Σπύρος Φωκάς: Η απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας.

Συχνά αναρωτιόμαστε τι συμβαίνει στις ωραίες γυναίκες όταν μεγαλώνουν, σπανίως όμως έχουμε την ίδια απορία για τους άντρες. Υπάρχει, διάχυτη, αυτή η αντίληψη ότι μόνο οι γυναίκες «βασίζονται» στην ομορφιά τους για να κάνουν καριέρες, ιδιαίτερα στο χώρο του θεάματος. Χθες που διάβασα για το θάνατο του Σπύρου Φωκά, θυμήθηκα τη γνωριμία μου με τον Πέτρο Φυσσούν…

Εντυπωσιακά ωραίος άντρας κι εκείνος, ακόμη και σε μεγάλη ηλικία, δεν πέρασε καλά στο τελευταίο στάδιο της ζωής του. Με τεράστια οικονομικά προβλήματα, εξώσεις και δημόσιες εκκλήσεις για βοήθεια, ο ίδιος και η τότε σύζυγός του, Τέτα Χατζηχρήστου, βρίσκονταν συχνά στη δημοσιότητα για όλους τους λάθος λόγους. Ο Φυσσούν μπορεί να μην είχε κάνει διεθνή καριέρα, όπως ο Φωκάς, είχε κάνει εντυπωσιακά πράγματα στα καθ’ ημάς, όμως, σε όλο το φάσμα· θέατρο, τηλεόραση και κινηματογράφο εξίσου. Και πέθανε πένητας. Όπως και ο Φωκάς. Σε αξιοθρήνητη κατάσταση.  Μετά, αρχίζουν τα σενάρια —λιγότερο ή περισσότερο αληθινά: Του τα έφαγε μια γυναίκα, είναι το επικρατέστερο, πουλάει πολύ και σαν τίτλος. Οσο οι ωραίες γυναίκες καταδιώκονται μια ζωή από το σενάριο της «εύκολης, ατάλαντης που έκανε καριέρα ανάσκελα», τόσο οι ωραίοι άντρες καταδιώκονται από το σενάριο του «χαζού που έπεσε θύμα μιας γυναίκας».

Όλα τα στερεότυπα της κοινωνίας σε δύο φράσεις δηλαδή.  Που δεν είναι κι απίθανο να στα φάει μια γυναίκα. Εξίσου πιθανό είναι να στα φάει κι ένας άντρας, σε περίπτωση που δεν το ξέρετε. Και δεν χρειάζεται να είσαι ούτε ζεν πρεμιέ του παγκόσμιου κινηματογράφου, ούτε καν πλούσιος/α για να σου συμβεί αυτό. Ούτε καν θύμα εκ πεποιθήσεως. 

Το άλλο σενάριο είναι ότι «ώχου, τόσα εκατομμύρια έβγαλε, ας τα φρόντιζε, δεν θα τον λυπηθούμε τώρα». Δεν είμαι πολύ βέβαιη ότι όλοι αυτοί έβγαλαν «τόσα εκατομμύρια» όσα φανταζόμαστε. Ο Φωκάς δεν ήταν ο Μπραντ Πιτ από καμία άποψη. Για το ταλέντο δεν θα κουβεντιάσω, υπάρχουν και πολύ λιγότερο ταλαντούχοι που έκαναν τεράστιες καριέρες. Ο Φωκάς έπαιξε σε κάποιες διεθνείς παραγωγές, αλλά όχι ως πρώτο όνομα, ενώ οι εποχές ήταν διαφορετικές. Οι ηθοποιοί δεν ήταν εταιρείες τότε, δεν είχαν οικονομικους διευθυντές και ένα ολόκληρο επιτελείο πίσω τους για να διαχειρίζεται τα οικονομικά τους. Και πάντως όχι οι έλληνες ηθοποιοί. Και, μάλλον, όλοι τους θεωρούσαν ότι θα παίζουν για πάντα. 

