Αϊμάν αλ Ζαουάχρι: ο Αιγύπτιος θεολόγος που έγινε αρχηγός της Αλ Κάιντα & και ο Νο2 τρομοκράτης του κόσμου – η φυλάκιση στα 30 του για τη δολοφονία του Ανουάρ Σαντάτ 

Ο θάνατος του Αϊμάν αλ Ζαουάχρι από επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος της CIA στην Καμπούλ το Σαββατοκύριακο έδωσε τέλος «στη δίκη της δολοφονίας και της βίας κατά των Αμερικανών πολιτών», δήλωσε σήμερα τα ξημερώματα ο Τζο Μπάιντεν.

Ο 71χρονος Ζαουάχρι ήταν ένας εκ των αρχιτεκτόνων των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 που προκάλεσαν τον θάνατο περίπου 3.000 ανθρώπων, όπως υπενθύμισε άρθρο του CNN, αλλάζοντας τον ρου της ιστορίας, αφού πυροδότησαν τον παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας με πρώτο σταθμό το Αφγανιστάν και δεύτερο το Ιράκ. 

«Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν χρειάζεται να φοβούνται πλέον αυτόν τον μοχθηρό και αποφασιστικό δολοφόνο. Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αποδεικνύουν τη διάθεση και την ικανότητα τους να υπερασπίζονται τους Αμερικανούς πολίτες ενάντια σε όσους επιδιώκουν να τους βλάψουν», είπε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρόεδρος σε διάγγελμα του από τον Λευκό Οίκο.

Credits: Instagram - joebiden

Ποιος ήταν όμως ο γιατρός Ζαουάχρι, που ίδρυσε την Αιγυπτιακή Ισλαμική Τζιχάντ πριν γίνει το δεξί χέρι του Οσάμα μπιν Λάντεν στην διαβόητη Αλ Κάντα; 

Η πρώτη φορά που ο κόσμος άκουσε για τον Ζαουάχρι ήταν όταν βρέθηκε σε ένα κλουβί μέσα στην δικαστική αίθουσα, όπου εκδικαζόταν η υπόθεση της δολοφονίας του αιγύπτιου προέδρου Ανουάρ αλ Σαντάντ, το 1981.

«Έχουμε θυσιαστεί και είμαστε ακόμα έτοιμοι για περισσότερες θυσίες μέχρι τη νίκη του Ισλάμ», είχε φωνάξει τότε, σύμφωνα με το Reuters, ο Ζαουάρχι, καθώς οι άλλοι κατηγορούμενοι εξαγριωμένοι από τη συνθήκη ειρήνης του Σαντάτ με το Ισραήλ φώναζαν συνθήματα. Ο Ζαουαχρι εξέτισε τελικά ποινή φυλάκισης τριών ετών για παράνομη κατοχή όπλων, αλλά απαλλάχθηκε από τις κύριες κατηγορίες.

Συχνά τον αποκαλούσαν «ο γιατρός», καθώς ήταν χειρουργός στο επάγγελμα, ενώ μετά την αποφυλάκισή του πήγε στο Πακιστάν, όπου εργάστηκε με την Ερυθρά Ημισέληνο για να περιθάλψει ισλαμιστές αντάρτες μουτζαχεντίν που είχαν τραυματιστεί κατά τις μάχες με τις σοβιετικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν.

Εκείνη την περίοδο γνώρισε και τον Οσάμα μπιν Λάντεν, τον Σαουδάραβα κροίσο που είχε ενταχθεί στην αντίσταση στο Αφγανιστάν. Αναλαμβάνοντας την ηγεσία της Ισλαμικής Τζιχάντ στην Αίγυπτο το 1993, ο Ζαουάχρι ήταν ηγετική φυσιογνωμία σε μια εκστρατεία στα μέσα της δεκαετίας του 1990 για την ανατροπή της αιγυπτιακής κυβέρνησης και τη δημιουργία ενός καθαρού ισλαμικού κράτους. Πάνω από 1.200 Αιγύπτιοι σκοτώθηκαν εκίνη την εποχή, ενώ οι αρχές εξαπέλυσαν άγριες επιθέσεις κατά της Ισλαμικής Τζιχάντ μετά από την απόπειρα δολοφονίας του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ τον Ιούνιο του 1995 στην Αντίς Αμπέμπα.

Ο γκριζαρισμένος πια και πάντα με λευκά τουρμπάνια Ζαουάχρι απάντησε δίνοντας εντολή για επίθεση το 1995 στην αιγυπτιακή πρεσβεία στο Ισλαμαμπάντ. Δύο αυτοκίνητα γεμάτα εκρηκτικά πέρασαν από τις πύλες του κτιριακού συγκροτήματος, σκοτώνοντας 16 άτομα.

Το 1999, αιγυπτιακό στρατοδικείο καταδίκασε ερήμην τον Ζαουάχρι σε θάνατο. Μέχρι τότε ζούσε τη σπαρτιατική ζωή ενός μαχητή, ενώ βοηθούσε τον Μπιν Λάντεν να σχηματίσει την Αλ Κάιντα.

Η απειλή της παγκόσμιας τζιχάντ

Για χρόνια κοινή εκτίμηση ήταν ότι ο Ζαουάχρι κρυβόταν κατά μήκος των συνόρων μεταξύ Πακιστάν και Αφγανιστάν. Φέτος, Αμερικανοί αξιωματούχοι εντόπισαν την οικογένεια του, την σύζυγό, την κόρη του και τα εγγόνια του. Είχαν μετακομίσει σε ένα ασφαλές σπίτι στην Καμπούλ. Στη συνέχεια αναγνώρισαν τον Ζαουάχρι στην ίδια τοποθεσία με αποτέλεσμα να οργανωθεί άμεσα η αμερικανική επιχείρηση με κατάληξη να πέφτει ο ηγέτης της Αλ Κάιντα νεκρός στο μπαλκόνι του σπιτιού κατά τη διάρκεια της προαναφερόμενης επίθεσης με drone.

