Στα 50 του ακριβώς σήμερα ο Πέτρος Φιλιππίδης- Για να δούμε τι έχει εξομολογηθεί στον Τέρενς Κουίκ, στον Πέτρο Κωστόπουλο, στην Σύλβια Κλιμάκη & την Ελένη Μενεγάκη

Από συνέντευξη του στο Βήμα και στη Μυρτώ Λοβέρδου

Πέτρος Φιλιππίδης:«Κάποιοι δεν θέλουν να έχω συνέχεια»



Ο ηθοποιός πνέει μένεα εναντίον όλων εκείνων που «δεν τον αφήνουν να κάνει τη δουλειά του» με αφορμή τις κακές κριτικές που πήρε η φεστιβαλική του «Ειρήνη» στην Επίδαυρο

«Πιστεύω ότι το σημαντικότερο σε μια παράσταση είναι αν το κοινό ενδιαφέρεται να τη δει, οπότε κόβονται και εισιτήρια.Από την άλλη,δεν θεωρώ ότι ο πολύς κόσμος είναι πανάκεια και ό,τι αρέσει στον κόσμο είναι καλό. Πρέπει να ακούμε, πρέπει να μπορούμε να ακούμε τι λένε οι άλλοι για μας. Γι΄ αυτό και με απασχολεί πολύ η κριτική,η άποψη του χώρου μου». Με αυτή την αφετηρία ο Πέτρος Φιλιππίδης, πρωταγωνιστής στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη που ο ίδιος σκηνοθέτησε στην Επίδαυρο και τώρα περιοδεύει ανά την Ελλάδα, ένιωσε την ανάγκη να μιλήσει για όλα όσα τον αφορούν προσωπικά και πιστεύει ότι τον αδικούν.

- Σας ενόχλησαν κάποιες κριτικές που γράφτηκαν για την «Ειρήνη»; «Αν κριτικοί είναι και αυτοί οι νεόκοποι, τα καινούργια ονόματα που έχουν προστεθεί, άνθρωποι από το πουθενά που μας κρίνουν... Ξέρετε, υπάρχει ένα παράδοξο. Για εμάς ξέρουν οι πάντες τα πάντα. Ανεβαίνουμε στη σκηνή και είμαστε εκτεθειμένοι. Για τον κριτικό δεν συμβαίνει αυτό. Δεν ξέρουμε ούτε ποιος είναι ούτε ποια είναι τα συμφέροντά του. Εγώ δεν κρύβομαι πίσω από το δάχτυλό μου, γι΄ αυτό και λέω ότι υπάρχουν συμφέροντα και στον δικό μας τον χώρο, όπως φυσικά υπάρχουν και στα περισσότερα πράγματα στη χώρα μας».

- Πού το εντοπίζετε αυτό σε σχέση με την «Ειρήνη»;

«Στην Επίδαυρο πηγαίνουν πλέον έξι παραγωγές, από τις οποίες οι τρεις είναι των κρατικών θεάτρων. Μένουν άλλες τρεις. Από αυτές η μία τουλάχιστον είναι ξένη παραγωγή και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και σε επίπεδο ύφους αλλά και σε επίπεδο εισπράξεων. Από τις άλλες δύο λοιπόν ο ένας είμαι εγώ και ο άλλος ο Αντύπας. Οι κριτικοί, οι φίλοι και οι υποστηρικτές έχουν ήδη επιλέξει ποια παράσταση θα στηρίξουν. Είναι κοινός τόπος ότι για να ισχύσει κάτι δεν πρέπει να ισχύσει κάτι άλλο. Απαξιώνουμε το ένα με τον χειρότερο δυνατό τρόπο για να ανυψώσουμε το άλλο. Εμένα με ενοχλούν τα δύο μέτρα και τα δύο σταθμά. Δεν θέλω να κρίνονται τα πράγματα από πριν».

- Γιατί όταν ένας καλλιτέχνης διαφωνεί με την κριτική που του γίνεται πιστεύει ότι είναι θέμα συμφερόντων ενώ δεν θεωρεί το ίδιο και για μια καλή κριτική;

«Εγώ έχω πει ότι επειδή με συμπαθεί ο Γεωργουσόπουλος μου γράφει και καλά λόγια».

- Μα ο καθένας βλέπει με τα δικά του μάτια.

«Μια κριτική είναι αντικειμενική αν ανταποκρίνεται στην αλήθεια, σε αυτό που είδε ο κριτικός. Και αυτές οι κριτικές που διάβασα για την “Ειρήνη” δεν είναι».

