Ελλάδα σημαίνει Ευρώπη - Ένα άρθρο του Δημήτρη Μαχαιρίδη

Η έλευση του Ευρωπαίου επιτρόπου για την διεύρυνση Stefan Füle στην Αθήνα το υπενθύμισε

Τιτιβίσματα μπανανόφλουδες

Αφού μίλησε λιγότερο από 15 λεπτά από το πάνελ, έβγαλε το σακάκι του, σήκωσε τα μανίκια από το πουκάμισό του, πήρε το μικρόφωνο στο χέρι και επιτέλους όρθιος άρχισε να απαντά στις ερωτήσεις πρέσβεων, διπλωματών, ακαδημαϊκών και δημοσιογράφων ο Stefan Fule, ο ευρωπαίος επίτροπος για τα θέματα της διεύρυνσης της ΕΕ.

Ο Stefan Füle είναι Τσέχος και όπως όλοι οι πρώην ανατολικοευρωπαίοι που ενδημούν στις Βρυξέλλες δείχνει επιρρεπής στις αμερικανιές. Κάπως έτσι, μάλλον, έκανε και το ατόπημα να τιτιβίσει σε στημένα τιτιβίσματα σκοπιανών περί δολοφονικής επίθεσης χρυσαυγιτών σε σλαβόφωνο στη Θεσσαλονίκη. Καλές οι αμερικανιές, αλλά «εδώ είναι βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε» λέει ένα γνωστό τραγούδι.

Εντούτοις, πέραν του λάθους του επιτρόπου, που προφανώς στο μέλλον θα τον συγκρατήσει από τέτοιου είδους βιαστικές συμπάθειες, η παρουσίαση από πλευράς του της πορείας των διαπραγματεύσεων της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την περασμένη Δευτέρα 1 Οκτωβρίου, στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν απρόσμενα ουσιαστική.

Ελλάδα σημαίνει και ευρωπαϊκή παρουσία

Χωρίς ο ίδιος να το καταλάβει, μας υπενθύμισε ότι η Ελλάδα δεν έχει μόνο οικονομική διάσταση, η οποία μονοπωλεί διαρκώς την επικαιρότητα και τη σκέψη μας, αλλά έχει και ευρωπαϊκή και εξωτερική πολιτική.

Αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται σε ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ισλανδία, την Κροατία και την Τουρκία. Και αν η Ισλανδία, μας πέφτει λίγο μακρυά και δεν δημιουργεί πονοκεφάλους στη διαπραγματευτική της πορεία, η Κροατία και η Τουρκία έχουν καίρια σημασία για εμάς και οι διαπραγματεύσεις τους έχουν πολλά προβλήματα. Καθώς δε, Μαυροβούνιο, Σερβία, Αλβανία και ΠΓΔΜ μπαίνουν σταδιακά στη σειρά για υποψηφιότητα, θα πρέπει επιτέλους να επανεξετάσουμε αν και κατά πόσο έχει υποχωρήσει η μέχρι πρόσφατα ισχυρή ελληνική παρουσία στα Βαλκάνια και με ποιους τρόπους και σε πόσα επίπεδα θα επωφεληθούμε μακροπρόθεσμα από τη διαδικασία της διεύρυνσης.

Ο Stefan Füle ορθά ανέτρεξε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης το 2003. Ο τορπιλισμός του ευρωπαϊκού συντάγματος, που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη, ενίσχυσε έκτοτε τους ευρωσκεπτικιστές, ενώ η κακή πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας και του ευρώ στη συνέχεια απορρόφησαν το σύνολο των χωρών-μελών στα οικονομικά θέματα.

Δυστυχώς, όμως, η Ελλάδα ζει σε μια πυρίκαυστη γεωγραφική περιοχή, που η αποκλειστική ενασχόληση με την οικονομία μόνο ως φοβικό σύνδρομο να αντιμετωπίσει τον έξω κόσμο μπορεί να προσληφθεί.

Ενταξιακή πορεία στην ΝΑ Ευρώπη

Η Κροατία αναμένεται να εισέλθει στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2013, μετά από μια διαπραγμάτευση κατά την οποία η ίδια όφειλε να εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Σλοβενία, να συνεργαστεί για τα εγκλήματα πολέμου κατά τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία στη δεκαετία του 90 και να καταπολεμήσει τη διαφθορά στο εσωτερικό της χώρας. Στη δήλωση του Κροάτη πρέσβη ότι η χώρα του θα συνεργαστεί για την είσοδο και των άλλων γειτονικών της χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς να εγείρει συνοριακά θέματα, ο Stefan Füle πολύ σωστά σχολίασε ότι κρατά αυτήν την δήλωση του πρέσβη για τη στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αρχίσει τις διαπραγματεύσεις με το Μαυροβούνιο. Η εμπειρία των διαπραγματεύσεων με την Κροατία θα είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τις διαπραγματεύσεις με το Μαυροβούνιο.