Ο Ζαουαχρι ανέλαβε την ηγεσία της Αλ Κάιντα το 2011, αμέσως μετά δηλαδή την επιχείρηση των ειδικών δυνάμεων των ΗΠΑ κατά την οποία σκοτώθηκε ο Οσάμα Μπιν Λάντεν στο κρησφύγετό του στο Πακιστάν. Έκτοτε έχει επανειλημμένα καλέσει σε παγκόσμια τζιχάντ, πάντα με ένα Ak-47 στο πλευρό του όπως φαίνεται σε όλα τα βιντεοσκοπημένα μηνύματά του.

Στον επικήδειο του για τον Μπιν Λάντεν, είχε υποσχεθεί να συνεχίσει τις επιθέσεις στη Δύση, διατηρώντας ζωντανές τις απειλές του: «δεν θα ονειρευτείτε ξανά πως είστε ασφαλείς μέχρι να ζήσουμε και ασφαλείς και μέχρι να φύγετε από τα εδάφη των μουσουλμάνων», είχε πει χαρακτηριστικά.

Όπως αποδείχθηκε, η εμφάνιση του ακόμη πιο σκληροπυρηνικού Ισλαμικού Κράτους το 2014-2019 στο Ιράκ και τη Συρία τράβηξε την προσοχή των δυτικών αντιτρομοκρατικών αρχών. Ο Ζαουαχίρι προσπάθησε συχνά να εξάψει τα πάθη μεταξύ των μουσουλμάνων σχολιάζοντας σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ευαίσθητα θέματα για τις ΗΠΑ, όπως οι πολιτικές της Ουάσιγκτον στην Μέση Ανατολή ή τις ισραηλινές ενέργειες κατά των Παλαιστινίων, αλλά ο λόγος του δεν μαγνήτιζε και δεν είχε ποτέ τη απήχηση του πλούσιου Σαουδάραβα.

Σε πρακτικό επίπεδο, ο Ζαουαχίρι πιστεύεται ότι συμμετείχε σε μερικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της Αλ Κάιντα, βοηθώντας στην οργάνωση των επιθέσεων του 2001 στους Δίδυμους Πύργους, ενώ εκτιμάται πως έπαιξε κρίσιμο ρόλο και στις βομβιστικές επιθέσεις του 1998 στις αμερικανικές πρεσβείες στην Κένυα και την Τανζανία. Το FBI προσέφερε 25 εκατ. δολάρια για όποιον παρείχε πληροφορίες για το που βρίσκεται ο Ζαουάχρι.

Credits: EPA FILE/ΑΠΕ-ΜΠΕ

Γόνος επιφανούς οικογενείας της Αιγύπτου

Ο Ζαουαχίρι δεν αναδύθηκε από τις φτωχογειτονιές του Καΐρου, όπως άλλοι που έλκονταν από ένοπλες ομάδες. Γεννημένος το 1951 σε μια επιφανή οικογένεια του Καΐρου, ήταν εγγονός του μεγάλου ιμάμη του Αλ Αζχάρ, ένα από τα σημαντικότερα τζαμιά του Ισλάμ.

Μεγάλωσε στο καταπράσινο προάστιο Μααντί του Καΐρου και ήταν γιος καθηγητή φαρμακολογίας. Ασπάστηκε τον ισλαμικό φονταμενταλισμό σε ηλικία 15 ετών και εμπνεύστηκε από τις επαναστατικές ιδέες του Αιγύπτιου συγγραφέα Σαίιντ Γκουντμπ, ενός ισλαμιστή που εκτελέστηκε το 1966 με την κατηγορία ότι προσπάθησε να ανατρέψει το καθεστώς.

Άνθρωποι που σπούδασαν με τον Ζαουάχρι στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Καΐρου τη δεκαετία του 1970 τον περιγράφουν ως έναν ζωηρό νεαρό που πήγαινε σινεμά, άκουγε μουσική και αστειευόταν με φίλους. «Όταν βγήκε από τη φυλακή ήταν ένα εντελώς διαφορετικός άνθρωπος», είπε ένας γιατρός που σπούδασε με τον Ζαουάχρι, και αρνήθηκε να αναφερθεί το όνομά του.

Από το κλουβί της αίθουσας του αιγυπτιακού δικαστηρίου μετά τη δολοφονία του Σαντάτ ο Ζαουαχίρι μίλησε στον διεθνή Τύπο, λέγοντας ότι οι «μαχητές» υπέφεραν από βασανιστήρια, συμπεριλαμβανομένων μαστιγωμάτων και επιθέσεων από άγρια σκυλιά. «Συνέλαβαν τις συζύγους, τις μητέρες, τους πατέρες, τις αδερφές και τους γιους για να ασκήσουν ψυχολογική πίεση σε αυτούς τους αθώους κρατούμενους», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.

Συγκρατούμενοι του εκτιμούν πως αυτές οι συνθήκες ριζοσπαστικοποίησαν περαιτέρω τον Ζαουαχρι και τον οδήγησαν στον μονοπάτι που ακολούθησε στη συνέχεια προς την παγκόσμια τζιχάντ.