Τα χριστουγεννιάτικα βιβλία των παιδιών

Γερμανική λιθογραφία του 1900, από το λεύκωμα «Με το βλέμμα των παιδιών» του Χρήστου Μπουλώτη (εκδόσεις Τράπεζας Πειραιώς και ATE Βank)


Γιορτή της χριστιανοσύνης και πάρτι του καταναλωτισμού. Η βαθιά μαγεία της Αγιας Νύχτας και η επιφανειακή φαντασμαγορία. Οι καλικάντζαροι της λαϊκής παράδοσης και τα δώρα κάτω από το δέντρο. Τα κάλαντα και ο «Μικρός τυμπανιστής». Το κοριτσάκι με τα σπίρτα που χάνει τις μεγάλες παντούφλες του στον καρόδρομο. Ο σπαγκοραμμένος Σκρουτζ που δέχεται την επίσκεψη του Πνεύματος των Χριστουγέννων. Η καλοσύνη και η αθωότητα, η οικογενειακή θαλπωρή και η οδυνηρή μοναξιά, η ευδαιμονική ευωχία και οι σκληρές ταξικές διαφορές. Τα πολλά πρόσωπα των Χριστουγέννων εκφράζουν οι χριστουγεννιάτικες ιστορίες - από τις πρώτες αφηγήσεις που μπολιάζουν τη φαντασία μας, όταν ήμαστε παιδιά.
Χριστουγεννιάτικα αναγνώσματα που τους συγκίνησαν μοιράζονται μαζί μας εφέτος πέντε συγγραφείς, πρωτόβγαλτοι ή εμπειρότεροι, όλοι τους όμως νέοι και υποσχόμενοι.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑΚΗΣ Το ταξίδι των μάγων
Από τους τέσσερις ευαγγελιστές αφηγείται το ταξίδι των μάγων μόνον ένας. Βέβαια, ο Ματθαίος είναι λακωνικός στις σκέψεις των μάγων. Δεν λέει «Μελχιόρ, μας περιμένει ένα ζεστό φλιτζάνι τσάι». Ή «Πού είμαστε; Μάζεψες ξύλα για το τζάκι;». Αλλά οι μάγοι δεν μπορεί παρά να είναι πολύ ανθρώπινοι: «Ιδόντες τον αστέρα εχάρησαν χαράν μεγάλην σφόδρα». Σαν τα παιδιά, διαβάζοντας το «ανοίξαντες τους θησαυρούς αυτών», η φαντασία των ποιητών ανταμείβεται: χρυσός, λίβανος, σμύρνα. Να πώς φαντάζεται να ομιλούν οι μάγοι ο Ελιοτ: «Εκείνη η Γέννηση ήταν μια πικρή αγωνία για μας, όπως ο Θάνατος, ο δικός μας θάνατος» («Journey of the Magi»). Αν και ιδιόρρυθμο, το ποίημα έχει βαθιά συνάφεια με την ευαγγελική αφήγηση: οι μάγοι «δεν είναι πια ήσυχοι στο βασίλειό τους, μ' έναν ξένο λαό γραπωμένο απ' τους θεούς του».
Ο Δημήτρης Ελευθεράκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Η «Στέππα» (εκδ. Νεφέλη, 2006) είναι το τέταρτο ποιητικό βιβλίο του.
ΜΑΡΙΑ ΞΥΛΟΥΡΗ Αμήχανα Χριστούγεννα
Η καταναγκαστική χαρά των Χριστουγέννων με φέρνει σε αμηχανία. Ισως γι' αυτό όταν ακούω «χριστουγεννιάτικη ιστορία», η πρώτη που μου έρχεται στο μυαλό είναι αυτή του Ογκι Ρεν από τον Πολ Οστερ: «Auggie Wren' s Christmas Story». Ο αφηγητής μοιράζεται την αμηχανία μου: πρέπει να γράψει μια χριστουγεννιάτικη ιστορία αλλά δυσκολεύεται - τι ξέρει αυτός από Χριστούγεννα; Ο υπάλληλος του καπνοπωλείου από όπου αγοράζει πούρα, του υπόσχεται ότι θα του πει την καλύτερη χριστουγεννιάτικη ιστορία που έχει ακούσει ποτέ, αληθινή ως την τελευταία της λέξη... Ο Οστερ έγραψε την ιστορία (που οι σινεφίλ ίσως θυμούνται από τους τίτλους τέλους της ταινίας «Καπνός») για το χριστουγεννιάτικο φύλλο των «New York Times» το 1990. Η έκδοση με την υπέροχη, διόλου χριστουγεννιάτικη, εικονογράφηση της Ισόλ (εκδ. Faber and Faber, 2009) είναι ιδανικό χριστουγεννιάτικο δώρο για ανθρώπους που τα Χριστούγεννα τους φέρνουν σε αμηχανία.
Η Μαρία Ξυλούρη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1983. Το «Πώς τελειώνει ο κόσμος» (εκδ. Καλέντης, 2012) είναι το δεύτερο μυθιστόρημά της.
ΒΑΣΙΑ ΤΖΑΝΑΚΑΡΗ Η ελπίδα της Αλεξίου Το διήγημα της Ελλης Αλεξίου «Ομως ο μπαμπάς δεν ερχόταν» (1954) με συγκινεί με την ανθρωπιά του. Απεγνωσμένη μια μάνα δύο παιδιών βγαίνει στην Αιόλου να ζητιανέψει. Ο πατέρας είναι εξόριστος. Ο γιος αδημονεί να τραγουδήσει τα «κάλαντα της εξορίας» (Αρχιμηνιά-α κι α-αρχή χρο-νια/είν' ο μπαμπάς, χρόνους εννιά στη/μα-στη μαύ-ρην εξορία... /συ 'σαι άρχο - συ 'σαι αρχόντισσα κυρία...). Τα παιδιά μαγεύονται από τον «σιδερόδρομο» στη βιτρίνα ενός παιχνιδάδικου. Γύρω τους φαινομενικά πιο τυχερά παιδιά καυχιούνται ότι θα τον αγοράσουν. Στο τέλος η εικόνα του ταξικού χάσματος ανατρέπεται με πικρή ειρωνεία. Η Αλεξίου περιγράφει με ρεαλισμό και ευαισθησία την ελπίδα για πολιτικοκοινωνική αλλαγή. Απεικονίζει μια εποχή όπου το φάντασμα της φτώχειας και της ανελευθερίας πλανιέται πάνω από τη μεταπολεμική Αθήνα· στις μέρες μας αυτή η εικόνα φαντάζει θλιβερά οικεία.
Η Βάσια Τζανακάρη γεννήθηκε στις Σέρρες το 1980). Το μυθιστόρημα «Τζόνι και Λούλου» (εκδ. Μεταίχμιο, 2011) είναι το δεύτερο βιβλίο της.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΒΟΣ Ο μπαρμπα-Γιαννιός
Το κείμενο που συχνά έρχεται στο μυαλό μου τις ημέρες των Χριστουγέννων είναι ο «Ερωτας στα χιόνια» του Παπαδιαμάντη. Είναι ένα από τα αγαπημένα μου διηγήματα· ένα διήγημα ευσύνοπτο, χαμηλόφωνο, συγκινητικό, τρυφερό και σκληρό, που κορυφώνεται σε έξοδο ποιητική. Στο τέλος ο μπαρμπα-Γιαννιός θα καλυφθεί από τον χιονιά. Ομως, όπως λέει και το τραγούδι, «Οσο θάβεις το σποράκι/ τόσο βγάνει ανθό».
Ο Γιάννης Παλαβός γεννήθηκε το 1980 στο Βελβεντό Κοζάνης. Το «Αστείο» (εκδ. Νεφέλη, 2012) είναι η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του.


