Ασπαρτάμη: Το πόρισμα του ΠΟΥ για την γλυκαντική ουσία - Είναι «πιθανόν» καρκινογόνα, τι είναι & τι πρέπει να προσέξετε

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θεωρεί πλέον πως η ασπαρτάμη, τεχνητό γλυκαντικό που χρησιμοποιείται ιδίως σε αναψυκτικά «light», είναι «πιθανόν καρκινογόνα για τον άνθρωπο», ωστόσο η συνιστώμενη ημερήσια δόση που χαρακτηρίζεται ακίνδυνη δεν μεταβάλλεται, όπως ανακοίνωσε σήμερα.

«Δεν συνιστούμε σε επιχειρήσεις να αποσύρουν τα προϊόντα τους, ούτε συνιστούμε στους καταναλωτές να σταματήσουν τελείως» να την καταναλώνουν, ανέφερε ο Δρ. Φραντσέκο Μπράνκα, διευθυντής του τμήματος διατροφής, υγείας και ανάπτυξης στον ΠΟΥ, παρουσιάζοντας τα ευρήματα δύο μελετών για το γλυκαντικό αυτό κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο (CIRC) του ΠΟΥ αποτίμησε για πρώτη φορά το επίπεδο κινδύνου της ασπαρτάμης. Ειδικοί του, που συνεδρίασαν από την 6η ως την 13η Ιουνίου, συμπέραναν πως το συγκεκριμένο τεχνητό γλυκαντικό είναι «πιθανόν καρκινογόνο για τον άνθρωπο» (ομάδα 2B της κατάταξης).

Για τον Πολ Φάροα, καθηγητή επιδημιολογίας του καρκίνου στο ιατρικό κέντρο Cedars-Sinai του Λος Άντζελες, «το ευρύ κοινό δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τον κίνδυνο καρκίνου που συνδέεται με οποιοδήποτε χημικό προϊόν ενταγμένο στην ομάδα 2B».

Στην ίδια ομάδα συγκαταλέγονται το εκχύλισμα της aloe vera και το καφεϊκό οξύ, πρόσθεσε.

Δείτε επίσης: Κίνδυνος για την υγεία: Η γλυκαντική ουσία ασπαρτάμη είναι πιθανώς καρκινογόνος - Τι λέει ο παγκόσμιος οργανισμός

9 ως 14 κουτιά την ημέρα

Η απόφαση να καταταχθεί η ασπαρτάμη σε αυτή την ομάδα βασίστηκε σε «περιορισμένα δεδομένα» για τον καρκίνο στον άνθρωπο, ιδιαίτερα τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο, είδος καρκίνου του ήπατος, εξήγησε ο ΠΟΥ.

Αξιοποιήθηκαν επίσης περιορισμένα εργαστηριακά δεδομένα για τον καρκίνο στα ζώα.

«Τα περιορισμένα στοιχεία για τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο προέρχονται από τρεις μελέτες» που εκπονήθηκαν στις ΗΠΑ και δέκα ευρωπαϊκές χώρες. Πρόκειται «για τις μόνες επιδημιολογικές μελέτες για τον καρκίνο του ήπατος», διευκρίνισε σε δημοσιογράφους η Δρ. Μέρι Σουμπάουερ-Μπέριγκαν του CIRC.

Σύμφωνα με τον Δρ. Μπράνκα, θα χρειαστεί να εκπονηθούν κι άλλες μελέτες για «να αποσαφηνιστεί περαιτέρω η κατάσταση».

Η μεικτή επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τα πρόσθετα τροφίμων του ΠΟΥ και του FAO (του οργανισμού τροφίμων και γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών) συνεδρίασε από την 27η Ιουνίου ως την 6η Ιουλίου για να αποτιμήσει τους κινδύνους που συνδέονται με κατανάλωση ασπαρτάμης.

Συμπέρανε πως τα δεδομένα που εξετάστηκαν δεν δικαιολογούν επαρκώς την μεταβολή της επιτρεπτής ημερήσιας δόσης που ορίστηκε το 1981, δηλαδή τα 40 μιλιγκράμ το μέγιστο ανά κιλό σωματικού βάρους· μπορεί κανείς να καταναλώνει ασπαρτάμη «χωρίς κίνδυνο» εντός αυτού του ορίου.