- Δεν θέλετε,δηλαδή,να εκφράζει ένας κριτικός τη γνώμη του αν αυτή δεν σας αρέσει;

«Φυσικά και δεν είπα αυτό. Λέω όμως ότι πρέπει να την τεκμηριώνει. Ο μόνος που δικαιούται να πει αν του αρέσει ή όχι μια παράσταση είναι το κοινό. Οι κριτικοί πρέπει να δικαιολογούν και να τεκμηριώνουν. Ο Γιώργος Σαρηγιάννης έχει φαγωθεί να μη σκηνοθετώ».

- Αυτή είναι η γνώμη του, όπως γνώμη του είναι ότι είστε ένας από τους σημαντικότερους,αν όχι ο καλύτερος κωμικός της γενιάς σας.

«Ναι, αλλά εγώ θα σκηνοθετώ. Εμείς καθορίζουμε την τέχνη, όχι εσείς. Εμείς καταπιανόμαστε με την τεχνική της δουλειάς. Εμείς το σπουδάσαμε».

- Ηθοποιός δεν γίνεται κανείς μόνο με σπουδές. Αντικειμενικότητα στην κριτική δεν υπάρχει.

«Ο κριτικός οφείλει να το ξέρει. Δεν θα αποδείξω εγώ ότι δεν είμαι ελέφαντας, θα αποδείξεις εσύ ότι δεν είμαι καλός. Το “μου αρέσει- δεν μου αρέσει” δεν είναι δουλειά του κριτικού. Εχουν ευθύνη απέναντι σε αυτό που γίνεται, στο γίγνεσθαι του θεάτρου. Γι΄ αυτό και μπορώ εγώ να βγω να πω ότι η “Ειρήνη” είναι η ωραιότερη παράσταση Αριστοφάνη των τελευταίων χρόνων. Και είναι».

- Μας πώς να συζητήσει κανείς με κάποιον που θεωρεί ότι έχει εξαρχής δίκιο;

«Εχω πάρει κακές κριτικές ακόμη και από τον Γεωργουσόπουλο στον “Βασιλιά Λιρ”, κι ας ήταν μια παράσταση όπου όλος ο κόσμος χειροκροτούσε όρθιος. Δεν είπα όμως τίποτα. Την άκουσα την κριτική του και πιθανότατα να γράφτηκε για να με προβληματίσει. Και έγινα καλύτερος μετά. Πώς θα γίνω καλύτερος από την κριτική της “Ελευθεροτυπίας” και του Γρηγόρη Ιωαννίδη που χαρακτήρισε την παράσταση “για το Δελφινάριο” και ότι “απαγορεύεται” να πάει στην Επίδαυρο; Οι συγκρίσεις όμως πρέπει να γίνονται με τον Κουν και τις παραστάσεις του. Η περίφημη παράσταση του ΄59, που επανήλθε με το όνομα του Τσάτσου το ΄62, ήταν για το Δελφινάριο; Οταν ο Κουν το 1985 στις “Θεσμοφοριάζουσες”, όπου και συμμετείχα, έβγαλε τον Αγάθωνα τραβεστί τραγουδίστρια στα μπουζούκια, γιατί τότε αυτό εκθειάστηκε από την κριτική;».

- Αρα το ζήτημα είναι γιατί δεν εκθειάστηκαν οι δικές σας επιλογές; «Προσωπικά καθημερινά αναρωτιέμαι αν εγώ έχω κάνει λάθος. Διακρίνω όμως εμπάθεια. Οι κριτικές δεν είναι εποικοδομητικές. Ενας νεόκοπος κριτικός- και το έχουμε ξαναδεί αυτό το φαινόμενο- μόλις αναλάβει τη στήλη είναι σαν να παίρνει από την εφημερίδα την εντολή “θάψε γιατί μόνο έτσι θα γίνεις φίρμα”. Το θέμα όμως είναι η κριτική να ακουμπάει στην αλήθεια. Υπάρχουν κριτικοί-δημοσιογράφοι που θέλουν να επιβάλουν στο Φεστιβάλ τους φίλους τους και όταν δεν τα καταφέρουν θάβουν αυτούς που μπήκαν. Για να τελειώνουμε: θέλω να με κρίνουν για τη δουλειά μου και όχι για τα προβλήματα ή τα κόμπλεξ που έχετε εσείς».

- Το ίδιο ισχύει και για εσάς.Πολλές φορές δεν βλέπετε αυτό που κάνετε αλλά αυτό που νομίζετε ότι κάνετε.

«Εγώ δεν ανήκω σε αυτούς που βλέπουν αυτό που νομίζουν. Εγώ πάντα αναρωτιέμαι αν αυτό που κάνω είναι σωστό. Και έχω βρει λάθη στη δουλειά μου και προσπαθώ να τα διορθώσω. Η ευθύνη της κριτικής είναι μεγάλη, όπως και της δουλειάς μου».

