Μια ωραία συνέντευξη από έναν ωραίο ηθοποιό: Ο Χρήστος Λούλης, μιλά για το Εθνικό θέατρο και το... γυμνό επί σκηνής!

Η πόλη έχει παραδοθεί από νωρίς το πρωί στην Ανγκελα Μέρκελ. Η Αθήνα είναι απροσπέλαστη, το κέντρο απαγορευμένος προορισμός και με τον Χρήστο Λούλη ανταλλάσουμε πληροφορίες για την τολμηρή απόπειρα να το προσεγγίσει κανείς. Ο ίδιος δεν έχει ωστόσο επιλογή. Απόψε παίζεται μια ακόμα παράσταση από το ριζοσπαστικό «Δεκαήμερο» του Βοκάκιου στη Μικρή Σκηνή του Εθνικού θεάτρου στην οποία και πρωταγωνιστεί. «Θέλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής: όσο με ενοχλεί ότι απαγορεύονται οι διαδηλώσεις, άλλο τόσο με ενοχλεί ότι επιτρέπονται» σχολιάζει. «Καταλαβαίνω ότι η εποχή μας είναι πολύ μπερδεμένη, αλλά την ίδια ώρα δεν μπορώ να καταλάβω τις απαγορεύσεις - είτε θεσπίζονται για την έλευση της Μέρκελ είτε για μια οποιαδήποτε διαμαρτυρία. Ανεξαρτήτως ιδεολογίας κάτι λέει αυτό για την ελευθερία μας. Θέλω τις πόρτες ανοιχτές». Διόλου περίεργο που στη σκηνή ζει στιγμές υψηλής απελευθέρωσης.

Μήπως κλείνεις τ’ αυτιά σου στους αλαλαγμούς περί εξόδου στις αγορές;
Καταλαβαίνω για ποιο λόγο γίνεται αυτή η συζήτηση και μειδιώ όπως όλοι που επίσης καταλαβαίνουν κάτι πίσω από αυτό. Δεν συμμερίζομαι την αισιοδοξία, δεν πανηγυρίζω. Όλοι όσοι υποστηρίζουν το μνημόνιο φαντάζομαι πως σε συμβολικό επίπεδο θεωρούν ότι έχουν πετύχει κάτι. Κι επιπλέον η κατάσταση αυτή αποκαλύπτει την κρυφή χαρά άλλων που φιλοδοξούν να ξαναπάμε στο βιοτικό επίπεδο που ήμασταν προ κρίσης – κάτι που με ανατριχιάζει. Φυσικά και δυσφορώ με την κατάσταση που ζούμε τώρα, αλλά τουλάχιστον νιώθω ότι μια πραγματικότητα μας έχει χτυπήσει την πόρτα. Φοβάμαι τους ανθρώπους που θα κλείσουν τα μάτια σε αυτή την πραγματικότητα και θα κοιτάξουν μόνο την Ελλάδα που ήξεραν πριν. Ετσι κι αλλιώς, θεωρώ ότι δίνουμε μεγάλη σημασία στο πώς θα εξελιχθεί αυτό το κομμάτι της οικονομικής ζωής το οποίο είναι αέρας. Σε έναν ιδανικό κόσμο λοιπόν, θα ήθελα η χώρα μου να δουλεύει με 20% αέρα και 80% αληθινής ζωής.

Νιώθεις ότι ζεις σε λάθος χώρα ή ότι είναι λάθος αυτό που ζεις στη σωστή χώρα;
Σε κάθε ιστορία ευθύνεται ένας συνδυασμός πραγμάτων. Αν ζω στη σωστή ή στη λάθος χώρα εξαρτάται από το ποια είναι η σταθερά μου. Είμαι εγώ; Είναι η ιδεολογία μου; Αν έλεγα λοιπόν πως η σταθερά είμαι εγώ, ναι όντως έχω νιώσει ότι ζω σε λάθος χώρα. Είναι πιο πολλές οι φορές που νιώθω ξένος στην Ελλάδα παρά γηγενής. Ξένος σε συμπεριφορές, σε ασχήμιες στην πόλη μου, στην καθημερινή νοοτροπία. Μη σου πω, ότι νιώθω ξένος ακόμα και προς την ελληνική τέχνη - κι είναι φορές που δεν φταίω εγώ γι’ αυτό κι άλλες που φταίω. Ας πούμε πιο συχνά συγκινούμαι από μια ξένη κινηματογραφική ταινία παρά από μια ελληνική, από ένα ξενόγλωσσο βιβλίο παρά από ένα ελληνικό. Κι αυτό πάλι, δεν ξέρω πού οφείλεται, μπορεί απλώς να είμαι εγώ ψώνιο και να νομίζω πως αυτό που έχω, δεν αξίζει. 