Καθώς το κουτί ανθρακούχου αναψυκτικού «λάιτ» περιέχει 200 ως 300 γραμμάρια αυτού του γλυκαντικού, οποιοδήποτε ενήλικο πρόσωπο με σωματικό βάρος 70 κιλά θα πρέπει να καταναλώνει από 9 ως 14 κουτιά την ημέρα για να ξεπεράσει την επιτρεπτή ημερήσια δόση, αν υποτεθεί πως δεν προσλαμβάνει ασπαρτάμη από άλλα είδη διατροφής.

«Το πρόβλημα είναι όσοι κάνουν μεγάλη κατανάλωση» προϊόντων που περιέχουν ασπαρτάμη, πρόσθεσε, όμως «τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η περιστασιακή κατανάλωση δεν εγείρει κίνδυνο».

«Εξέταση σε βάθος»

Το τεχνητό γλυκαντικό αυτό, χωρίς θρεπτική αξία, χρησιμοποιείται από τα χρόνια του 1980. Κυρίως σε ποτά με λίγες θερμίδες, όπως τα «λάιτ» αναψυκτικά, σε έτοιμα γεύματα, σε τσίκλες, σε φαρμακευτικά προϊόντα, όπως οι παστίλιες για τον βήχα, καθώς και σε άλλα προϊόντα, όπως οι οδοντόπαστες.

Αντιδρώντας σε αυτές τις μελέτες, η Διεθνής Ένωση Γλυκαντικών (ISA) τόνισε πως η ομάδα 2Β, στην οποία κατατάχθηκε η ασπαρτάμη, είναι η ίδια με αυτή στην οποία έχουν ενταχθεί το κίμτσι και άλλα μαριναρισμένα λαχανικά.

Η μεικτή επιτροπή «για ακόμη μια φορά επαναβεβαίωσε την ασφάλεια της ασπαρτάμης αφού έκανε σε βάθος, πλήρη και επιστημονικά αυστηρή αποτίμηση», έκρινε η γενική γραμματέας της ISA, η Φράνσις Χαντ-Γουντ.

Όμως για τον Καμίλ Ντοριόζ, υπεύθυνο των εκστρατειών της μη κυβερνητικής οργάνωσης Foodwatch στη Γαλλία, η ανακοίνωση του ΠΟΥ έχει μάλλον «πικρή γεύση»: καθώς, τονίζει, αυτό το «πιθανόν καρκινογόνο γλυκαντικό δεν θα έπρεπε να έχει έχει θέση στα τρόφιμα και στα ποτά μας».

Πέρα από το ζήτημα του καρκίνου, ο ΠΟΥ πρόσφατα επισήμανε ότι τα τεχνητά γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη δεν ωφελούν στην προσπάθεια απώλειας βάρους.

Σε κάθε περίπτωση, αν κανείς πρέπει να επιλέξει «ανάμεσα σε μια κόλα με γλυκαντικό και μια κόλα με ζάχαρη, θεωρώ πως η καλύτερη επιλογή είναι η τρίτη: πιείτε νερό», σχολίασε ο Δρ. Μπράνκα.

Τι είναι η ασπαρτάμη;

H ασπαρτάμη είναι περίπου 200 φορές πιο γλυκιά από την κανονική επιτραπέζια ζάχαρη και ανακαλύφθηκε το 1965 από τον Αμερικανό χημικό James Schlatter. Εγκρίθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ το 1974 για χρήση ως επιτραπέζιο γλυκαντικό και ως πρόσθετο σε τσίχλες, δημητριακά πρωινού και ξηρές βάσεις για τρόφιμα.

Γιατί έγινε ένα από τα πιο δημοφιλείς γλυκαντικά;

Παρά την έντονη γλυκύτητα της, η ασπαρτάμη έχει σχεδόν μηδενική θερμιδική αξία και δεν έχει πικρή επίγευση όπως η ζαχαρίνη. Aυτά, λοιπόν, τα χαρακτηριστικά την έφεραν πρώτη στις προτιμήσεις των καταναλωτών που προσέχουν την διατροφή τους ή επιθυμούν να απομακρύνουν την ζάχαρη από την διατροφή τους.

Το 1981, η JECFA είπε ότι η ασπαρτάμη είναι ασφαλής για κατανάλωση εντός των αποδεκτών ημερήσιων ορίων. Για παράδειγμα, ένας ενήλικας που ζυγίζει 60 κιλά θα έπρεπε να πίνει από 12 έως 36 κουτιά αναψυκτικού διαίτης – ανάλογα με την ποσότητα ασπαρτάμης στο ρόφημα – κάθε μέρα για να κινδυνεύει. Η συγκεκριμένη άποψή έχει ευρέως συμμεριστεί από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης.