«ΕΝΟΧΛΩ ΕΠΕΙΔΗ ΚΑΝΩ ΠΟΛΛΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ»
Ποια λύση βλέπει ο Πέτρος Φιλιππίδης στο πρόβλημα των στοχευμένων,κατά τη γνώμη του,κριτικών; «Κατ΄ αρχάς πιστεύω ότι πρέπει να βγαίνουν κάποιοι από εμάς και να μιλούν.Οπως έκανε ο Κιμούλης- και καλά έκανε. Αυτό κάνω κι εγώ.Μιλάω,δίνω απαντήσεις.Ξέρω ότι ενοχλώ επειδή κάνω πολλές παραστάσεις,επειδή σκηνοθέτησα Αριστοφάνη στην Επίδαυρο και μπορεί να μη θέλουν να έχω συνέχεια.Είναι μια σειρά από μικροσυμφέροντα που φέρνουν ανθρώπους αντιμέτωπους.Εγώ έχω επιθυμία να δουλέψω με τον Μαστοράκη,τον Κακλέα,τον Ευαγγελάτο.Και όλοι αυτοί με έναν ύπουλο και περίεργο τρόπο μας φέρνουν απέναντι.Κάθονται κάποιοι στα γραφεία τους και θέλουν να μη συνεργαστεί ο εμπορικός ηθοποιός με τον ποιοτικό σκηνοθέτη.Και εγώ δεν θέλω να μπω σε αυτό το καζάνι.Θέλω να κρατήσω την απόστασή μου.Γι΄ αυτό μιλάω.Για να μην μπορούν να κάνουν οι άλλοι ό,τι θέλουν.Και πολύ θα ήθελα αυτή να είναι η τελευταία μου συνέντευξη».


Από συνέντευξη του στο Αθηνόραμα και στη Μαρία Κρύου


Πέτρος Φιλιππίδης: «Το πολιτικό κόστος μετράει περισσότερο από τη σωτηρία της χώρας»



Με μια κλασική κωμωδία, τον «Φον Δημητράκη» του Ψαθά στο Μουσούρη, κι ένα νεοελληνικό δράμα, το «Κέικ» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, το οποίο σκηνοθετεί για το Εθνικό, καταπιάνεται φέτος ο Πέτρος Φιλιππίδης – τουλάχιστον προς το παρόν, γιατί αυτά που σχεδιάζει είναι πολλά. Για όλα αυτά μιλά στη Μαρία Κρύου, με αισιοδοξία αλλά και αγωνία για τις μέρες που ζούμε.
 
Τι σας οδήγησε στην επιλογή του συγκεκριμένου έργου;

Έψαχνα ένα καλό ελληνικό έργο που να μην είναι συνδεδεμένο με τον κινηματογράφο. Ο Δημητράκης, τον οποίο ερμηνεύω, στην πρώτη ανάγνωση μου φάνηκε κακός ως χαρακτήρας, ένας φασίστας, και σκέφτηκα: «Τι πάω να κάνω;» Όμως επειδή πάντα ψάχνω την ουσία ενός κειμένου, ανακάλυψα και τη σπουδαιότητά του.

Τι λέει λοιπόν ο Ψαθάς, πέρα από τα προφανή, στο έργο;

Μιλά για το είδος των ανθρώπων που θυσιάζουν τα πάντα για την εξουσία. Ο κεντρικός ήρωας είναι ένας δειλός άνθρωπος, ακαλλιέργητος και ανασφαλής. Έχει όμως τέτοια λατρεία για την υπουργική καρέκλα, που γίνεται υπουργός των Γερμανών κατακτητών και δίνει ακόμη και τα παιδιά του προκειμένου να κρατήσει το υπουργείο. Το έργο δεν είναι αμιγώς κωμωδία. Υπάρχει μια τραγικότητα στους ρόλους. Γελάς, αλλά τα αστεία δεν λέγονται ανεκδοτολογικά.

Πόσο επίκαιρο είναι;