«Είχες» το Εθνικό στο οποίο και επέστρεψες μετά από ένα διάλειμμα ελεύθερου θεάτρου. Πώς σου φαίνεται η νέα εποχή, σε σύγκριση με αυτό που ήξερες έως τώρα;
Δεν μπορώ να εκφέρω γνώμη επί του καλλιτεχνικού αποτελέσματος γιατί δεν έχω δει σχεδόν τίποτα. Επιπλέον, όλα τα θέατρα μπορεί να έχουν και παραστάσεις που δεν μας αρέσουν. Εκεί που μπορώ να εκφέρω γνώμη είναι στο ότι ο προγραμματισμός δεν έγινε καλά. Η πληθώρα και το στριμωξίδι των παραστάσεων ή η παράταση λόγω επιτυχίας κάποιων άλλων έκανε λίγο κουλουβάχατα τα πράγματα και δεν βοήθησε τους επαγγελματίες που δουλεύουν στο Εθνικό ούτε και την ίδια τη λειτουργία του θεάτρου. Νομίζω ότι το Εθνικό πρέπει να έχει την αίσθηση της μηχανής, να είναι πιο σταθερό κι από το βράχο.

Το «Δεκαήμερο» είναι μέρος μιας φυσιογνωμίας Εθνικού που θα ήθελες να υπάρχει;
Πιστεύω πολύ στο «Δεκαήμερο» και στο ζητούμενο που έχει από εμάς καθημερινά. Είναι μια παράσταση που θα έπρεπε να φιλοξενεί ένα Εθνικό και πάει πολύ καλά και ως προς την προσέλευση του κόσμου. Αυτό δείχνει ότι δεν είναι μια αυτιστική ή ψευτοκουλτουριάρα παραγωγή.

Με την ομάδα του Καραθάνου δίνετε μια αίσθηση χειροποίητου στην παράσταση, ενός πρωτόγονου ενθουσιασμού. Πόσο δύσκολο είναι αυτό να γίνει αντίληψη μιας επαγγελματικής δουλειάς;
Η παράσταση δεν υποδύεται κάτι άλλο από αυτό που είναι. Ο κόσμος έχει συνηθίσει να βλέπει έντονες προσπάθειες ερμηνείας και μεγάλα θεάματα. Κι εμείς προσπαθούμε να πάμε λίγο πίσω σε αυτό τον εγωισμό. Έχουμε ένα αίτημα σαν του Γκάντι, σαν να λέμε στον άλλο «δείξε τα άδεια σου τα χέρια και την ανοιχτή σου την καρδιά και θα κατακτήσεις τον κόσμο». Όπως μας έλεγε και ο Λευτέρης Βογιατζής, ένας ηθοποιός μπορεί να πηγαίνει με 100 χιλ. την ώρα και να βλέπεις τη δεξιοτεχνία, το πάθος του και τις σκέψεις του. Υπάρχει όμως και η περίπτωση να μην κάνει τίποτα από όλα αυτά και να σε πηγαίνει με 1000 χιλ. την ώρα. Αυτό είναι το πεδίο που εμείς εξερευνούμε. Οι στιγμές για τις οποίες αγωνιούμε δεν είναι μεγάλες εικαστικά στιγμές, αλλά οι φαινομενικά τιποτένιες.

Εκτός από τον Λευτέρη Βογιατζή, ρόλο καθοδηγητή στην πορεία σου είχε και ο Νίκος Καραθάνος. Ποια είναι η αίσθησή σου για το θέατρό του;
Θα τολμήσω να πω πως ο Νίκος θα είναι από τους λίγους καλλιτέχνες που θα μείνουν στην ιστορία. Το θέατρο που έχει υπηρετήσει ήδη κι αυτό που θέλει να κάνει μου υπόσχεται πάρα πολλά• υπόσχεται ότι θα είναι ένας σπουδαίος άνθρωπος στην τέχνη.

Το «Δεκαήμερο» παρουσιάζει το θέατρο, την αφήγηση ιστοριών ως αναγέννηση. Συμφωνείς με αυτή τη θέση;
Βέβαια. Σκέφτομαι κάτι που μου είχε πει ένας άλλος δάσκαλός μου, ο Βασίλης Παπαβασιλείου: Αν πάρεις την ετυμολογία της λέξης κείμενο, σημαίνει κάτι που κείται και περιμένει σαν την Ωραία Κοιμωμένη να της δώσει κάποιος το φιλί της ζωής και να την αναστήσει. Το να αφηγείσαι ιστορίες και να τις ζωντανεύεις μπροστά στα μάτια του θεατή, ισοδυναμεί με γέννηση, με παραγωγή ζωής.