Πριν βιαστείτε να κρίνετε, όλοι μας θεωρούμε νεότεροι ότι όλα όσα κάνουμε θα μπορούμε να τα κάνουμε για πάντα. Η νεότητα φέρει μαζί της κάθε είδους έπαρση, είναι σύμφυτα αυτά. Και μετά πέφτουμε συχνά στην παγίδα της «επιτυχίας», που πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να μας ανοίγει όλες τις πόρτες. Ο Φωκάς γύρισε στην Ελλάδα με τρεις τέσσερις διεθνείς παραγωγές στο παλμαρέ του και πίστευε ότι όλες οι πόρτες θα ανοίξουν διάπλατα. Αντ’ αυτού, τις βρήκε κλειστές. Τον θεωρούσαν ακριβό; Επηρμένο; Δεν ήθελαν τον ανταγωνισμό; Ηταν και λίγο οι μέτριες επιλογές που έκανε στην επιλογή ρόλων, οι οποίοι τον «στιλιζάρισαν» ως ελαφρώς γραφικό; Ποιος ξέρει… Δεν είμαι σε αυτό το επαγγελματικό σύστημα, είμαι σε ένα άλλο, όμως, στο οποίο μπορούν να συμβούν ακριβώς τα ίδια. 

Την ίδια εποχή, κάποια προβλήματα υγείας τον έκαναν να ξεχνάει και να μην μπορεί να αποδώσει όπως παλιά. Και δεν ήταν πια νέος και ζεν πρεμιέ. Βρέθηκε σε χρόνο μηδέν στα αζήτητα και χωρίς χρήματα. Κι από κει ο δρόμος είναι μόνο καθοδικός.  Στα τελευταία του, γεμάτος πίκρα, είχε πει ότι η μόνη που του στάθηκε ήταν η Αννα Φόνσου. Επαιρνε 600 ευρώ τιμητική σύνταξη από το κράτος και δεν μπορούσε να πληρώσει ούτε το νοίκι του. Δεν ήταν ο μόνος που βρέθηκε σε αυτήν την κατάσταση και αυτό σε κάνει πραγματικά να σκέφτεσαι.

Γιατί να γίνει ένας άνθρωπος ηθοποιός εάν ξέρει ότι θα έχει πιθανότατα μια τέτοια κατάληξη; Και ποια θα μπορούσε να είναι η λύση; Θα όφειλε το κράτος, η κοινωνία, να πληρώνει τον Φωκά και τον Φυσσούν στα γεράματά τους, επειδή οι ίδιοι δεν φρόντισαν ή δεν μπόρεσαν να έχουν αρκετά χρήματα για να ζουν αξιοπρεπώς;  Μην την ανοίξουμε αυτήν την κουβέντα. Το κράτος, η κοινωνία, θα όφειλε να μπορεί να εξασφαλίζει στους πάντες αξιοπρεπή διαβίωση στα στερνά τους. Από τον Φωκά ως τον πανάγνωστο γέροντα. Η περίπτωση του Φωκά έχει ιδιαιτερότητες, αλλά έχει και κάτι καθόλου ιδιαίτερο: Ήταν ένας γέροντας, άρρωστος και ανήμπορος, που αναγκάστηκε να ζήσει με ελεημοσύνες. Οπως δεκάδες χιλιάδες άλλοι, μόνο που γι’ αυτόν μάθαμε.

O Σπύρος Φωκάς (αριστερά) με τον Αλέν Ντελόν στο φιλμ «Rooco e i suoi fratelli» του Βισκόντι

Είναι πολύ θλιβερό, όπως αναφέρει και το protagon.gr να βλέπεις τον Φωκά στο «Ρόκο και τ’ αδέλφια του» του Βισκόντι και να σκέφτεσαι ότι αυτός ο άνθρωπος πέθανε ξεχασμένος και ταλαιπωρημένος και πάμφτωχος.  Οταν πλέον το μόνο που είχε μείνει από αυτόν ήταν η σκοτεινή σκιά της φευγαλέας ανθρώπινης ματαιοδοξίας.   Πηγή: Protagon.gr