - ανεργία. Οπως αποδείχθηκε την περίοδο 2009-12, ό,τι εξοικονομείται σε πόρους από τις πολιτικές λιτότητας για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος χάνεται από τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και την εμβάθυνση της ύφεσης. Πιο συγκεκριμένα, οι εξελίξεις του 2012 σε Ευρώπη και Ελλάδα, ιδιαίτερα οι περαιτέρω περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δικαιωμάτων της τάξης των 11,7 δισ. ευρώ την περίοδο 2013-14, επιτείνουν τα αδιέξοδα. Και η ελληνική οικονομία, αποδυναμωμένη παραγωγικά, οικονομικά και κοινωνικά, προσπαθεί ατυχέστατα να ανακόψει την ανεξέλεγκτη δυναμική της καθίζησής της που έχει προκαλέσει η εφαρμογή της πολιτικής των Μνημονίων.
Αυτό επειδή, το 2008, οι πολιτικοί της ΕΕ, αντί σε ευρωπαϊκό επίπεδο να ελέγξουν και να εποπτεύσουν τις αγορές (διεθνές εμπόριο χρήματος), υποκρίνονταν ότι οι αγορές συνετίσθηκαν προς όφελος των κρατών που έσωσαν τους τραπεζίτες και τους χρηματιστές, εθελοτυφλώντας ότι οι τελευταίοι αποδυνάμωσαν τα κράτη (J. Pisani - Ferry, 2012). Το ίδιο επειδή σε ελληνικό επίπεδο η στρατηγική εξασφάλισης των προβλεπόμενων πόρων για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος και τη χρηματοδότηση του δημόσιου χρέους, αντί να εστιάζεται στην αποτελεσματική καταπολέμηση της εκτεταμένης φοροδιαφυγής, φοροαποφυγής, φοροκλοπής και εισφοροδιαφυγής, επικεντρώνεται στην αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης μισθωτών και συνταξιούχων και στη μείωση μισθών, συντάξεων, κοινωνικών δικαιωμάτων και κοινωνικών δαπανών, με ό,τι αυτό αρνητικά συνεπάγεται για την επιδείνωση του βιοτικού τους επιπέδου, τη μείωση της ζήτησης (-25%, 2010-2012, επανερχόμενη σε επίπεδα της δεκαετίας του 1990), την εμβάθυνση της ύφεσης και την εκρηκτική αύξηση της ανεργίας. Ετσι, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 22% την περίοδο 2009-2012, το επίπεδο της φτώχειας αυξήθηκε από 23% (2008) στο 30% (2012) του πληθυσμού και το επίπεδο της ανεργίας από 7,8% το 2008 αυξήθηκε στο 20% (1 εκατομμύριο άτομα, Νοέμβριος 2011) και προβλέπεται να αυξηθεί το 2012 στα επίπεδα του 24% (1.200.000 άτομα).
Οι εξελίξεις αυτές διαμορφώνουν στην ελληνική οικονομία μια ανησυχητική για την αποκατάσταση των οικονομικών και δημοσιονομικών μεγεθών σχέση 1:1 - ένας εργαζόμενος, δηλαδή, προς έναν άνεργο και συνταξιούχο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η στρατηγική μείωσης της ανεργίας στα επίπεδα του 2008, με βάση τα δεδομένα του 2012, προϋποθέτει για τις ΗΠΑ (Fl. Pisani, 2012) τη δημιουργία 5 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας ενώ για την Ελλάδα τη δημιουργία 800.000 θέσεων εργασίας. Βέβαια η συνέχιση των περικοπών και της πολιτικής λιτότητας κατά το 2013 στη χώρα μας προδιαγράφει συνθήκες παράτασης της ύφεσης και αύξησης της ανεργίας στα επίπεδα του 28%-29% (1.400.000 άτομα).
Γεννιέται συνεπώς το ερώτημα: γιατί τόσο υψηλή ανεργία; Διότι η μείωση των ονομαστικών και πραγματικών μισθών στον ιδιωτικό τομέα της ελληνικής οικονομίας οδηγεί σε μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Ετσι, η μείωση της ζήτησης οδηγεί σε περαιτέρω μείωση της παραγωγής, σε νέα αύξηση της ανεργίας και σε φαύλο κύκλο αυτοσυντηρούμενης ύφεσης, όπου οι μειώσεις της ζήτησης αυξάνουν την ανεργία και μειώνουν περαιτέρω τους μισθούς. Επιπλέον, η μείωση της συνολικής ζήτησης έχει ήδη οδηγήσει σε μειωμένο βαθμό χρησιμοποίησης του παραγωγικού δυναμικού και αυτός με τη σειρά του σε μείωση των επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου. Η συμβολή όλων των συνιστωσών της εσωτερικής ζήτησης έχει μειωθεί, με αποτέλεσμα να ενισχύεται ο φαύλος κύκλος της ύφεσης και της ανεργίας για πέμπτο έτος (ΙΝΕ / ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ, 2012).
Η αντιστροφή αυτής της δυσμενούς πορείας επιβάλλει τον αποπροσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής σε προοπτική ανάπτυξης και ανασυγκρότησης που θα οδηγήσει, μεταξύ των άλλων, σε υψηλότερο ΑΕΠ, αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης, μείωση της ανεργίας και ως εκ τούτου σε μεγαλύτερο έλεγχο της δυναμικής του δημόσιου χρέους. Από την άποψη αυτή, η αύξηση των ονομαστικών ρυθμών ανάπτυξης κατά 1% ετησίως εκτιμάται ότι θα συνέβαλλε σε περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους στο 105,5% του ΑΕΠ το 2020, ενώ το αντίστροφο σενάριο (μείωση των ονομαστικών ρυθμών ανάπτυξης κατά 1% ετησίως) θα οδηγούσε το χρέος στο 129% του ΑΕΠ το 2020 (Τράπεζα Ελλάδος, 2012).
Ο Σάββας Ρομπόλης είναι καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ

Πηγή: tanea.gr