Τώρα, το νέο πόρισμα που αναμένεται να ανακοινωθεί και επίσημα εντός μερικών εβδομάδων βασίζεται σε έρευνες και στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς σχετικά με την ασπαρτάμη. Σύμφωνα με την εφημερίδα "Guardian", ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο συνέλεξε 7.000 ερευνητικές αναφορές για την ασπαρτάμη και 1.300 μελέτες ειδικών.

Εκπρόσωπος του Διεθνή Οργανισμού Ερευνών για τον Καρκίνο είπε ότι τα ευρήματα τόσο της επιτροπής του όσο και της JECFA ήταν εμπιστευτικά μέχρι τον Ιούλιο, αλλά πρόσθεσε ότι ήταν "συμπληρωματικά", με το συμπέρασμα του Διεθνή Οργανισμού Ερευνών να αντιπροσωπεύει "το πρώτο θεμελιώδες βήμα για την κατανόηση της καρκινογένεσης".

Η επιτροπή για τα πρόσθετα τροφίμων ( JECFA) "διενεργεί αξιολόγηση κινδύνου, η οποία καθορίζει την πιθανότητα εμφάνισης ενός συγκεκριμένου τύπου βλάβης (π.χ. καρκίνου) υπό ορισμένες συνθήκες και επίπεδα έκθεσης." Ωστόσο, η βιομηχανία και οι ρυθμιστικές αρχές φοβούνται ότι η ανακοίνωση και των δύο ερευνών περίπου την ίδια στιγμή θα μπορούσε να προκαλέσει σύγχυση στην παγκόσμια κοινότητα, σύμφωνα με επιστολές ρυθμιστικών αρχών των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας που δόθηκαν στο Reuters.

Ακολουθεί μία λίστα με τα πιο δημοφιλή προϊόντα του εμπορίου που περιέχουν ασπαρτάμη:

Αναψυκτικά διαίτης: Πολλές μάρκες αναψυκτικών διαίτης χρησιμοποιούν ασπαρτάμη ως υποκατάστατο ζάχαρης για να προσφέρουν γεύση χωρίς πρόσθετες θερμίδες.

Ροφήματα χωρίς ζάχαρη ή διαίτης: Η ασπαρτάμη χρησιμοποιείται συχνά σε διάφορα ροφήματα χωρίς ζάχαρη ή διαίτης, όπως αρωματισμένο νερό, παγωμένα τσάγια, αθλητικά ποτά και ενεργειακά ποτά.

Τσίχλες χωρίς ζάχαρη: Η ασπαρτάμη είναι ένα δημοφιλές συστατικό στις τσίχλες χωρίς ζάχαρη ως υποκατάστατο της ζάχαρης, σύμφωνα με το shape.gr

Επιδόρπια και σνακ χωρίς ζάχαρη: Μπορείς να βρεις ασπαρτάμη σε διάφορα επιδόρπια χωρίς ζάχαρη όπως μπισκότα, κέικ, πουτίγκες και ζελέ light.

Καρυκεύματα χωρίς ζάχαρη: Ορισμένα καρυκεύματα όπως το κέτσαπ χωρίς ζάχαρη, οι σάλτσες για σαλάτες και τα σιρόπια μπορεί να περιέχουν ασπαρτάμη.

Καραμέλες χωρίς ζάχαρη: Πολλές καραμέλες χωρίς ζάχαρη χρησιμοποιούν ασπαρτάμη για να προσφέρουν γλυκύτητα χωρίς να προσθέτουν ζάχαρη.

Μείγματα στιγμιαίων ροφημάτων: Ορισμένα μείγματα ροφημάτων σε σκόνη, όπως το παγωμένο τσάι σε σκόνη ή η λεμονάδα, μπορεί να περιέχουν ασπαρτάμη ως γλυκαντικό.

Γιαούρτια: Ορισμένες μάρκες γιαουρτιών με χαμηλές θερμίδες ή χωρίς ζάχαρη μπορεί να περιλαμβάνουν ασπαρτάμη ως υποκατάστατο ζάχαρης.

Παγωτό χωρίς ζάχαρη και κατεψυγμένα επιδόρπια: Η ασπαρτάμη μπορεί να βρεθεί σε ορισμένες μάρκες παγωτού χωρίς ζάχαρη και παγωμένο γιαούρτι.

Διαιτητικά/με λίγες θερμίδες προϊόντα διατροφής: Η ασπαρτάμη χρησιμοποιείται συχνά σε μια ποικιλία διαιτητικών ή χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες προϊόντων διατροφής, όπως shake αντικατάστασης γεύματος, μπάρες πρωτεΐνης και διαιτητικά σνακ.