Είναι τρομερή σύμπτωση πόσο ίδιες είναι οι συγκυρίες. Από την άλλη, αυτό που κάνει σπουδαίο το έργο είναι η διαχρονικότητά του. Διαδραματίζεται το 1942, αλλά γράφτηκε το 1946, κατά την περίοδο του Εμφυλίου. Ο Ψάθας ήταν ένας συντηρητικός άνθρωπος απ’ όσα γνωρίζουμε μέσα από τη βιογραφία του. Στο έργο αυτό όμως δείχνει ένα προοδευτικό πρόσωπο και θέλει να πει πως τελικά οι μεγάλες ιδέες, οι ανθρωπιστικές ιδέες, δεν έχουν φραγμούς και όρια. Δεν γνωρίζουν κόμματα και χρωματισμούς. Πιστεύω πως ο συγγραφέας θέλει να δείξει ότι πρέπει να βρίσκουμε αυτά που μας ενώνουν και όχι αυτά που μας χωρίζουν. Ο Φον Δημητράκης ζει μέσα στο περιβάλλον της Αντίστασης και προδίδει τον αδερφό και τα παιδιά του που είναι αντιστασιακοί. Μέσα από τη δραματουργία του έργου αναδεικνύονται υπαρξιακά θέματα. Στο τέλος της παράστασης δεν ακυρώνω τον ήρωα, ούτε και τον δικαιώνω, τον αποδομώ.

Τελικά είναι ο Έλληνας καιροσκόπος;

Έχουμε και καλά, και κακά στοιχεία. Το θέμα είναι να σκεφτόμαστε και να μη χάνουμε τις πραγματικές αξίες σε περιόδους κρίσης όπως η σημερινή. Δεν πρέπει να χάνεται η ανθρωπιά. Όλα ξεκινούν από τον άνθρωπο. αυτό βγαίνει και μέσα από το έργο. Η ιστορία έχει δείξει ότι οι επαναστάσεις γίνονται από τους απλούς ανθρώπους, από τους λαούς. Πάντα τίθεται βέβαια το μεγάλο ερώτημα, που δεν είναι καθόλου φιλοσοφικό: υπάρχει αναίμακτη επανάσταση; Αυτό το ερώτημα δεν έχει απαντηθεί ακόμη... για κάποιους. Πάντως, το σύστημα είναι τόσο καλά εδραιωμένο, που δύσκολα ανατρέπεται. Και αυτό το βλέπεις και σε μικρότερες κοινωνίες όπως αυτή του θεάτρου. Δημιουργούνται συστήματα τα οποία έχουν αναπτύξει μηχανισμούς άμυνας ώστε να παραμένουν ισχυρά.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της κοινωνίας μας σήμερα;

Η διαφθορά και η ατιμωρησία, δυστυχώς, διαιωνίζονται. Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα, που ευθύνεται για όλα όσα μας συμβαίνουν και θα συμβούν, είναι η έλλειψη παιδείας και καλλιέργειας. Η έλλειψη παιδείας οδηγεί στην κρίση των ιδεών και των αξιών.

Ποιος είναι ο ρόλος της πολιτείας σε όλα αυτά;

Βιώνουμε ένα αδυσώπητο και αδικαιολόγητο χτύπημα στην κοινωνία. Φτάσαμε να νιώθουμε άβολα μιλώντας για τέχνη όταν ο άλλος δεν έχει να φάει. Η πολιτεία υπακούει στις εντολές των άλλων, τις εντολές του κεφαλαίου. Παρακολούθησα τη συνέντευξη του υπουργού Οικονομικών και μιλούσε συνέχεια για νούμερα. Φοβάμαι ότι για τους πολιτικούς ο άνθρωπος δεν έχει καμία σημασία πια. Υπάρχουν λύσεις, όμως για εκείνους το πολιτικό κόστος μετράει περισσότερο απ’ ό,τι η σωτηρία της χώρας.

Δεν θα έπρεπε να πάρει θέση ο κόσμος της τέχνης, να παίξει ένα ρόλο, μετά και τα πρόσφατα γεγονότα με τη Χρυσή Αυγή;

Ο καθένας διατυπώνει μια άποψη με τον τρόπο του. Ο Κώστας Καζάκος, για παράδειγμα, ανεβάζει την «Ανάκριση» του Πέτερ Βάις, ο Γιάννης Κακλέας βγήκε και μίλησε, εγώ ανεβάζω τον «Φον Δημητράκη», ένα έργο που δίνει απαντήσεις σε σχέση με το πρόσωπο του φασισμού και της αδικίας.

Πείτε μας δυο λόγια και για την παράσταση που θα παρουσιάσετε στο Εθνικό Θέατρο.

Θα σκηνοθετήσω το «Κέικ», ένα από τα καινούργια έργα του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Είναι δραματικό, με πρωταγωνιστές μία γυναίκα και δύο άντρες ενοίκους μιας πολυκατοικίας. Ξαφνικά, εν μέσω μιας συνέλευσης και δι’ ασήμαντον αφορμήν (κάποιος πετά συστηματικά τα σκουπίδια του από το μπαλκόνι ), ξεσπούν απίστευτες συγκρούσεις, γελοίες και ταυτόχρονα δραματικές. Θα παίζει η Μίνα Αδαμάκη και αναζητούμε ακόμη τους άντρες πρωταγωνιστές.