Για τη Σερβία που ετοιμάζεται να αρχίσει κάποια στιγμή τις επίσημες συνομιλίες ο ευρωπαίος επίτροπος επισήμανε ότι η χώρα πρέπει να συνεχίσει τη βελτίωση του δικαστικού της συστήματος και την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Για την ΠΓΔΜ το θέμα της ονομασίας παραμένει αγκάθι στην ενταξιακή πορεία της. Ο Stefan Füle χαρακτήρισε ευαίσθητο το θέμα και ζήτησε αμοιβαία αποδεκτή λύση. Στην ουσία αφήνει το θέμα εκκρεμές ως προς την εξέλιξή του, τηρώντας σχεδόν ίσες αποστάσεις.

Κοιτώντας λοιπόν προς τα βόρεια της Βαλκανικής βλέπουμε ότι με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης κατευθύνονται προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Διαθέτοντας ήδη την εμπειρία μέλους 30 τουλάχιστον χρόνων όσο πιο ενεργή είναι η συμμετοχή μας στις διαπραγματευτικές εξελίξεις τόσο καλύτερα θα εδραιώσουμε την παρουσία μας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Το ανατολικό μας ζήτημα

Από την άλλη κοιτώντας ανατολικά βλέπουμε το μεγάλο ερωτηματικό που λέγεται Τουρκία. Ο ευρωπαίος επίτροπος τόνισε ότι με την Τουρκία υπάρχει πρόβλημα αξιοπιστίας. Η Τουρκία δεν προχωρά στις αλλαγές που έχει δεσμευτεί, υπάρχει πρόβλημα ελεύθερης έκφρασης στο εσωτερικό της χώρας και ένας σημαντικός αριθμός κεφαλαίων διαπραγμάτευσης παραμένουν κλειστά ή μπλοκαρισμένα, όπως το θέμα της τελωνειακής ένωσης, όπου η Τουρκία φέρνει τεράστιες αντιρρήσεις για τα υπό κυπριακή σημαία πλοία και αεροπλάνα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει τώρα ότι επιτέλους η Τουρκία θα υπογράψει τη συμφωνία επανεισδοχής που εκκρεμεί εδώ και χρόνια.

Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Stefan Füle έχει χαθεί χρόνος με την Τουρκία. Και επίσης χαρακτηριστικά τόνισε στην διπλωμάτη της τουρκικής πρεσβείας στην Αθήνα ότι το συνεχώς επαναλαμβανόμενο αίτημα της Τουρκίας “turkish people deserve the visa” (ότι δηλαδή ο τουρκικός λαός δικαιούται της χορήγησης βίζας για την ΕΕ), είναι καλύτερα να μιλάμε για συνεργασία. Σημειωτέον ότι στο θέμα της βίζας εγείρουν αντιρρήσεις οι περισσότερες χώρες-μέλη.

Ο Stefan Füle διαπίστωσε δια μικροφώνου ότι η Τουρκία αποτελεί εταίρο τεράστιας στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ. Ο ίδιος, όμως, πάλι αναρωτήθηκε δια μικροφώνου πως θα προχωρήσει στην αφομοίωση και την παγιοποίησή της η μεγάλη Ευρώπη που δημιουργούμε. Πέραν της Τουρκίας Ουκρανία και Μολδαβία προσδοκούν την ένταξή τους στην ΕΕ. Οι δύο χώρες επιμένουν ότι ως χριστιανικές έχουν προτεραιότητα έναντι της Τουρκίας, που όλο και περισσότερο γλιστρά προς το μουσουλμανισμό.

Το μέλλον της Ευρώπης

Το δίλημμα αυτό του ευρωπαίου επιτρόπου για την διεύρυνση δεν είναι μόνο δικό του. Απασχολεί εδώ και χρόνια την ΕΕ και πρωτίστως τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες της Ένωσης, στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα.

Η γεωγραφική επέκταση της ΕΕ αυξάνει την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Δεν αποκρυσταλλώνει, όμως, την στρατηγική εξέλιξη της ενωμένης Ευρώπης. Θα είναι ένα πλατύ και επίπεδο μόρφωμα ή θα κατευθυνθεί προς την ενοποίηση βάσει των φεντεραλιστικών ιδεών που την θεμελίωσαν;

Προς το παρόν απάντηση δεν υπάρχει. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία μάλλον θα κρατήσουν επί μακρόν. Ίσως αυτή η προοπτική να βοηθά την Ελλάδα να αποδείξει μεθοδικά πόσο στρατηγικός εταίρος μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η ίδια. Είτε στα βόρεια σύνορα είτε στα ανατολικά έρθει η Ευρωπαϊκή Ένωση προς το συμφέρον της χώρας μας είναι. Αρκεί να πιστέψουμε στον εαυτό μας και να εκτιμήσουμε την μέχρι σήμερα θετική συμβολή μας στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Δημήτρης Μαχαιρίδης

Πηγή: tsantiri.gr