Θεωρείς πως και ο έρωτας είναι δρόμος για αναγέννηση όπως υποστηρίζει ο Βοκάκιος;
Αν δεν είναι ο έρωτας, τότε τι; Χωρίς το σώμα πώς μπορείς να ζήσεις; Ο Βοκάκιος μιλάει για σεξ και όργια σε μια εποχή που η πανούκλα θερίζει. Γιατί όταν ζεις στο ένα άκρο, πρέπει να πας στο άλλο για να ισορροπήσεις.

Ανοίγεις την παράσταση με μια σκηνή γυμνού. Ένιωσες αμηχανία ή μήπως απελευθέρωση;
Αμηχανία ένιωσα στην αρχή, στις πρόβες. Τώρα πια νιώθω ωραία. Σκέφτομαι καμιά φορά την παράσταση και λέω «μα ποιος άλλος έχει αυτή την πολυτέλεια να κυκλοφορεί γυμνός ανάμεσα στους ανθρώπους και να μην τον νοιάζει; Και οι άλλοι να τον κοιτάζουν όχι μόνο για το σώμα του αλλά και γιατί κάτι έχει να τους πει;». Εκείνη την ώρα πραγματικά νομίζω ότι χάνομαι• χάνω τον εαυτό μου.

Τι δηλώνει για σένα μια εικόνα γυμνού στο θέατρο; Έχει ομορφιά;
Αν έχει ομορφιά τόσο το καλύτερο. Βέβαια, ομορφιά δεν είναι μόνο ένα σούπερ σώμα, αλλά ένα γυμνό σώμα στην ώρα και στην αλήθεια του. Το ωραίο είναι αληθινό και το αντίστροφο. Σαφώς και δεν έχω κατέβει από τα Ιμαλάϊα, θέλω να πω δεν είμαι τόσο πνευματικό ον, οπότε εννοείται πως μου αρέσει το ωραίο κορμί - αλλά αυτό έχει να κάνει με την προσωπική μου αισθητική. Στο θέατρο όμως ένα κακόμορφο σώμα μπορεί να παράγει απείρως μεγαλύτερη ουσία στη θεατρική πράξη από ένα καλλίγραμμο.

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να διακρίνει κανείς την ομορφιά και τη χαρά μέσα σε ένα ζοφερό περιβάλλον όπως αυτό που περιγράφει ο Βοκάκιος;
Όταν η ομορφιά εμφανίζεται, τη διακρίνεις όπου κι αν είσαι. Ή μάλλον σε διακρίνει η ίδια. Έχουμε βέβαια, εκατομμύρια παραδείγματα ανθρώπων που έχουν μπροστά τους την ομορφιά και δεν τη βλέπουν.  Εχει να κάνει λοιπόν με την ανάγκη να τη δεις. Είναι παρόμοια σκέψη με το αν η τέχνη μπορεί ή όχι να αλλάξει τον κόσμο.

Τι πιστεύεις γι’ αυτό;
Ό,τι κι αν κάνει η τέχνη, αν η κοινωνία δεν θέλει να αλλάξει, δεν θα τα καταφέρει μόνη. Αν όμως η κοινωνία το έχει ανάγκη, η τέχνη θα βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση. Γι’ αυτό και λέω ότι ο καλλιτέχνης έχει καθήκον να εκπροσωπεί το ωραίο και το αληθινό, και η κοινωνία να το αναζητά.

Πώς φαντάζεσαι την έξοδο της δικής μας κοινωνίας στην… εξοχή;
Τίποτα διαφορετικό από ό,τι έκανε ο Βοκάκιος. Η πιο διαχρονική λύση είναι να βγεις να πεις μια ιστορία. Δεν μπορείς να επιβάλλεις την αλήθεια σου σε κανέναν με άλλο τρόπο. Ακόμα και την καλύτερη πρόθεση να έχεις, δεν μπορείς να την επιβάλλεις με τη βία. Πόσο θα ριζώσει το οποιοδήποτε καλό όταν γίνεται με το ζόρι; Γι’ αυτό πιστεύω ότι και η τέχνη δεν μπορεί να λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Σπόρους πρέπει να πετάει, κι αν ο σπόρος είναι στην ώρα του, θα φυτρώσει. Οι κοινωνίες είναι χωράφια που τα καλλιεργεί μόνο ο χρόνος.

Info: Ο Χρήστος Λούλης πρωταγωνιστεί στο «Δεκαήμερο» του Βοκάκιου που ανεβαίνει στο Εθνικό Θέατρο (Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, 210-5288161) σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου. Συμπρωταγωνιστούν οι Αλ. Αλεξανδράκη, Μ. Διακοπαναγιώτου, Ν. Καραθάνος, Γ. Κότσιφας, Χρ. Λούλης, Γ. Μπινιάρης, Αγ. Παπαδημητρίου, Ε. Σαουλίδου, Μ. Σαράντης, Αγ. Τριανταφύλλου, Λ. Φωτοπούλου, Γ. Χατζηπασχάλη

Πηγή: tospirto.net