ΘΩΜΑΣ ΤΣΑΛΑΠΑΤΗΣ Μακρινά Χριστούγεννα
Φίλοι επιστρέφουν από μια νέα μετανάστευση και οι άνθρωποι της κρίσης στολίζονται αμήχανα. Και 'συ ψάχνεις λέξεις για το δικό σου συναίσθημα, μια φράση έστω να δίνει νόημα. Ασυγκίνητος ανάμεσα σε μια θρησκεία που ποτέ δεν σε κέρδισε και έναν υπερκαταναλωτισμό δώρων, στολισμένων υπερβολών και επιβεβλημένης ευτυχίας που πάντα σε εκνεύριζε. Δέντρα φυτρώνουν στη μνήμη, από τα παιδικά χρόνια μέχρι το δέντρο που καιγόταν και εσύ χαμογελούσες, ψάχνοντας και τότε λέξεις. Και απρόσμενα λίγοι στίχοι... του Καίσαρα Βαγιέχο, ενός ανθρώπου που έχασε την πίστη του στον χριστιανισμό για να βρει την πίστη του στους ανθρώπους. Μιλώντας εδώ για γιορτές μακρινές: «Τότε τα ποιήματά μου θα χορέψουν στο χωράφι σου, / Σιγαλοτραγουδώντας σ' όλα τα μυστικά τους μπρούτζα/ Πως ο μικρός Χριστός γεννήθηκε από τη δική σου αγάπη».
Ο Θωμάς Τσαλαπάτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1984. Εμφανίστηκε με την ποιητική συλλογή «Το ξημέρωμα είναι σφαγή, κύριε Κρακ» (εκδ. Εκάτη, 2011).

Πηγή: tovima.gr